1. Ilmiy ishda qisqartmalar. Havola va bibliografik ma’lumotlarni berish usullari



Download 4,28 Kb.
Sana10.02.2023
Hajmi4,28 Kb.
#909955
Bog'liq
1. Ilmiy ishda qisqartmalar. Havola va bibliografik ma’lumotlarn-fayllar.org


1. Ilmiy ishda qisqartmalar. Havola va bibliografik ma’lumotlarni berish usullari

MAVZU:Ilmiy tadqiqotda qisqartma, havola va bibliografik ma'lumotlarni olish

Reja:

1.Ilmiy ishda qisqartmalar.

2. Havola va bibliografik ma’lumotlarni berish usullari.

3. Ilmiy halollik va o’g’rilik (plagiat) nima?

Dastlab shartli qisqartmalar haqida. Tadqiqotda juda ko`p hollarda ayni bir manba (ilmiy adabiyot, tajriba-sinov ishlari natijasi, ayrim tushuncha va atama, hatto ta`rif va qonuniyat)larni juda ko`p marotaba, tez-tez takrorlab turishga to`g`ri keladi. Chunonchi, "Abdulla Qodiriy asarlarida eskirgan so`zlar" mavzusidagi ilmiy tadqiqotda tadqiqotchi bu adibning "O`tkan kunlar", "Mehrobdan chayon", "Obid ketmon", "Juvonboz" kabi asarlarini o`nlab marotaba tilga olishi, har bir fikrni asoslash uchun bu asarlardan yuzlab misol keltirishi lozim.

Bundan tashqari, tadqiqotchi eskirgan so`zlar muammosini mufassal tahlil etgan, masalan, Ernest Begmatovning "O`zbek tilining leksik qatlamlari", E. Qilichevning "Badiiy tasvirning leksik vositalari" asarlari, Sh. Rahmatullayevning "ToshDU Ilmiy asarlari. Yangi sira. 211-chiqishi. Filologiya. 24-kitob. Toshkent, 1963" to`plamida chiqqan "Arxaizm va istorizm" maqolasini, har xil lug`atlarni - ikki jilddan iborat bo`lgan "O`zbek tilining izohli lug`ati"ni, 4 jildli "Alisher Navoiy asarlarining izohli lug`ati" v. h.ni tez-tez takrorlab turishi lozim.

Ilmiy ishda, ixchamlik va tejamlik nuqtayi nazaridan, unda tez-tez takrorlanib turuvchi manba va tushunchalarni tadqiqotchi, odatda, qisqartma (shartli qisqartma)lar bilan beradi. Bundan tashqari, ilmiy tadqiqotlarda juda ko`p holda chizma, diagramma, qonuniyatlarni ixcham va yorqin aks ettiruvchi formula, jadvallar keng qo`llaniladi. Ularda ham, asosan, har xil shartli qisqartmalar qo`llaniladi.

Manbalarga ishora qiluvchi qisqartmalar ham, formula va chizmalarda qo`llaniladigan qisqartmalar ham fanda ikki xildir. Ularning birinchi turi ma`lum bir fan sohasida umumiylik sifatida qabul qilingan shartli belgilardir. Kimiyoda H (vodorod), O (kislorod), NaCl (osh tuzi); matemtikada " + " (qo`shish), " - " (ayirish), "  " (ildiz), " a2 " (istagan sonning kvadrati); fizikada F (kuch), V (tok kuchlanishi), W (tok kuchi) va h. shular jumlasidandir. Tilshunoslikda ham shunday shartli belgilar bor. Chunonchi, V - fe`l, Vtr - o`timli fe`l, Vin - o`timsiz fe`l, S - ega, P -kesim, Pv - fe`l kesim. , Pn - ot kesim.

Tilshunoslikdagi bunday shartli qisqartmalar, odatda, "Tilshunoslikka kirish" o`quv qo`llanmalarida sharhlanadi. Muallif bunday qisqartmalardan foydalanganda qisqartma olingan manbani aniq ko`rsatishi lozim. Chunonchi, M. Saidovaning tadqiqotida shunday jumlani o`qiymiz:' Modellarda biz "Русская грамматика. Москва. Наука. 1980" kitobida berilgan shartli belgi va qisqartmalar tizimini to`la-to`kis saqlaymiz. 22 Bunda tayanch manba ilmiy jamoatchilik orasida keng tarqalgan, mashhur, har bir ilmiy kutubxonada osongina topiladigan bo`lishi lozim.

Ikkinchi turdagi qisqartmalar muallifning o`zi tomonidan yaratiladi. Bunday qisqartmalar qulay va to`liq sharhiga nima bilandir ishora qilib turadigan bo`lishi zarur. Chunonchi, Abdulla Qodiriyning yuqorida sanab o`tilgan uch romanida eskirgan so`zlarning qo`llanilish muammosini o`rganayotgan tadqiqotchi ularni RI (ya`ni birinchi roman), RII, R III deb ham, A1, A2, A3, deb ham, oddiygina I, II, III `shartli qisqartma sifatida berishi mumkin.

Endi ilmiy tadqiqda havolalar masalasiga o`tamiz. Ilmiy tadqiqotning muhim tarkibiy qismlaridan biri ilmiy havolalardir. Ilmiy havola tadqiqotchining qanday manbalarga tayanib tadqiqot olib borganligini ko`rsatib turadi. Tadqiqotda havola asosan, ikki turlidir. Bular:

a) material, tadqiq hodisalari, tajriba-sinov ishlariga havola;

b) ilmiy tadqiqotlarga, tadqiqotchilarning fikriga havola.
http://fayllar.org
Download 4,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish