1 боб Ўзбек тилида сўз ясалиш усуллари

2. Semantik usul.
Leksik –semantik yo„l bilan so„z yasash so„z 
ma‟nosining o„zgarishi, ma‟noning ko„chishi orqali yangi ma‟noli 
so„zning yuzaga kelishidir. 
Semantik yoki leksik-semantik usul yordamida so„z yasash 
tarixiy taraqqiyot jarayonida tildagi ayrim ma‟nolar orasidagi 
bog„lanishlarning yo„qolib ketishi, so„zning ayrim shakllarida yangi 
leksik ma‟noning yuzaga kelishi kabi hodisalar bilan bog„liq. 
Bunday hodisa tilning ko„p yillar davomida rivojlanishi natijasida 
asta-sekin yuzaga keladi: 
bo‘z I
-gazlama, ip gazlama, bo„z. 
Masalan: 
Arqog‗ini ko‗rib, bo‗zini ol, Onasini ko‗rib, qizini ol. 
(Maqol); 
bo‘z II
–ko‗kka moyil oq rang
. Masalan:
Safidan 
adashgan bo‗z turna bo‗zlar. 
(A.Suyun); 
bo‘z III
–ekin ekishga 
yaroqli, lekin uzoq vaqt ishlanmay, ekilmay yotgan yer. Masalan: 
Poylab dehqon yo‗lini, bo‗rsillaydi bo‗z tuproq.
(A.Suyunov); 
bo‘z 

---

15 
IV
–turmush tajribasiga ega bo„lmagan, xom bola, o„smir. 
(B.Imomov). 
Suluv qizing bor bo‗lsa, bo‗z bolaga, bo‗z bolaga 
yoqarsan. (―Sharq yulduzi‖);
bo‘z V
–o„tsimon cho„l o„simligi –
chalov. Masalan: Sarhovuz 
betini chalov bosgan. (S.Siyoev);