1-amaliy mashG‘ulot mavzu: Shahar ko‘Cha yo‘llarining parametrlarini aniqlash Ishdan maqsad

O‘rtacha - kutilmaganda xavfning paydo bo‘lishi yoki boshida harakatlanish sharoitini noto‘g‘ri baholash oqibatida yuzaga kelish bilan tavsiflanadi.
Kritik - haydovchi yo‘lning qisqa bo‘lagida o‘ta tezlik bilan harakat qilib, YTHning oldini olishi mumkin.
Ko‘pchilik bajarilgan tadqiqotlar ko‘rsatadiki, YTHning asosiy qismi harakat qatnashchilari yo‘nalishlarining kesishish joyida «ziddiyatli nuqta» vujudga kelar ekan. Ziddiyatli nuqtalarni oldindan

aniqlash natijasida YTHning oldini olish imkoniyati paydo bo‘ladi va bu imkoniyat yo‘l harakatini tashkil etish sxemasini tuzish davrida amalga oshiriladi. Ziddiyatli nuqtalar bir sathdagi chorrahalarda transport va piyodalar har xil harakat yo‘nalishlarining kesishi-shidan hosil bo‘ladi. Misol sifatida ikki tasmali yo‘l-larning kesishishidan hosil bo‘lgan chorrahadagi transport vositalarining harakatini ko‘radigan bo‘lsak (9.1-rasm), unda transport vositalarining harakat oqimidan ajralish harakat oqimiga qo‘shilish va harakat oqimini kesib o‘tish nuqtalarini ko‘rsatib o‘tish mumkin.

9.1-rasm. Ikki tasmalik yo‘llarning kesishuvidagi ziddiyatlik nuqtalar - ajralish; - qo‘shilish; -kesishish.

Ziddiyatli nuqtalarda harakat yo‘nalishidagi transport vositalarining o‘zaro yoki piyodalar bilan to‘qnashuv xavfigina emas, balki ularning ushlanib qolish ehtimoli ham mavjud. Chorrahadagi xavflilik vaziyati harakat miqdori va tasmalar soni ortib borishi bilan murakkablashib boradi.
Keltirilgan misoldagi chorrahada jami 32 ta ziddiyatli nuqta mavjud bo‘lib, ular 8 ta ajralish, 8 ta qo‘shilish va 16 ta kesishish nuqtalaridan iborat.
Chorrahaning harakatlanish murakkablik darajasi quyidagicha baholanadi: agarda M40 bo‘lsa, chorraha oddiy, M=4080 o‘rta murakkab, M=80150 murakkab va M150 juda murakkab.
Chorrahada harakatlanish murakkablik darajasini baholashda quyidagi formuladan foydalanish mumkin:


; (a)
bu yerda: - ajralish ziddiyatli nuqtalar soni; - qo‘shilish ziddiyatli nuqtalar soni; - kesishish ziddiyatli nuqtalar soni.


Talabalar berilgan ma’lumotlardan foydalanib mavjud chorraxadagi ziddiyatli nuqtalarni aniqlaydilar.