|
3-basqısh (20 minut)
ATA-ANANÍ HÚRMET QÍLÍW EŃ ULLÍ MINNET
Ata-anaǵa bolǵan húrmet hám muxabbat, hesh gúmansız, muqáddes sezim esaplanadı. V.G.BELINSKIY
Hár bir insan moynındaǵı eń tiykarǵı minnetlerinen biri hesh gúmansız ata-anaǵa bolǵan úlken húrmet esapalanadı. Muqáddes ayat hám hádislerde bul máselege qayta qayta múráját etilgen. Bul boyınsha ullı ata-babalarımızdıń da júdá kóp úgit-násiyatları bizgeshe jetip kelgen. Biraq, ata-ananıń qádirine jetpeytuǵın perzentler hár waqıttada, hár bir dáwirde de ushırap turǵan.
Ata-ana – eń jaqın hám qádirdan insan esaplanadı. Biz olardı jaqsı kóremiz hám qádirleymiz. Tuwılǵanımızdan aq, ata-anamız bizdi qorǵap, salamatlıǵımızǵa, durıs awqatlanıwımızǵa hám hár tárepleme rawajlanıwımızǵa ǵamxorlıq qılıp, shárayatlar jaratıp beriwge háreket qıladı. Jıllar ótedi bala úlkeyedi, mektepke, keyin kolledj yaki orta buwındaǵı oqıw orınlarına, bunnan soń universitet yaki institutqa baradı. Kún sayın úlkeyip ǵárezsiz bolıp baradı. Eń ayanıshlısı bolsa, ol óz ata-anasınan uzaqlasa baslaydı, óz sırları hám mashqalaların ata-anası menen birge bólispeydi. Mine usı waqıtlarda perzent hám ata-ana arasında túsinbewshilikler kelip shıǵadı.
Ata-anaǵa bolǵan húrmet – bul múnásibetlerdiń ajıralmas bólegi bolıp tabıladı. Ashıq hám kewilli bolıw zárúr. Ata-anańız benen ilajı barınsha kóbirek sáwbetlesiwge háreket etiń. Olarǵa óz doslarıńız, qızıǵıwshılıǵıńız, keleshek rejelerińiz hám siz ushın qızıqlı dep bilgen nárselerińiz haqqında aytıń. Siz haqqıńızda qánshelli tolıq hám kóp maǵlıwmat bolsa, sonshelli sizge bolǵan isenim de kóp boladı.
Jaqsı minez-qulıqqa iye bolıw zárúrli esaplanadı. Jaslıqtan balalarǵa óz jaqınları hám de hátte biygana adamlar menen jaqsı múnásibette bolıwǵa úyretedi. Biraq bul úgit-násiyatlar waqıt ótip bazı bir balalarda joq boladı. Bul bolsa óz náwbetinde ata-ana menen bolatuǵın múnásibetke unamsız tásir qıladı.
Shańaraqta hár qıylı jaǵdaylar bolıwı múmkin. Sol jaǵdaylarda durıs sheshimdi qabıl qılıw ushın ata-anańızdıń jaǵdayların túsiniwińiz kerek boladı. Máselen shańaraqta tartıslı jaǵdaylarda ózińizdi ata-anańızdıń ornına qoyıp kóriń. Sonda ata-anańızdıń piker siz ushın túsinikli boladı. Bul bolsa múnásibetińiz jaqsılanıwı ushın birinshi qádem boladı. Sonday jaǵdaylarda yaǵnıy tartıslı hallarda sizge sabır taqatlı bolıw talap etiledi. Sabır taqat degen insanlarǵa tán bolǵan páziletlerdi ómir dawamında rawajlandırıp barıw kerek. Sizdi qapa qılatuǵın sózlerge itibar bermewge háreket qılıń.
Eń áhmiyetlisi sonda hesh qashan ata-ana menen qanday múnásibette bolıwıńızdan biyǵárez, siz ushın olardan jaqın insan joq. Ata-ana menen dawlasıwǵa hesh qashan urınbań. Jumsaq qarım qatnasta bolıń.
Búgingi kúnde ayrım bir perzentler ata-anaların jerkib, ashıw qılıp, olarǵa joqarı dawısta qatnasta bolıwları hátte ayrım bir nápák perzentler ata-anaların qariyalar úyine aparıp taslaydı.
Bir aziz haq kewil insan bir jigittiń ata-anasına qılǵan xızmetlerin esitip, onı ziyarat qılmaqshı boldı. Bul jigit qassap edi. Haq kewilli insan qassapshılıq bazarınan ol jigitti tawıptı. Ol menen kórisip, hal awhal sorasqannan keyin:
- balam men músapir adamman, eger qabıl qılsańız, bul túnde sizdiń úyińizde qalajaqpan, - dedi. Jigit ol adamnıń iltimasın shın kewili menen qabılladı, keshqurın dúkandı jawıp, ol adam menen úyge qayttı.
Úyiniń bir shetinde tósekte qartayǵanlıqtan júdá kishkene bolıp qalǵan bir shal jatqan edi. Jigit haq kewil miymanǵa ornın kórsetip:
- Áziz miymanım, qáne biymálel otırıp, dem alıń, tósekte jatqan húrmetli aqsaqal, meniń ákem boladı. Anam jaqında dúnyadan ótti. Ákeme mennen basqa qayǵıratuǵın adam joq. Hár kún áziz ákemniń xızmetlerin qılıp, keyin jumısqa ketemen, - dedi. Jigit tezde sorpa pisiriwge kiristi. Awqat tayyar bolǵannan keyin bir bir kiysada sorpa alıp, ákesiniń qasına keldi. Onıń basın áste kóterip, sorpanı ishkizdi. Jigit ákesin úyqlatıp, kewli tolǵannan soń, miyman ushın dasturxan jaydı. Ózine de, miymanǵada sorpa keltirdi, birge awqatlandı. Haq kewil miyman:
- balam sen ákendi toydırıp, juwıp - tarap ornına jatqarǵannan keyin, ol awzın qıymıldatıp turdı, sol waqıtta ol ne demekshi edi? - dep soradı.
- Men hár waqıt ákemdi awqatlandırǵanımnan keyinǵana ózim awqatlanaman. Eger onnan aldın awqatlansam, ákem húrmetin orınlamaǵan bolaman, tárbiyasız, ádepsiz perzent esaplanaman. Ákem mennen júdá razı. Awqattan keyin awzın qıymıldatıp shúkir qıladı hám meniń atıma duwa qıladı. Dúnyadan ótken anamda mennen razı edi, hárdayım atıma duwa qılar edi, - dedi. Haq kewil adam jigittiń sózlerin esitkennen keyin, kózlerine jas aldı:
- Bárakalla balam! Sen haqıqıy perzent ekensen. Ata-ananıń húrmetin umıtqan perzentler sennen úlgi alıw kerek. Ata-anańa qılǵan xızmetińizdi sawabın alasız, - dedi hám jigit atına duwa qıldı...
Do'stlaringiz bilan baham: |
