1-bob: metallarni kesib ishlash

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Avagimov V.D. Mashinasozlik materiallarini kesib ishlash.- Toshkent, 1994y., -51-55, 55-62 betlar.
   
2. 
   Arshinov V.A., Alekseev G.A. Rezanie metallov i rejushiy instrument.- Moskva, 1963y.
   
3. 
   Kaxxorov M.K., Ondaev V.S. Materiallarni kesib ishlash, dastgoxlar va asboblar.- Buxoro, 1991y.
   

Yo’nishda keskichga ta`sir etuvchi kuchlar.

Barcha materiallar kesish jarayonida kesuvchi asbobning botishiga va zagotovqaning yunilaetgan yuzasidan qirindining ajralishiga karshilik ko’rsatadi. Binobarin, kesuvchi asbobga kesish vaktida materiallarning kesishga ko’rsatadigan karshiligini enga oladigan kuch ta`sir ettirish zarur. Kesishga ko’rsatiladigan karshilik kuchlari kesuvchi asbobni, yunilaetgan zagotovqani va dastgox qismlarini deformatsiyalaydi. SHu sababli, dastgoxning va kesuvchi asbobning ishlatilish sifatlarini baxolash uchun kesish vaktida xar xil faktorlardan xosil bo’ladigan barcha kuchlarning mikdorini bilish zarur. Bu esa, uz navbatida, kesishning eng ratsional rejimlarini aniqlashga imkon beradi.

Keskichga ta`sir etuvchi barcha kuchlarning teng ta`sir etuvchisi kuyidagi formuladan xisoblab topilishi mumkin:



Kesish sharoitining uzgarishi (keskichning eyilishi, keskich geometriyasining uzgarishi, kesish rejimining uzgarishi va boshkalar) natijasida kuchlar orasidagi nisbat xam uzgarishi mumkin. CHunonchi, plandagi asosiy burchakning ortishi va oldingi burchakning kichrayishi natijasida nisbat kichrayib, nisbat ortadi. Keskichning eyilishi ortgan sari nisbat xam, nisbat xam ortadi va (0,8÷1,0) R_Z ga etishi mumkin.

Yo’nish vaktida xosil bo’ladigan kesish kuchi R_Z ning kiymati kuyidagi formula asosida topiladi:

R_z=9,81 S_r ∙ t^Xr∙ s^ur Kn, R=S_r∙ t^Xr ∙ s^ur K kG, ( ) Bu erda R_z – kesish kuchi, nyuton (n) va kG xisobida; S_r – yunilaetgan material va kesish sharoitiga boglik koeffitsient; t – kesish chuko’rligi, mm xisobida; s – surish, mm/ayl xisobida; x_r – va u_r – t va s ning daraja ko’rsatkichlari; K – yo’nishning konkret sharoitini xisobga oluvchi koeffitsient kuyidagicha aniqlanadi:

K=K_{m r}∙K_{γ r3}∙K_{φ r3}∙K_{r r}∙K_{υ h}∙K_{h p}∙K_{m c r}

bunda, K_mr , K_γr3, K_φr3, K_rr, K_υr, K_hp, K_mcr - tegishlicha, yunilaetgan materialning fizik-mexaniqaviy xossalari ta`sirini, keskich oldingi burchagini, plandagi asosiy burchagini, keskich uchining yumaloklanish radiusini, kesish tezligini, keskich ketingi yuzasi eyilganlik darajasini va moylash-sovitish suyukligining ta`sirini xisobga oluvchi koeffitsientlar.