1 боб Ўзбек тилида сўз ясалиш усуллари

–
dir
bog„lamasiga 
(soddadir, 
ustundir, 
go„zaldir 
shaklida) 
almashtirish mumkin. 
Bo„lmoq fe‟li qo„shma fe‟lning qismi vazifasida kelsa, uni 
bog„lama bilan almashtirib bo„lmaydi: 
Hayron bo‗lmoq, xursand 
bo‗lmoq, kir bo‗lmoq. Oz bo‗lsin, oz bo‗lsa ham soz bo‗lsin 
(Maqol). Jonim bilan Rustamjon aka, bundan ko‗nglingiz to‗q 
bo‗lsin (K.Yashin).
Misollardagi bo„lmoq qismini 
–dir
bog„lamasi 
bilan almashtirib bo„lmaydi. 

---

41 
Ot va otlashgan so„zlar bilan 
qo‗ymoq, chiqarmoq, olmoq, 
bog‗lamoq, ko‗rmoq, kechirmoq, tashlamoq
kabi fe‟llarning 
birikishidan asli frazeologik birliklar hosil bo„ladi; bunday 
birliklarni ot+fe‟l tuzilishli qo„shma fe‟llar qatoriga kiritish to„g„ri 
bo„lmaydi: 
ko‗ngil qo‗ymoq, nom chiqarmoq, dam olmoq, umid 
bog‗lamoq, yo‗l tutmoq, qo‗lga olmoq.
Bu xil birliklarning ma‟nosi 
uning tarkibidagi qismlarning to„g„ri ma‟nosidan kelib chiqmaydi, 
balki har ikki qism yaxlitligicha ko„chma ma‟no anglatadi. Masalan: 
Dehqonlarni ipsiz bog‗lamoqchilar deng! Ularni 
yerga bog‘lab
 qul 
qilmoqchilar deng! (N.Safarov).