1. iqtisodiyotga kirish

12. ISTE’MOL JAMG‘ARMA VA INVESTITSIYALAR

12.1 Iste’mol va jamg‘arishning iqtisodiy mazmuni va manbai.

Makroiqtisodiy darajada rivojlanish qonuniyatlarini tadqiq etganda iste’mol, jamg‘arma va investitsiya kategoriyalarini tahlil qilish iqtisodiyotning muvozanatli va davriy rivojlanish bilan bog‘liq muammolariga boshqacharoq nazar tashlashga imkon beradi.

Iste’mol YaIMning eng katta tarkibiy qismi bo‘lgani uchun uni tahlil qilish asosiy makroiqtisodiy muammolarni o‘rganish uchun juda muhimdir.Yalpi iste’molni o‘rganayotganda, iste’mol qilish jarayoniga ta’sir qiluvchi obyektiv va subyektiv omillarga, iste’mol sarflarini amalga oshirishda psihologik omilning roliga e’tibor byerish kyerak. Ma’lumki, turli oilalar iste’mol harajatlarini rejalashtiradilar va sarflaydilar, ular nimani va qachon sotib olishlarini o‘zlarining mustaqil fikrlariga tayangan holda amalga oshiradilar.

Shunga qaramay, mamlakatda o‘rtacha iste’mol sarflarini amalga oshirishning umumiy qonuniyatlari mavjud. Ushbu qonuniyatlar iste’molning tuzilishi va hajmlarini oldindan istiqbollashtirishga imkon beradi. Boshqacha aytganda, jamiyatda iste’mol qilishning barqaror tendensiyasi kuzatilmaydi. Keyns bu hodisani o‘zining mashhur asosiy psihologik qonuni yordamida tasvirlaydi, unga ko‘ra daromadlar o‘sishi bilan iste’mol o‘sadi, lekin daromad o‘sishi bilan mutanosib emas - iste’mol daromad o‘sishidan ortda qoladi, aholining jamg‘arishilari nisbatan ko‘payadi.

Mamlakatda yaratilgan milliy daromad iste’mol va jamg‘arish maqsadlarida sarflanadi. YAlpi iste’mol mamlakat iqtisodiy ehtiyojlarini qondirish jarayonida ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlardan foydalanishni bildiradi. Bunda jami iste’mol unumli va shaxsiy iste’moldan iborat bo‘ladi.