1 Bemorlarga umumiy parvarish nima?

9) Dezinfeksiyali eritmlarni tayyorlash? 
Dezinfeksiya (lot. des- yo‘qqilish, insectum- hashorot) infeksion kasalliklarni qo‘zg‘atuvchilarini tashuvchi 
qashorotlarni yo‘q qilish; gigienik vanna, dush, soch va tirnoqlarni kestirish bemorni toza kiyimga kiyintirish. 
Dezinseksiya uchun kerakli narsalar. Himoya kiyimi- xalat, ro‘mol, niqob, kleyonkali fartuk, rezinali qo‘lqop 
yoki maxsus rezinadan ishlangan kiyim. Dezinfeksiyalash uchun eritma. Shampun, uksus (6% eritma, 30°C), 
spirt (70%) Polietilen ro‘mol yoki qalpoqcha va yo‘rgak, kleyonka, sochiq, yirik tishli taroq, qaychi. Sochlarni 
yoqish uchun tog‘ora va gugurt. Klyonkali qop. Hozirgi kunda butun dunyoda talabga ko‘ra bir martalik 
to‘qilmagan, ko‘p qavatli yangi avlod matosidan tayyorlangan tibbiyot kiyimlari ishlatiladi. SMS matosi uch 
qavatdan iborat: span-bond, meltblaun va span-bond (spunbond, eritilgan va o’ralgan) qatlamlari. Bu mato 
tibbiyot xodimlarini ishonchli himoyasini yaratib berado, ayniqsa OIV, gepatit B, C bilan zararlangan bemorlar 
bilan ishlashda. 26 Dezinsektsiyalash eritmalarini bir necha turlari mavjud. 20% benzilbenzoat emulsiyasi 
eritmasi. Maxsus shampunlar ("Elko-insekt"). Maxsus losyonlar ("Nittifor"). Amalga oshirish ketma-ketligi. -
Kerakli ashyolarni tayyorlab maxsus himoya kiyimi kiyiladi. -Kushetkaga kleyonka qo‘yiladi, bemor 
o‘tkaziladi va uning elkalariga polietilen yo‘rgak yoyiladi. -Kerak bo‘lsa sochlar tog‘orani ustida kesib 

---

@Mahmud_Yazdanov [phone] 
tashlanadi. -Boshga dezinsektsiyalash eritmasi surtiladi, polietilen ro‘mol va ustidan sochiq bilan o‘rab bir 
necha soatga qoldiriladi. -Ro‘molni echib sochlarni iliq ohar suv bilan, keyin esa shampun yordamida yuviladi. 
-Sochlar quritiladi va ilitilgan 6% uksus kislotasi eritmasi surtiladi. -Yana polietilen ro‘mol va sochiqo‘rab 20 
daqiqaga qoldiriladi. -Sochlar iliq ohar suv bilan yuviladi va sochiq yordamida quritiladi. -Bemorni boshini oq 
qogoz ustida engashtirib yaxshilab taraladi va takroran ko‘rikdan o‘tkaziladi. -Kesilgan sochlar va ishlatilgan 
qogoz yoqib yuboriladi. -Bemorning kiyimlari, ishlatilgan buyumlar va maxsus kiyim polietilen qopga solib 
dezinfeksiya kamerasiga jo‘natiladi. -Taroq va qaychi 70% spirt bilan artiladi, xona esa dezinksiyadlash 
eritmasi bilan tozalanadi. Ushbu eritmalar homilador, tuqqan, bola emizayotgan ayollarda, 5 yoshgacha bo‟lgan 
bolalarda va teri kasaliklari bor bemorlarda ishlatish mumkin emas. Ushbu bemorlarda dezinseksiyalash 
bosqichlari. -Kerakli ashyolarni tayyorlab maxsus himoya kiyimi kiyiladi. -Kushetkaga kleyonka qo‘yiladi, 
bemor o‘tkaziladi va uning elkalariga polietilen yo‘rgak yoyiladi. -Kerak bo‘lsa sochlar tog‘orani ustida kesib 
tashlanadi. 27 -Sochlarga 6% iliq uksus kislotasi eritmasi surtiladi (bosh terisiga tekuzmasdan) mexanik 
uslubda bitlar terib yo‘qqilinadi. -Boshga polietilen ro‘mol yoki qalpoqcha kiyiladi, sochiq bilan o‘rab 20 
daqiqaga qoldiriladi. -Ro‘molni echib sochlarni iliq ohar suv bilan, keyin esa shampun yordamida yuviladi va 
sochiq bilan quritiladi. -Bemorni boshini oqqoqoz ustida engashtirib yaxshilab taraladi va takroran ko‘rikdan 
o‘tkaziladi. -Kesilgan sochlar va ishlatilgan qogoz yoqib yuboriladi. -Bemorning kiyimlari, ishlatilgan 
buyumlar va maxsus kiyim polietilen qopga solib dezinfeksiya kamerasiga jo‘natiladi. -Taroq va qaychi 70% 
spirt bilan artiladi, xona esa dezinksiyadlash eritmasi bilan tozalanadi. Qov bitlari aniqlanganida sanitar-
gigienik tozalash. • bemorning tanasi issiq suv va sovun bilan yuviladi • bitlar tarqagan joylardagi sochlarni 
qirib tashlanadi • bemorni tanasi issiq suv va sovun bilan qayta yuviladi • qirilgan sochlar tog‘orada kuydiriladi 
• bemorning kiyimlari, ishlatilgan buyumlar va maxsus kiyim polietilen qopga solib dezinfeksiya kamerasiga 
jo‘natiladi. • qaychi 70% spirt bilan artiladi, xona esa dezinksiyadlash eritmasi bilan tozalanadi Sochlarni kesish 
Kerakli ashyolar: qaychi, soch qiradigan ustara, tog‘ora va gugurt, spirt 70%. • Kerakli ashyolarni tayyorlanadi. 
• Kushetkaga kleyonka qo‘yiladi, bemor o‘tkaziladi va uning elkalariga polietilen yo‘rgak yoyiladi. • Sochlar 
ustara yordamida olib tashlanadi va yoqib yuboriladi. Soqol olish. Kerakli ashyolar: rezina qo‘lqop, britva, 
kistochka va krem Soqol olish uchun, salfetka, sochiq, suv uchun idish. • Kerakli ashyolarni tayyorlanadi. 
Qo‘lqoplar taqiladi. • Suv isitiladi (40-45°C), salfetkani suvga botirib olib bemorni yuziga qo‘yiladi. • 
Salfetkani olib kistochka bilan krem surtiladi. • Britva bilan Soqol olinadi, yuz terisi britva yo‘liga teskari 
yo‘nalishda biroz tortib turiladi. • Yuzni avval nam keyin esa quruq salfetka yordamida artiladi. • Britva spirt 
bilan zararsizlantiriladi va qo‘lqoplar echilafi. Tirnoqlarni olish. Kerakli ashyolar: rezina qo‘lqop, qaychi, issiq 
suv, suyuq sovun, qo‘l va oyoq uchun krem, spirt (70%), suv uchun tog‘ora va lotok, sochiq. • Kerakli 
ashyolarni tayyorlanadi. Qo‘lqoplar taqiladi. Suv isitiladi. • Suvga suyuq sovun qo‘shiladi va bemorni qo‘llarini 
2-3 daqiqaga solib qo‘yiladi. • Barmoqlarni ketma-ket suvdan olib tirnoqlar kesiladi. • qo‘llarga krem surtiladi. 
• Iliq suvga suyuq sovun solib, bemorni oyog‘larini 2-3 daqiqaga solib qo‘yiladi. • Oyog‘larni quritib maxsus 
qaychi bilan tirnoqlar kesiladi va krem surtiladi. • Qaychilar spirt yordamida dezinfeksiya qilinadi. Qo‘lqoplarni 
echib, qo‘llar yuviladi. Gigienik vanna yoki dush qabulqilish Yuvinish xonasi Vanna cho‘tka, sovun va 
dez.eritma bilan yuviladi, dog‘larni 3% li HCl yordamida tozalanadi, issiq suv bilan chayib tashlanadi va bemor 
kelishidan 29 oldin suv to‘ldiriladi, suvni harorati o‘lchanadi. Vanna yonida rezina gilamchalar bo‘lishi kerak. 
Toza kiyim va mochalka paketda bo‘lishi lozim. Bemor yuvinganidan so‘ng vannani 1% xloramin B eritmasi 
bilan yuviladi. Kushetkadagi kleyonka 2% xloramin B yoki 0,5% xlor oxaki eritmasi bilan artiladi, so‘ng sovun 
bilan yuviladi. Kushetkadagi choyshab har bir bemordan so‘ng almashtiriladi. Nam tozalash ishlari kun 
davomida bir necha marotaba amalga oshiriladi. Inventar markirovka qilinadi. Mochalkalarga alohida 
"ishlatilgan" va "ishlatilmagan" deb yozilgan idishlar bo‘lishi lozim. Bemorni ahvoli va kasalikka qarab 
gigienik tozalash to‘liq (vanna, dush) yoki qisman (xo‘llab artish) bo‘lishi mumkin. Gigienik vanna qabul qilish 
uchun qarshiliklar: miokard infarkti, bosh miya qon aylanishi buzilishlari, gipertonik kriz, o‘tkir yurak va qon-
tomir etishmovchiligi, tubekulyoz aktiv fazasi, teri kasalliklari, qon ketishi. Gigienik vannani tuxayotgan 
ayollar va shoshilinch xirurgik yordamga muhtoj bemorlar qabulqilishmaydi. Gigienik vanna qabulqilish uchun 
qarshiliklar mavjud bo‘lganida bemorni avvaliga sovunga botirilgan nam salfetka bilan artib chiqiladi, so‘ng 
toza iliq suv bilan namlangan salfetkada artiladi va quritiladi. 

---

@Mahmud_Yazdanov [phone]