1. iqtisodiyotga kirish

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. Qanday pul nazariyalarini bilasiz? Ularning bir biriban farqi qaysi holatlarda ko‘rinadi?

2. Pulning mazmunini va vujudga kelishining umumiy shart –sharoitlarini tushuntirib bering.

3. Oltin pul va qog‘oz pul o‘rtasidagi umumiylik va farqlarini ko‘rsatib bering.

4. Qog‘oz va kredit pullarning qadr–qiymati va barqarorligi nima bilan belgilanadi?

5. Pulning vazifalarini aytib bering.

6. Pul o‘z vazifalarini bajarishiga qanday omillar ta’sir etadi?

7. Inflyatsiyaning vujudga kelish sabablari qaysilar?

8. Inflyatsiyaning ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlarini aytib bering.

9. Iinflyatsiya darajasi qanday hisoblanadi va unga qanday omillar ta’sir etadi?

10. Davlatning inflyatsiyaga qarshi siyosatining mazmuni va mohiyatini aytib bering.
²² Ratsionallik nazariya’ni tarafdorlari pullar odamlar tomonidan tovar ayirboshlash jarayonini engillashtirish va yanada oqilona tashkil etish uchun odamlarning o‘zaro kelishuvi yoki davlat tomonidan tegishli qonun qabul qilish natijasida vujudga kelgan deb hisoblaganlar. Ushbu g‘oya XVIII-asrgacha, arxeologiya sohasidagi yutuqlar unga nisbatan shubxa tug‘durguncha keng tarqalgan. Biroq, pulning kelib chiqishi masalasini tushunishga bunday yondashuv hanuzgacha mavjud. Xususan, amyerikalik iqtisodchi P. Samuelson “ "pul" tushunchasini sun’iy ijtimoiy qabul qilingan”, J.K.Gelbrayt esa "qimmatbaho metallar va boshqa buyumlar uchun pul funksiyalarini ta’minlash odamlar o‘rtasidagi kelishuvning mahsulidir" deb hisoblaydilar. Binobarin, ratsionallik nazariyada pullarning paydo bo‘lishini iqtisodiy bo‘lmagan sabablar bilan tushuntiriladi.



²³²⁴