1-БЎлим. Бахтли ҳаёт асослари бахтнинг баҳоси қанча?

УХЛАШИНГИЗ ҚИЙИН БЎЛСА... 
Кўпинча вақтида ухламаймиз, бирон нарса билан овора бўламиз, алламаҳалгача телевизор 
кўрамиз. Шундан кейин ухлашга ѐтамиз. Лекин тун ярмидан оғса ҳам мижжа қоқмаймиз. Ахир 
эрталаб ишга бориш керак! Саҳарга яқин кўзингиз озгина илинган бўлади. Эрталаб кўзгуга қараб, 
ранг-рўйингиз оқариб, кўзингиз киртайиб қолганини сезасиз. Ўша куни ишхонада унумлироқ меҳнат 
қила олмайсиз. 
Шуни билинг: одам тун ярмигача мириқиб ухлайди. Шунинг учун ҳар куни кеч билан соат 22-
22:30 да ѐтишни одат қилинг. 
Киши яхши ухлаши учун мутахассислар қуйидагиларни тавсия этишади: 
– Иссиқ кунларда деразани очиб қўйинг ѐки ѐтишдан олдин хонани шамоллатинг; 
– кечқурун жуда ѐғли, бадҳазм овқат еманг, чунки бундай таом уйқуни бузади; 
– ухлаш олдидан кишини ҳис-ҳаяжонга соладиган кўрсатувлар кўрманг, телевизор томоша 
қилманг; 
– юмшоқ тунги кўйлакда ухланг, бошда кичикроқ ѐстиқ бўлсин. Шунда бўйинга ажин 
тушмайди. 
– агар уйқусизлик сизни қийнаѐтган бўлса, уйқу дори ичманг. Акс ҳолда дорига ўрганиб 
қоласиз. Кейин дори ичмасангиз, ухлай олмайсиз. Яхшиси ухлаш олдидан бир стакан илиқроқ сутга 
бир қошиқ асал солиб, аралаштириб ичинг; 
– ухлашдан олдин очиқ ҳавода ярим соат сайр қилишга одатланинг
101
. 
УЙҚУ ВА ТУШ КЎРИШ 
Уйқу Аллоҳ берган неъматлардандир. Уйқу пайтида организм гўѐ фақат ўзи учун ишлайди: 
ўзининг кун бўйи толиққан жойларини тиклайди, янгилайди, қайта қуради. Донолар: “Ухласанг, 
ѐшарасан”, деб бежиз айтишмаган. 
Уйқу организмни мустаҳкамлайди, қувватни тиклайди, айрим тўқима ва аъзолардаги 
жароҳатлар битишини тезлаштиради. 
Уйқунинг тўрт хил тури мавжуд: 
Биринчиси – чалқанча
102
ѐтиб ухлаш. Бу – анбиѐлар уйқуси. 
Иккинчиси – ўнг ѐнбошда ухлаш. Бу – уламолар, авлиѐлар уйқуси. 
Учинчиси – чап ѐнбошда ухлаш. Бу – султонлар уйқуси. Бунда таом яхши ҳазм бўлади. 
Тўртинчиси – юзтубан ѐтиб ухлаш. Бу – шайтон уйқуси. 
Ўнг томонга ѐнбошлаб ѐтиш айни муддао. Ҳикматларга кўра, бу ҳолатда юрак мўътадил уради, 
инсон чуқур уйқу ҳолатида бўлмайди, юрак худди муаллақ турган ҳолда бўлгани учун унга оғирлик 
тушмайди. 
101
Манба: Маърифат Орифжонова, “Дардингизни олай”, 83-84-бетлар. 
102
Чалқанча(сига), яъни орқани ерга бериб, чўзилиб, осмонга қараб ухлаш. 

---

131 
Яхши уйқу тартиб билан яшовчи кишилар одатидир. Улар бир вақтда ѐтиб, бир вақтда 
турадилар. Шунинг учун ҳам соғлом яшайдилар, иш қобилиятлари юқори бўлади. 
Туш кўриш – ғоят мураккаб ҳолат. Агар киши кун бўйи асабийлашган, зўриққан, хавотирда 
юрган, ҳаддан ташқари кўп овқат еган бўлса ѐки тор, дим, ҳавоси янгиланмаган хонада ухласа, 
қўрқинчли тушлар кўради. 
Одам тўйиб ухлаши, яхши тушлар кўриши учун қуйидагилар тавсия этилади: 
1. Ярим ѐки бир ош қошиқ асални бир пиѐла иссиқ сутда эритиб, уйқудан бир-бир ярим соат 
олдин ичиш уйқуни яхшилайди. 
2. Тинчлантирувчи доривор ўтлар дамламасидан ичинг. 
3. Сурункали уйқусизлик хотира пасайишига, иш қобилияти камайишига олиб келишини 
унутманг. 
4. Уйқу дориларидан эҳтиѐт бўлинг. Улар сизни дориларга берилувчан қилиб қўяди
103
.