1. Блокчейн тушунчаси, Криптовалюта тушунчаси

fork 
oldinga qarab ketsa-chi? 
Ya'ni, "binafsha" 
rangdagi 
fork 
bilan "qizil" rangdagi 
fork
-
da bir vaqtning o’zida yana 
yangi bloklar topilsa? 

---

Albatta bu holat ham bo’lishi mumkin. Ammo hatto birinchi 
fork
-ning 
ehtimoli juda kichik, 
ikkinchisi undan ham kamroq va hokazo. Tushunish uchun Bitcoin 
tarixidagi eng uzun 
fork
-lar 
atigi 4 ta blok bo’lgan.
Bundan tashqari hardfork va softwork tushunchali bor ular haqida 
quyidagi manzildan 
o’qishingiz mumkin:
https://academy.binance.com/ru/Blokcheyn/hard-forks-and-soft-
forks
 
25.Майнинг қурилмалари
Mayning qurilmalari 
Siz CPU yoki GPU mayning to'g'risida darhol unutsangiz ham bo’ladi. 
Siz tushunishingiz 
uchun quyida 2020 yildagi hashrate keltirilgan. O'rtacha 131.9 EH/S, 
ya'ni 131.900.000.000.000 
MH/s ni tashkil qiladi deb faraz qilaylik. Taqqoslash uchun, ATI Radeon 
HD 5870 Eyefinity yoki 
AMD Radeon HD 7970 (x3) kabi kuchli grafik kartalar eng yaxshi 
holatda 2000 MH/S ni yetkazib 
beradi. Protsessorlar orasida birinchi o'rinni Xeon Phi 5100 
kichkina140 MH/s bilan egallaydi. 
Shunday qilib, hatto $10000/BTC kursi bo’lgan taqdirda, sizning 
qo’lingizda 10000 MH/S
quvvatga ega qurilma bo’lganda ham siz yiliga 0.0000202366BTC=20 
sent ishlab topishingiz 
mumkin hech qanday xarajatlarni inobatga olmaganda. 
Shu uchun CPU va GPU lar bilan mayning qilish foyda olish o’rniga 
zararga olib 
keladi.(chunki qurilma xarajatlari, elektr toki xarajatlari bor, yana 
amortizasiya). Hisoblab ko’rish
uchun manzil: 
https://bits.media/calculator/ 
2011 yilda CPU mayning foydali bo'lishni to'xtatdi, GPU taxminan 
2013 yilgacha davom 

---

etdi, ammo ASIC(application-specific integrated circuit) qurilmalar 
paydo bo’lgandan keyin ular
ham befoyda bo’ldi. Bu apparat darajasida mayning uchun 
mo’ljallangan maxsus chiplar.
The Dragonmint 16T miner 
Mustaqil o’qish uchun manba:
https://coderlessons.com/tutorials/noveishie-tekhnologii/uchebnik-
blokchein/uchebnik-blokchein 
Bulutli qazib olish kripto valyutasini qazib olish uchun optimal 
formatdir 
Foydalanuvchilarning katta qismi uchun 2021 yilda bitkoin qazib olish 
uchun eng yaxshi variant 
bulutli qazib olish
 bo'lib qoladi , chunki 
shartnomalarning moslashuvchanligi va o'zingizning qurilmangizda 
qazib olishdan ko'ra qulayroq ish sharoitlari. 
Bulutli konchilik - bu bitta maqsad bilan guruhlarni (kon hovuzlarini) 
yaratadigan kripto valyutasini ishlab chiqarish modeli: texnik va 
dasturiy ta'minot bilan bog'liq barcha masalalarni hal qiladigan 
pudratchi tomonidan uskunalarni boshqarilishi tufayli an'anaviy 
taqsimlangan qazib olish bilan taqqoslaganda ko'proq daromad olish. 
komponentlar. 
26.
Эфириум нима?
Efirium nima? 
Efirium (inglizcha Ethereum-dan) - bu markazlashmagan hisoblash 
platformasi. Siz buni 
noutbuk yoki kompyuterga o'xshaydi deb o'ylashingiz mumkin, ammo 
bu tizim faqat bitta 
qurilmaga asoslanib ishlay olmaydi. Buning o'rniga Efirium bir 
vaqtning o'zida dunyodagi 
minglab kompyuterlarda ishlaydi, demak uning yagona egasi yo'q. 
Efirium, bitcoin va boshqa kriptovalyutalar raqamli pullarni 

---

almashtirish imkoniyatini 
beradi. Biroq, Efirium juda ko'p ishlarni amalga oshirishi mumkin, 
unda siz o'zingizning 
dasturingizni o'rnatishingiz va boshqa foydalanuvchilar tomonidan 
yaratilgan dasturlar bilan 
ishlashingiz mumkin. Tizim juda moslashuvchan bo'lganligi sababli, 
Efirium o’zining
platformasida(asosida) barcha turdagi murakkab dasturlarni 
bajarishga imkon beradi. 
Oddiy so'zlar bilan aytganda, Efirium-ning asosiy g'oyasi shundaki, 
ishlab chiquvchilar 
markazlashtirilgan server o'rniga tarqsimlanagn tarmoqda kodni 
yaratishi va ishga tushirishi 
mumkin. Bu shuni anglatadiki, nazariy jihatdan bunday dasturlarning 
ishini to'xtatish yoki 
tsenzura qilish mumkin emas. 
Efirium va Efir o'rtasidagi farq nima? 
Ehtimol, ushbu nomlar tushunarsizdir, ammo Efirium-da ishlatiladigan 
tangalar Efirium 
yoki Efirium deb nomlanmagan. Efirium - bu protokolning o'zi, 
valyutaning esa Efir(inglizcha 
Eter) (yoki ETH) deb nomlanadi. 
Efirium-ni nima qadrli qiladi? 
Yuqorida biz allaqachon Efirium tufayli taqsimlangan tizimda kodni 
ishga tushirish 
mumkin, degan fikrga to'xtalib o'tdik, unga tashqi tomondan hech 
qanday ta'sir o'tkazib bo'lmaydi. 
Bunday dasturlar Efirium ma'lumotlar bazasiga qo'shiladi (ya'ni, uning 
blok-zanjiri) va kodni 
tahrirlab bo'lmaydigan qilib dasturlash mumkin. Bundan tashqari, 
butun tarmoqning ma'lumotlar 
bazasi hammaga ko'rinadi, shuning uchun foydalanuvchilar o'zlari 
kerakli kodni ishga tushirishdan 
oldin uni tekshirishlari mumkin. 
Bu shuni anglatadiki, dunyoning istalgan nuqtasida, har qanday odam, 

---

dasturni ishga 
tushirishi mumkin. Dasturlar ichki pulni almashtirish uchun maxsus 
shartlarni o’zi belgilashi
mumkin. Ular smart kontraktli dasturlarini deyiladi. Ko'pgina hollarda, 
ular inson aralashuvisiz 
o’z funksiyasini bajarishi mumkin.
Shu nuqtai nazardan, ushbu "dasturlashtiriladigan pul" g'oyasi 
dunyodagi ko'plab 
foydalanuvchilar, ishlab chiquvchilar va kompaniyalarni jalb qildi. 
27. 
Эфириум ва Биткоин 
- 
улар қандай фарқ қилади?
Efirium va Bitcoin - ular qanday farq qiladi? 
Bitcoin global to'lov tizimini yaratish uchun Blokcheyn texnologiyasi va 
moliyaviy 
imtiyozlarga tayanadi. U butun dunyo bo'ylab foydalanuvchilarning 
harakatlarini markaziy organ 
ishtirokisiz muvofiqlashtirishga imkon beradigan bir qancha muhim 
yangiliklarni taqdim etdi. Har 
bir ishtirokchi dasturni o'z kompyuterida boshqarishi sababli, Bitcoin 
ularga ishonchli va 
markazlashmagan muhitda moliyaviy ma'lumotlar bazasini 
yarashtirishga imkon beradi. 
Bitcoin ko'pincha birinchi avlod blokcheyni deb nomlanadi. U o'ta 
murakkab qilib 
yaratilmagan, shuning uchun bu xavfsizlik masalasida uning kuchli 
tomonlaridan biridir. Ushbu 
Blokcheyn bazaviy darajadagi xavfsizlik ustuvorligi tufayli ataylab 
moslashuvchan emas. Shu 

---

sababli, Bitcoin-ning smart kontraktlar tilining imkoniyatlari juda 
cheklangan va 
tranzaksiyalardan tashqari boshqa ma'lumotlarni ko'rib chiqadigan 
ilovalar uchun mos emas. 
O'z navbatida, blokcheynlarning ikkinchi avlodi ko'proq narsalarga 
qodir. Moliyaviy 
operatsiyalardan tashqari, bunday platformalar ko'proq 
dasturlashtirilishini ta'minlaydi. Efirium 
ishlab chiqaruvchilarga markazlashmagan dasturlar (DApps) yaratish 
uchun o'z kodlari bilan 
tajriba o'tkazishga ko'proq erkinlik beradi. 
Efirium ikkinchi avlod blokcheynlari to'lqinida birinchi bo'ldi va bugungi 
kunda ushbu 
segmentda eng taniqli bo'lib qolmoqda. Uning Bitcoin bilan o'xshash 
jihatlari bor va bir xil 
funktsiyalarning aksariyatini bajarishi mumkin, ammo mohiyati 
jihatidan juda farq qiladi. 
Ularning har biri boshqasiga nisbatan o'ziga xos afzalliklarga ega. 

---

28.Эфириум қандай ишлайди?
Efirium qanday ishlaydi?
Biz Efirium-ni holat mashinasi deb ta'riflashimiz mumkin. Bu shuni 
anglatadiki, har
qanday vaqtda har bir foydalanuvchi balansi, smart kontrakt va 
ularning hozirgi holatini hisobga
olgan fayl tizimining nusxasi (inglizcha snapshot) mavjud. Ba'zi bir 
amallar ushbu holatni
yangilashga olib kelishi mumkin, bu esa o'z navbatida barcha uzellar 
o'zgarishlarni aks ettirish
uchun o'zlarining snapshot-larini yangilaganini anglatadi.