1-dars. Morfologiya va uning o’rganish ob’yekti. So'Z turkumlari dars maqsadi

Savol va topshiriqlar

1. 
   Nisbat kategoriyasi nima?
   
2. 
   O’zbek tilida nechta nisbat bor?
   
3. 
   O’zlik va majhul nisbat orasidagi tafovutni tushuntiring?
   

MAYL QO'SHIMCHALARINING USLUBIY

XUSUSIYATLARI
Dars maqsadi: mayl shakllari yuzasidan talabalarning o'rta umumiy ta'limda olgan bilimlarini mustahkamlash.

Mayl shakllaridan nutqda o'rinli foydalanish ko'nikmasini shakllantirish.

R e j a:

1. Mayl shakllari haqida ma'lumot.

2. Mayl shakllari tasnifi.
1. Bordim, bording, bordi; 2. Boray, borgin, borsin; 3. Borsam, borsang, borsa; 4, Bormoqchiman, bormoqchisan, bormoqchisiz, singari bormoq fe'lining turli shakllari ma'nosiga e'tibor bering. Bulardan birinchi guruhdagilar bilan ikkinchi, uchinchi va to'rtinchi guruhdagilar zamon ma'nosi bilan farq qiladi. Birinchi guruhdagilar o'tgan zamonni, qolgan guruhdagilar kelasi zamonni bildiradi. Ular o'rtasidagi farq faqat shu bilangina cheklanmaydi.

Yuqoridagi to'rt guruhdagi fe'llar so'zlovchining harakatga bo'lgan munosabatiga ko'ra ham farq qiladi. Birinchi guruhdagi fe'llar harakat- holatni uning bajarilgan vaqti bilan bog'liq holda ifodalaydi. Harakat - holatning bajarilish-bajarilmasligi aniq bilinib turadi.

Ikkinchi guruhdagi fe'llarda harakatni bajarishga buyruq ma'nosi, uchinchi guruhdagi fe'llarda harakatning bajarilish sharti ma'nosi, uchinchi guruhda esa harakatning bajarilish ma'nosi ifodalanadi va bu guruhning har qaysisi ana shu ma'nolariga ko'ra o'zaro farqlanadi.