1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

1-мавзу. ИҚТИСОДИЁТ АСОСЛАРИ
1

• Иқтисодиёт фани нимани ўрганади

2

• Иқтисодиётни ташкил этишнинг уч муаммоси

3

• Жамиятнинг технологик имкониятлари

РЕЖА:
Чекланган иқтисодий ресурслардан унумли фойдаланиб, кишиларнинг яшаши, камол топиши учун зарур бўлган ҳаётий воситаларни ишлаб чиқариш ва истеъмолчиларга етказиб беришга қаратилган, бир-бири билан боғлиқликда амал қиладиган барча фаолиятлар
иқтисодий фаолият деб аталади.
Қадимда иқтисодий фаолиятнинг асосий шакли уй хўжалиги доирасида рўй берган. Қадимги грек олимларининг (Ксенофонт, Платон, Аристотель) асарларида иқтисодиёт – уй хўжалиги ва уни юритиш қонунлари деб тушунтирилган.
Араб лексиконида «иқтисод» тежамкорлик маъносида тушунилган, чунки ислом динига оид адабиётларда тежамкорликка алоҳида эътибор берилган. Лекин, ҳозирги даврда иқтисодиёт тушунчаси фақат уй, индивидуал хўжалик юритиш ёки тежамкорлик маъноси билан чекланмайди. Балки
ИҚТИСОДИЁТ

• – мулкчиликнинг турли шаклларига асосланган хўжаликлардан, хўжаликлараро, давлатлараро бирлашмалар, корпорациялар, концернлар, қўшма корхоналар, молия ва банк тизимларидан, давлатлар ўртасидаги турли иқтисодий муносабатлардан иборат ўта мураккаб ижтимоий тизимни англатади.

Чекланган иқтисодий ресурслардан оқилона фойдаланиб, аҳолининг тўхтовсиз ўсиб борувчи эҳтиёжларини қондириш мақсадига эришиш, ресурслар ва маҳсулотларни тўғри тақсимлаш йўлларини топиш иқтисодиётнинг асосий мазмунини ташкил этади.
Иқтисодиёт қамров даражасига қараб қуйидаги турларга бўлинади
Иқтисодиёт
Макроиқтисодиёт
Микроиқтисодиёт
жаҳон
иқтисодиёти
Оила
иқтисодиёти
корхона ёки фирма
иқтисодиёти
минтақа
иқтисодиёти
миллий
иқтисодиёт
тармоқ
иқтисодиёти
Макроиқтисодиёт
Микроиқтисодиёт
Миллий иқтисодиётни
ягона яхлит хўжалик
организми
сифатида ўрганади
Бозор, корхона ва уй
хўжалиги каби хўжалик
субъектларини
фаолиятини
ўрганади
Иқтисодиёт
Позитив
иқтисодиёт
Норматив
иқтисодиёт
реал иқтисодий
ҳодисаларни ва
уларнинг алоқадор-
ликларини ўрганади
қайси шароитлар ёки
жиҳатлар мақбул ёки
номақбул эканлигини
белгилайди, ҳаракатнинг
аниқ йўналишларини
таклиф этади