1. Ipoteka krediti va uni rivojlantirishning nazariy’ huquqiy masalalari

Uy-joy qiymatidan kelib chiqib to„langan boshlang„ich badal -%	Bankning yillik foiz stavkasi - %
Ipoteka kreditining muddati - yillarda
Eng kam miqdori 15%	17%	20 yilgacha

Yosh oilalarga beriladigan ipoteka kreditlari bo’yicha uch yillik (36 oy) imtiyozli davr belgilanadi. Ipoteka krediti olish uchun qarz oluvchi bankka standart hujjatlar paketini, kreditlash maqsadiga bog’liq ravishda kreditlanayotgan ko’chmas mulk obyekti bo’yicha hujjatlar, nikoh va bolalari to’g’risida guvohnomalar va boshqa zarur hujjatlarni taqdim etishi lozim. Bank zarur hollarda boshqa hujjatlarni talab qilib olishi mumkin.
Yosh oila a‘zolari (er yoki xotin)ning ish beruvchisi bo’lgan yuridik shaxslar yosh oila tomonidan olinadigan uy-joy qurish, rekonstruktsiya qilish va sotib olishga ipoteka krediti uchun dastlabki badalni bankka o’tkazib berishi mumkin. Bunda, badal summasi yosh oila a‘zosi (eri yoki xotini)ning qaysi biri nomiga ipoteka krediti rasmiylashtiriladigan bo’lsa, uning nomiga bankda ochilgan jamg’arma omonat hisob varag’iga ish beruvchi tomonidan o’tkaziladi.
3.Tijorat banklari tomonidan beriladigan ipoteka kreditlarining tahlili

Ipoteka krediti - jismoniy yoki yuridik shaxsga kredit muassasasi tomonidan ko'chmas mulk garovi bilan beriladigan uzoq muddatli kredit. O’zbekiston fuqarolarining ko'pchiligini arzon uy-joy bilan ta'minlash bilan bog'liq asosiy ijtimoiy vazifa - bu tizimli ravishda, iloji boricha tezroq hal qilinishi kerak bo'lgan dolzarb muammo va shu bilan birga, nafaqat iqtisodchilarining tajribasiga tayanish kerak,balki xorijlik mutaxassislarning bu boradagi qimmatli tajribasidan ham foydalanish.

Ipoteka krediti butun dunyoda keng tarqalgan. Ipoteka krediti milliy iqtisodiyotning investitsion salohiyatini oshiradi va bu uning asosiy iqtisodiy vazifasidir. Ipoteka kreditlari tufayli ichki bozorning investitsiya yo'nalishini sezilarli darajada mustahkamlash mumkin. Bunday sharoitda ipoteka investitsiyalarni iqtisodiy o'sishning eng istiqbolli sohalarida jamlashning samarali vositasiga aylanishi mumkin.
Zamonaviy jamiyatining eng dolzarb muammolaridan biri uy-joy muammosi bo'lib kelgan va shunday bo'lib qoladi. Uy-joy etishmasligi fuqarolar hayotining barcha sohalariga - ijtimoiy, kasbiy, shaxsiy, oilaviy hayotga ta'sir qiladi. Bugungi kunda muammoning eng samarali yechimi - bu ipotekani ro'yxatdan o'tkazish. Kredit berishning bu usuli kvartira yoki xonaning to'liq narxini to'lashga qodir bo'lmagan kam ta'minlangan va yosh oilalarning ko'pchiligi uchun qutqaruvchiga aylandi. Bundan tashqari, mamlakatda uy-joy narxlari unchalik demokratik emas va doimiy moliyaviy-iqtisodiy inqirozlar aholiga bunday zarur uy-joy sotib olish uchun ma'lum bir kapitalni jalb qilishga imkon bermaydi.
Shu sababli, har kimga yashash uchun zarur kvadrat metrlarni olish imkoniyatini beradigan ipoteka kreditlash tizimini takomillashtirish va rivojlantirish ikki baravar muhimdir. Uy-joy sektoriga investitsiyalar hajmi Ko'chmas mulk investitsiyalarning eng samarali shakllaridan biri hisoblanadi. Iqtisodiy noaniqlik, turli siyosiy omillar yoki iqtisodiy kursni barqarorlashtirish muammosi, uy-joy yoki tijorat ko'chmas mulkiga sarmoya kiritish kapitalni yo'qotish uchun haqiqiy turtki bo'ldi. Kvartira yoki uy fond birjasi, obligatsiyalar va qimmatli qog'ozlarga qaraganda ancha ishonchli moliyaviy va investitsiya vositasiga aylandi.
Biroq, statistika natijalariga ko'ra, O’zbekistondagi kreditlarning umumiy soni fonida, ipoteka ulushi mamlakat umumiy YaIMning atigi 3% ni tashkil qiladi. Taqqoslash uchun: boshqa mamlakatlar YaIM tarkibida bu ulush rivojlangan va iqtisodiy barqaror mamlakatlarda taxminan 32-82%, rivojlanayotgan mamlakatlarda esa 2-36% ni tashkil qiladi. Ipoteka kreditlari sonining o'sish dinamikasi 4-rasmda ko'rsatilgan