1. G’arb mamlakatlari hayotda jismoniy tarbiya va sport. Taraqqiyot yo’lidagi davlatlarda jismoniy tarbiya

«Sport hamma uchun». So’nggi 20-30 yil mobaynida ba’zi bir G’arb mamlakatlarida «Sport hamma uchun» harakati avj ola boshladi. Uning tarqalishi Madaniy aloqalar bo’yicha Kengashning Yevropa iqtisodiy hamjamiyati doirasida tarkib topishi bilan bog’liqdir. 1975 yilda «Sport hamma uchun» Yevropa xartiyasi (Nizom) qabul qilindi, unda jamiyatning kelgusi taraqqiyot dasturi ishlab chiqildi. «Sport hamma uchun» harakatining umumahamiyatga ega bo’lgan dasturida yugurish, yurish, aerobika, atletik gimnastika, oddiy musobaqalar uyushtirish, turli xil o’yinlar, shahardan tashqariga sayohat va sayrlar asosiy mashg’ulot bo’lib hisoblanadi. Bu jarayonlar yangi davrda vujudga kelgan rekreasion harakatning davomi desa bo’ladi. Bu harakat turli mamlakatlarda har xil nom bilan yuritila boshladi. Masalan, Norvegiya va Germaniya Federativ Respublikasida «Trimm», Italiyada – «Biz sizlarga taqlid qilamiz», AQShda «Jismoniy faollik» kabi.
«Sport hamma uchun» harakati rekreasion jismoniy mashqlar shaklidagi jismoniy tarbiya mashg’ulotidir. Bu, o’z navbatida, mehnatkashlar ommaviy jismoniy madaniyatining ajralmas bir qismi hisoblanadi. Bu harakatni keng targ’ibot qilishga ommaviy axborot vositalari jalb qilindi. Ko’p sonli ishlab chiqarish firmalari, aholining turli xil jismoniy tarbiya vositalariga qiziqishini hisobga olgan holda juda ko’p miqdorda sport buyumlari, kiyimlarini bozorga chiqarmoqda.
Sport va cherkov. Cherkovlar sportdan o’z manfaatlari yo’lida foydalanishga harakat qildi. Urushdan keyingi davrlarda cherkov xodimlari davlat yordamida yoshlarni cherkovga jalb qilishda sport imkoniyatlarini keng qo’lladilar. AQShda xristian yoshlarining birlashgan harakati (tashkilot), talaba-katolik milliy tashkilotlari jismoniy tarbiya va sport ishlari bilan shug’ullandi. Germaniyada 40-yillarda «Doyche-Yugendkrift» («Germaniyaning yosh kuchlari») va «Eyxenkroys» («Dub xoch») tashkilotlari Vatikan bilan kelishilgan holda tuzilgan edi. Italiyada katolik spotchilari uyushmasi faoliyat ko’rsatdi. Sportdan keng foydalanuvchi eng yirik cherkovlardan biri xristianlarning Xalqaro assosiasiyasi (IMKA) hisoblanadi. Cherkovlar, ayniqsa, Vatikan yoshlarni ma’naviy jihatdan tarbiyalash vositasi sifatida sportni tan oldi. 1952 yilda papa Piy II Xalqaro sport ilmiy Kongressiga yo’llagan xatida «Cherkov sportining texnika, gigiyena, fiziologiya tomonlari bilan qiziqmaydi. Katolik cherkov xodimlari sportning tana va ruhni tarbiyalaydigan vositalarini tan oladi», - deydi. 1968 yil papa Pavel VI Vatikanda Xalqaro Olimpiya qo’mitasi qatnashchilarini qabul qildi. U o’z nutqida «Cherkov sportining rivojlanishiga sidqidillik bilan qiziqadi, chunki din va Olimpiya o’yinlari orasida ziddiyatlar ko’rinmaydi», - degan edi.
Shunday qilib, cherkov hozirgi zamon dunyosiga qo’shilishiga majbur bo’ldi, deyish mumkin.