1. Asinxron mashinaning energetik diagrammasi Elektromagnit (aylantiruvchi) momenti

 
 
 
3.25-rasm 3.26-rasm. Aylana diagrammadan
momentni aniqlash. 
.
Shuningdek generator rejimida sirpanish aniqlanadi. S sirpanishni shkalasini yanada aniq 
o’lchash uchun o’ziga o’zini chap tomonga parallel ko’chirish bilan aniqlash mumkin.
LD va DE bo’laklarning o’zaro munosabatidan FIK ni 
aniqlash 
mumkin(3.26-
rasm, 
sm). 
Biroq GOCT
FIK ni 
vositali usul 
bilan 
aniqlashni talab 
qiladi, 
qachonki 
isoblash 
yo’li 
bilan aniqlanadi 
amda 
P
2
/P
1
=(P
1
-
P)/P
1 
keyin 
munosabat 
qabul 
qilinadi. 
Nazarda 
tutilgani 
shuki 
aylana diagrammani qurish vaqtida bir qancha ish rejimining 
parametrlari, isrofning bir qismida etishmovchilik bo’ladi, biroq FIK koeffitsientini GOCT 
bo’yicha nominal rejimda ikkinchi rejimgacha aniqroq o’lchanadi. Aylana diagramma 
yordamida shuningdek mashina validagi momentni aniqlash mumkin. Elektromagnit quvvat 
chizig’i moment chizig’ida bo’ladi, chunki M
em
=P
em
/ω
c
. 
Qo’zatish momentini aniqlash uchun s=1 bo’lgan B nuqtadan aylana diagramma AQ 
markaziy chiziqga perpendikular tushurish kerak( 3.28-rasm). O’shanda moment masshtabidagi 
B qism qo’zatish momentini aniqlaydi M
q
. Nominal moment nominal tok I
nom
uchun MN bo’lak 
bilan topiladi. Maksimal moment rivojlanayotgan motorlarda KL bo’lak bilan topiladi. K nuqta 
aylana iagramma markazidan o’tgan chiziqqa parallel urinma va yoy tutashgan nuqtada 
joylashgan.
M
q
,M
nom
,va M
max
ni bilgan olda qo’zatish momentini karraligini topamiz:

---

k
p
=B/BN=M
q
/M
nom
(3.56) va motorning yuklama qobilyati yoki maksimalmomentning 
karraligini topamiz: k
max
=KL/MN=M
max
/M
nom
(3.57).
Aylana diagramma yordamida asinxron motorning mexanik xarakteristikasi bo’lgan 
momentni sirpanishga bog’liqligini –M=f(s) ni qurish mumkin. 
Aylana diagramma yordamida mashinaning xarakteristikalari va asosiy parametrlari 
nafaqat motor uchun balki generator va tormoz rejimi uchun xam aniqlanadi. Bu vaqtda qurish 
nazariyasi o’zgarmaydi.
Vektor diagramma, joylashtirish sxemasi va aylana diagramma o’rnatish rejimida 
asinxron motorlarda elektromexanik o’zgarishlar jarayonini etarlicha aniq va yaqqol kuzatish 
imkonini beradi.