1. Фанга доир умумий тушунчалар, фаннинг мақсади ва вазифалари; Метрологиянинг ривожланиш тарихи, мақсад ва вазифалари; Асосий атама ва таърифлар

3.1-жадвал. Ўлчовлар ва оғирлик бўйича халқаро бюро тузилмаси
ЎТХБнинг асосий вазифалари ўлчашлар халқаро бирлилигини ва уларни халқаро бирликлар тизими Sira муво фиклигини таъминлаш, метрик ўлчашлар тизимини ва ўлчамлар бирликлари халқаро эталонларини такомиллаштириш, аниқ ўлчашларнинг янги усуллари ва воситаларини ишлаб чиқиш ва қўллашдир. ЎТХБда аъзолик давлатда янги ўлчаш бирликларини ва асосий ўлчаш бирликларининг янги эталонларини тезкорлик билан жорий этиш имконини беради.
ЎТХК, қошида бирликларни аниқлаш бўйича саккиста маслаҳат қўмиталари фаолият кўрсатади: Масса бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Вақт бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Узунлик бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Электр ўлчамлар бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Фотометрия ўлчамлари бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Радиометрия ўлчамлар бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Ионли нурланишлар ўлчамлари бирли­гини аниқлаш маслаҳат қўмитаси, Кимёвий ўлчамлар бирлигини аниқлаш маслаҳат қўмитаси.
ЎТХБ ва ЎТХК, ўз фаолиятларида бошқа халқаро ташқилотлар, хусусан, Стандартлаштириш бўйича халқаро ташкилот (ISO), Қонунлаштирувчи метрология бўйича Халқаро ташкилот (ҚМҲТ) ва бошқалар билан ҳамкорликни олиб боради. ЎТХБ иштирокчилари бошқа халқаро ташқилотларнинг техник қўмиталари ишида ва турли тадбирлари (конференциялар ва семинарлар)да иштирок этадилар.
2. Қонунлаштирувчи метрология бўйича Халқаро ташкилот
1956 йилда Қонунлаштирувчи метрология бўйича халқаро ташкилот (ҚМҲТ) (International Organization of Legal Metro­logy — OIML) ташкил этилди. Унга ҳозирда 85 давлат аъзодир. ҚМҲТ қонунлаштирувчи метрологиянинг қуйидаги умумий масалалари билан шуғулланади:
- қонунлаштирувчи метрология умумий тартибларини иш­лаб чиқиш, ЎВларининг аниқлиги синфларини белгилаш;
- ўлчаш ускуналари маълум турлари, намуналари ва тизим- ларининг бирхиллилигини таъминлаш;
- ишлаб чиқарилган давлатдан қатьий назар ЎВ метрологик ҳарактеристикалари бирхиллилигини ўрнатиш мақсадидаги синовларни амалга ошириш тавсияларини ишлаб чиқиш; ЎВларини қиёслаш ва калибрлаш тартиби; метрологик хизматларни ташкил этишнинг оптимал кўринишларинива уларга ягона талабларни ишлаб чиқиш;
- метрология соҳасида мутахассисларни тайерлашнинг ягона принципларини белгилаш ва бошқалар.
ҚМҲТнинг юқори идораси 4 йилда бир марта чақириладиган қонунлаштирувчи метрология бўйича Халқаро конферен­ция ҳисобланади (4.2-расм). ҚМXT ихтиёрий мақомдаги халқаро ҳужжатлар (ХҲ)ни ва халқаро тавсиялар (ХТ)ни ишлаб чиқади. Унинг фаолиятида 59 давлат ҳақиқий аъзо ва 67 давлат кузатувчи сифатида қатнашади. «Ўзстандарт» агентлиги ҚМXT фаолиятида кузатувчи (мухбир аъзо) сифатида қатнашади.