1. бургут билан тулки

 
14. ТУЛКИ БИЛАН МАЙМУН 
Йўлда ҳамроҳ бўлиб кетаѐтган Тулки билан Маймун, қай биримиз 
машҳурроқмиз, деб баҳслаша бошлашибди. Униси ҳам, буниси ҳам роса оғиз 
кўпиртириб мақтанибди. Шу маҳал улар бир қабристон ѐнидан ўта 
бошлашибди. Маймун у ердаги сағаналарга кўз ташлаб, оғир-оғир хўрсина 
бошлабди. "Ҳа, нима бўлди, нега хўрсиняпсан?" — деб сўрабди ундан Тулки; 
шунда Маймун қабртошларини кўрсатиб: "Негахўрсинмай! — дебди. — Ахир 
мана шу қабр тошлари тагига ота-боболаримнинг кул- лари дафн этилган". 
Тулки унгажавобан дебди: "Ҳа, мақтан-а, мақтан! Ахир бу майитларнинг 
биронтаси ҳам қайта тирилиб сени ѐлғончига чиқара олмайди-да". 
Одамлар орасида ҳам шундай ѐлғончилар топиладики, улар сирларини 
фош қиладиган киши йўқ пайтида мақтанишади. Шунинг учун ҳам, 
мақтанишга мусофир юрт яхши, деб бекорга айтишмаган. 
15. ТУЛКИ ВА УЗУМ 
Қорни оч Тулки бир боғ ѐнидан ўтиб кета туриб, узумлари шовул бўлиб 
осилиб турган токни кўрди; кўрдию узумини емоқчи бўлди. Лекин қанча 
уринса, қанча сакраса ҳам узумга бўйи етмади. Шунда ҳафсаласи пир бўлиб 
нари кетаркан, ўзига ўзи деди: "Ҳали хом — еб бўлмайди". 
Одамлар ичида ҳам баъзи бировлар борки, жазм қилган ишларини уддалай 
олмасалар вазиятни, шароитни баҳона қилиб кўрсатадилар. 
16. МУШУК БИЛАН ХЎРОЗ 
Мушук бир Хўрозни тутиб олди ва чиройли баҳона ишлатиб, уни емоқчи 
бўлди. Аввалига уни, кечалари бемаҳалда қичқириб одамларни безовта 
қиласан, уларни ухлагани қўй- майсан, деб койиди. Лекин Хўроз бу таънага 
жавобан: "Ахир мен айнан ўша одамларнинг фойдасини кўзлаб қичқираман- 
ку, уларни уйғотиб, ишга боришга ундайман", деди. Шунда топган баҳонаси 
ўтмаган Мушук: "Аммо сен гуноҳга ботган муртадсан: табиат қонунига риоя 
www.kitob.uz - Respublika bolalar kutubxonasi

---

қилмай, онангниям, опа- сингилларингниям патира-путир босаверасан", деб 
Хўрозга 
яна айб
Қўйди.
Хўроз бўлса: "Мен бу ишни ҳам одамларнинг манфаатини 
кўзлаб қиламан - шундай қилсам товуқпар кўп- роқтухум туғиб беришади", 
деди. Бу жавобдан эсанкираб ган тополмаи қолган Мушук Хўрозга ўшқириб 
берди- "Нима' 
али" десам, "бали" деб мендан қочиб қутулмоқчимисан? Овора бўласан!" 
Масал демоқчики, нияти бузуқ одам бирон ѐвуз ишга жазм қилдими, хоҳ 
қандайдир "олижаноб" важни баҳона қилиб, хоҳ даНгал очиқчасига иш 
кўриб, кўзлаган шум ниятини амалга оширмай қўймайди.