1. Ilmiy bilishning ikki bosqichi: a fahmiy, nominal

IIA ON TEST
1.Ilmiy bilishning ikki bosqichi:

A) fahmiy, nominal

B) fahmiy, nazariy

C) aqliy, nazariy

D) ratsional, nazariy

2.UMIS:

A) umumiylik, mohiyat imkoniyat, sabab

B) umumiylik, muhimlik, imkoniyat, sabab

C) universallik, mohiyat imkoniyat, sabab

D) umumiylik, mohiyat ixchamlik, sabab

3.AHVO:

A) yaxlitlik, hodisa, voqelik, oqibat

B) yakkalik, hodisa, vaqtiylik, oqibat

C) yakkalik, hodisa, voqelik, ochiqlik

D) alohidalik, hodisa, voqelik, oqibat

4.Til:

A) lison, meyor, nutq majmui

B) vazifa, meyor, nutq majmui

C) lison, meyor, usliub majmui

D) miqdor, meyor, nutq majmui.

5.Lison:

A) lisoniy birliklar majmui

B) birikish imkoniyati

C) lisoniy birliklar va birikish qonuniyati

D) lisoniy xususiyatlar va birikish qonuniyati.

6.Lisoniy birliklar:

A) fonema, leksema, morfonema, qolip

B) fonema, leksema, morfema, qolip

C) fonema, leksema, morfema, meyor

D) fon, leksema, morfema, qolip.

7. Quyidagilardan qaysisi lisoniy birlik belgisi emas:

A) moddiylikdan xolilik

B) cheksiz

C) barqaror

D) ijtimoiy

8. Quyidagilardan qaysisi nutqiy birlik belgisi emas:

A)moddiylikdan xoli

B) cheksiz

C) o‘tkinchi

D) individual

9.Lison va nutq qaysi bosqichda izchil farqlandi?

A) formal

B) funksional

C) substansial

D) lingvopragmatik

10.Lisoniy birlik mohiyati tilshunoslikning qaysi bosqichida tiklanadi?

A) formal bosqichda

B) funksional bosqichda

C) substansial bosqichda

D) lingvopragmatik bosqichda

11.Kitob leksemasida nechta fonema mavjud?

A) 5

B) 4

C) 3

D) fonema mavjud emas.

11. Maktab leksemasi qaysi kelishikda?

A) bosh kelishikda

B) qaratqich kelishigida

C) tushum kelishigida

D) kelishikda emas.

12.Paradigma so‘zining ma’nosi:

A) namuna

B) o‘xshashlik

C) qator

D) tizim.

13.Morfologik paradigma:

A) so‘z turkumlari

B) morfologik kategoriyalar

C) nokategorial shakllar

D) so‘zning morfologik shakllari.

14.Lisoniy paradigma:

A) bir sathga mansub, bir umumiy ma’noli lisoniy birliklar

B) bir sathga mansub ketma-ket bog‘langan nitqiy birliklar

C) assosiativ bog‘langan gaplar

D) turli sathga mansub, bir umumiy ma’noli lisoniy birliklar.

15.Qaysi belgi paradigma a’zolariga xos emas?

A) o‘tkinchilik

B) barqarorlik

S) umumiy belgiga egalik

D) farqlilik

16.Paradigmatik munosabatda zarur belgi:

A) o‘xshashlik va farqlar

B) farqlar

S) o‘xshashliklar

D) farq va tafovutlar

17.Iyerarxik munosabatda zarur belgi:

A) “...ga kiradi, ...dan iborat”

B) tenglik va o‘xshashlik

S) tobelik va farqlilik

D) tobelik

18.Sintagmatik munosabatda zarur belgi:

A) imkoniyatlilik

B) voqelanganlik

S) hodisaviylik

D) xususiylashganlik

19.Qaysi ziddiyatda lisoniy imkoniyat kuchsizlik belgisi bilan yonma-yon keladi:

A) noto‘liq

B) darajali

S) muntazam

D) teng qiymatli.

20.Qaysi ziddiyatda lisoniy belgi o‘sishi ko‘rinadi:

A) noto‘liq

B) darajali

S) muntazam

D) teng qiymatli.

21.Qaysi ziddiyatda belgi tenglashadi:

a) noto‘liq

B) darajali

S) muntazam

D) teng qiymatli.

21.Qaysi ziddiyatda belgi bo‘linadi:

A) noto‘liq

B) darajali

S) muntazam

D) teng qiymatli.

22.Tasnif oddiy bo‘lishdan nimasi bilan farqlanadi:

A) a’zolarining ko‘pligi bilan

B) a’zolarining har xilligi bilan

S) a’zolarining bir xilligi bilan

D) barqaror belgisi mavjudligi bilan.

23.Tasnif va tartib qanday munosabatda:

A) tartib tasnifni o‘z ichiga oladi

B) tasnif va tartib munosabatda emas

S) tasnif tartibni o‘z ichiga oladi

D) tartib va tasnif teng qiymatli tushunchalar

24.Bir vaqtning o‘zida nechtagacha tasnif belgisiga asoslanishi mumkin:

A) bitta

B) ikkita

S) uchta

D) to‘rtta.

25.Qaysi tasnif ko‘p a’zoli:
A) dixotomik

B) monotomik

S) trixotomik

D) politomik

26. Kitob leksemasida nechta fonema mavjud?

A) 5

B) 4

S) 3

D) fonema mavjud emas.

26. XX asr jahon tilshunosligidagi tub burilishi nima bilan belgilanadi?

A) lison va nutqni farqlash

B) lison va nutqni yaxlit o‘rganish

S) nutqni alohida o‘rganish

D) lisonning nutqiy voqelanishini tadqiq qilish

27. Qaysi belgi unli fonemalarga xos emas?

A) lablanmaganlik

B) torlik

S) kenglik

D) til oldilik

28. Morfema qanday leksemalarga qo‘shiladi?

A) mustaqil

B) nomustaqil

S) alohida so‘zlarga

D) leksemalarga qo‘shilmaydi

29. Unli va undoshlar o‘zaro qaysi belgi asosida birlashadi?

A) ovozga egalik belgisi bilan

B ) biryoqlama birlik ekanligi bilan

S) shovqinlilik

D) ikki paradigmaga kirishi bilan

30. Qaysi belgi paradigma a’zolariga xos emas?

A) o‘tkinchilik

B) barqarorlik

S) umumiy belgiga egalik

D) farqlilik

31.Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan nutq a’zolarining jamiga?

A) Nutq formulasi deyiladi

B) Nutq apparati deyiladi

C) Faol nutq a’zolari deyiladi

D) Nutq artikulyatsiyasi deyiladi.

32. Tovush hosil qilish yoki lingvistik xussusiyatiga ko‘ra nutq apparatini nechaga bo‘lish mumkin?

A)3 ga

B)4 ga

C)6 ga

D)2 ga

33. Tanglay necha qismga bo‘linadi?

A) 2

B) 3

C) 5

D) 4

34. Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan faol organni ko‘rsating.

A) Bo‘g‘iz

B) Tanglay

C) Lab

D) Tish

35.Unli va undoshlar o‘zaro qaysi belgi asosida birlashadi?

A) ovozga egalik belgisi bilan

B) biryoqlama birlik ekanligi bilan

C) shovqinlilik

D) ikki paradigmaga kirishi bilan

36.[X] undoshiga to‘g‘ri tavsif berilgan javobni toping.

A) chuqur til opqa, sirg‘aluvchi, jarangsiz undosh fonema

B) bo‘g‘iz, sirg‘aluvchi, jarangsiz undosh fonema

C) chuqur til orqa, sirg‘aluvchi, jarangli undosh fonema

D) chuqur til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh fonema.

37.Undoshlarning oppozitiv belgisi:

A) artikulyatsiya o‘rni

B) ovoz va shovqin darajasi

C) yumshoq|qattiqlik

D) artikulyatsiya o‘rni, ovoz va shovqin darajasi

38.Undoshlarning barqaror belgisi:

A) artikulyatsiya o‘rni

B) ovoz va shovqin darajasi

C) yumshoq|qattiqlik

D) artikulyatsiya o‘rni, ovoz va shovqin darajasi

39. Undoshlarning beqaror belgisi:

A) artikulyatsiya o‘rni

B) ovoz va shovqin darajasi

C) yumshoq|qattiqlik

D) artikulyatsiya o‘rni, ovoz va shovqin darajasi

40.O‘qi leksemasining grammatik shakli

A) buyruq mayli

B) aniq nisbat

C) birlik, ikkinchi shaxs

D) grammatik shaklsiz

41.Leksema va qo‘shimchani farqlovchi belgi:

A) mustaqil shakl/nomustaqil shakl

B) paradigma tashkil etish/etmaslik

C) barqarorlik/beqarorlik

D) miqdoran cheksizlik/cheklanganlik

42. Yoz (qalamda yozmoq), yoz (dasturxonni yozmoq), yoz (yoz fasli). Uchala o‘rinda qo‘llangan yoz leksemasining tarixiy xususiyati to‘g‘ri izohlangan qatorni toping.

A) bir xil shaklga ega bo‘lgan yagona leksema

B) bir xil shaklga ega bo‘lgan uchta leksemaning ko‘rinishi

C) bir shaklga ega bo‘lgan ko‘p ma’noli leksema

D) birgina leksemaning uch o‘rinda qo‘llanishi.

43. Ushbu gapda nechta leksema mavjud? Men maktabda uch yildan beri o‘qiyman.

A) 6

B) leksema mavjud emas

S) 5

D) 4

44.Tilda bir atash ma’nosini ifodalash uchun qo‘llanuvchi bir nechta leksema qanday nomlanadi?

A) ko‘p ma’noli leksemalar

B) omonimlar

C) sinonimlar

D) antonimlar.

45. Qaysi leksemalar leksik (lug‘aviy) ma’noga ega?

A) mustaqil leksemalar

B) yordamchi leksemalar

C) undov va taqlidlar

D) mustaqil, undov va taqlidlar.

46.So‘z boyligi, asosiy lug‘at tarkibi, ularning ma’no turlari, so‘z ma’nolarining ifodalanish yo‘llarini o‘rganuvchi bo‘lim tilshunoslikning qaysi bo‘limi?

A) Leksikografiya

B) Orfografiya

C) Orfoepiya

D) Leksikologiya.

48. Semasiologiyaning o‘rganish obyekti nima?

A) So‘zning semantik taraqqiyoti

B) So‘zdagi tovush o‘zgarishlari

C) Til birliklarining o‘zaro ma’noviy xossalari

D) So‘zning ma’no xussusiyatlari

49. So‘zning obyektiv borliqdagi narsa va hodisalar haqidagi dastlabki ma’nosiga nima deyiladi?

A) ko‘chma ma’no

B) grammatik ma’no

C) qo‘shma ma’no

D) leksik ma’no

50.Tanglay so‘zining o‘zbekcha ekanligini qaysi belgisi ko‘rsatadi?

A) ikki bo‘g‘inli ekanligi

B) ng undoshi borligi

C) y undoshi bilan tugaganligi

D) leksema o‘zbekcha emas