1-Amaliy mashg‘ulot konvergent va uftt tarmoqlarida abonent terminallaini raqamalash tamoyillarini o’rganish

O‘zbekiston Respublikasi shaharlarining telefon kodlar

T/r	Viloyat va shaharlar nomi	AVS	T/r		Viloyat va shaharlar nomi		AVS
1	2	3	4		5		6
Toshkent viloyati				Qashqadaryo viloyati
1.	Toshkent	371	1.		Qarshi		375
2.	Oqqo‘rg‘on	371 55	2.		Beshkent		375 57
3.	Angren	371 66	3.		G‘o‘zor		375 55
4.	Oxangaron	371 64	4.		Qamashi		375 53
5.	Bekobod	371 91	5.		Karashina		375 61
6.	Olmaliq	371 61	6.		Kasan		375 59
7.	Bo‘ka	371 57	7.		Kasbi		375 64
8.	G‘azalkent	371 74	8.		Kitob		375 54
9.	Gulbahor	371 58	9.		Muborak		375 67
10.	Zafar	371 93	10.		Pamuk		375 62
11.	Eshongo‘zar	371 97	11.		Talimarjon		375 66
12.	Kesh	371 96	12.		Chiroqchi		375 56
13.	Qibray	371 95	13.		Shaxrisabz		375 52
14.	Krasnogorsk	371 75	14.		Yakkabog‘		375 58
15.	Parkent	371 72	15.		Yangi Mirishkor		375 65
16.	Popkent	371 54	16.		Yangi – Nishon		375 51
17.	Soldatskiy	371 56	Navoi viloyati
18.	Toy-tepa	371 76	1.		Navoiy		436 22
19.	Xasnova	371 94	2.		Beshrabot		436 56
20.	Chinoz	371 59	3.		Zarafshon		436 57
21.	Chirchiq	371 71	4.		Kanimex		436 51
22.	Yangiobod	371 68	5.		Karmana		436 53
23.	Yangibozor	371 98	6.		Qiziltepa		436 55
24.	Yangiyo‘l	371 60	7.		Navbahor		436 56
Jizzax viloyati				8.		Nurota		436 52
1.	Jizzax	372	9.		Tamdibuloq		436 58
2.	Bo‘ston	372 49	10.		Uchquduq		436 59
3.	Gagarin	372 31	11.		Xatirchi		436 54
4.	G‘allaorol	372 43	12.		Yangiobod		436 54
5.	Zomin	372 39	Buxoro viloyati
6.	Paxtakor	372 35	1.		Buxoro		365
7.	Usmat	372 41	2.		Akat		365 34
8.	Yangi qishloq	372 45	3.		Bobkent		365 33
Andijon viloyati				4.		G‘azli		365 37
1.	Andijon	374 2	5.				365 54
2.	Oqoltin	374 76	6.		G‘ijduvon		365 57
3.	Oltinko‘l	374 35	7.		Jondor		365 58
4.	Asaka	374 36	8		Kagan		365 52
5.	Oxunboboev	374 75	9.		Qorako‘l		365 56
6.	Baliqchi	374 32	10.		Qoravul-bazar		365 36
7.	Boz	374 33	11.		Romiton		365 55
8.	Kuyganyar	374 37	12.		Shofirkon		365 50
10.	Marhamat	374 39	Samarqand viloyati
11.	Paytug	374 31	1.		Samarqand		366 2
12.	Paxtaobod	374 71	2.		Oqtosh		366 43
13.	Xonabod	374 73	3.		Bulung‘ur		366 44
14.	Shaxrixon	374 34	4.		Go‘zalkent		366 65
Namangan viloyati				5.		Gulobod		366 61
1.	Namangan	369 2	6.		Jamboy		366 47
2.	Djumashuy	369 45	7.		Juma		366 46
3.	Kosonsoy	369 65	8.		Ziadin		366 40
4.	Pop	369 43	9.		Imtixan		366 62
5.	Toshbuloq	369 47	10.		Kattaqo‘rg‘on		366 45
6.	Turakurgan	369 44	11.		Koshrobod		366 64
7.	Uychi	369 48	12.		Laish		366 49
8.	Uchqo‘rg‘on	369 46	13.		Nurobod		366 63
9.	Xaqqulobod	369 61	14.		Paytarik		366 42
10.	Chortoq	369 41	15.		Payshanba		366 41
11.	Chust	369 42	16.		Toyloq		366 66
12.	Yangiqo‘rg‘on	369 63	17.		Urgut		366 48
Qoraqalpog‘iston Respublikasi				18.		Chelek		366 67
1.	Nukus	361	Surxondaryo viloyati
2.	Akmangit	361 42	1.		Termiz		376 22
3.	Beruniy	361 52	2.		Angor		376 31
4.	Baza tou	361 45	3.		Boysun		376 33
5.	Bo‘ston	361 58	4.		Denov		376 41
6.	Konikol	361 33	5.		Jarqo‘rg‘on		376 43
7.	Karao‘zak	361 46	6.		Karnuk		376 47
8.	Kergeyli	361 41	7.		Qizariq		376 32
9.	Kungrad	361 31	8.		Qumkurgan		376 46
10	Mangit	361 51	9.		Sariosiyo		376 48
11.	Muynak	361 32	10.		Sariq		376 35
12.	Taxiatash	361 57	11.		O‘zun		376 44
13.	To‘rtko‘l	361 53	12.		Uchqizil		376 36
14.	Xodjayli	361 56	13.		Sherobod		376 32
15.	Chimbay	361 44	14.		Shurchi		376 45
16.	Shumanay	361 34	15.		Xalqobod		376 34
Sirdaryo viloyati				Xorazm viloyati
1.	Guliston	367 2	1.		Urganch		362
2.	Baxt	367 3	2.		Bogot		362 31
3.	Boyavut	367 32	3.		Gurlan		362 36
4.	Dehqonobod	367 75	4.		Qorovul		362 35
5.	Qaxramon	367 39	5.		Ko‘shko‘pir		362 32
6.	Navro‘z	367 38	6.		Pitnak		362 30
7.	Paxtaobod	367 34	7.		Xozarasp		362 33
8.	Sardoba	367 31	8.		Xonka		362 39
9.	Sayxunobod	367 33	9.		Xiva		362 37
10.	Sirdaryo	367 35	10.		Shovot		362 34

2.5-rasm. Mintaqaviy TT.

Mintaqaning xohlagan abonentiga 7 sonli raqam belgilanadi:

ab xxxxxx

Mintaqaning mahalliy raqami Mahalliy TT dagi abonent liniya
raqami

Mintaqa maksimum sig‘imi 8000000 ga teng. Viloyat markazi ShTT abonent liniyalari nomeratsiyasi:

80000 dan kichik sig‘imga ega bo‘lgan ShTT da- XXXXX;
800 000 dan kichik bo‘lgan ShTT da b XXXXX;
8 mlngacha bo‘lgan ShTT da ab - XXXXX.
Viloyatga bo‘ysinuvchi: ShTT X- XXXX
QTT XXXXX
Ichki mintaqaviy aloqa o‘rnatish uchun: hozirgi 8-2- ab - XXXXX
Kelajakda 0-AVS- ab - XXXXX


Mahalliy telekommunikatsiya tarmog‘i

Mahalliy tarmoq elektr aloqaning xohlagan tarmoq ierarxiyasining eng kerakli darajasi bo‘lib, xalqaro va milliy tarmoqni bazaviy zvenosi hisoblanadi.
Mahalliy tarmoq milliy tarmoqda bir necha o‘ntalikni tashkil qilishi mumkin. Uning to‘rt xil turi mavjud: viloyat markazining shaxar telekommunikatsiya tarmog‘i –ShTT VM; markazga bo‘ysinuvchi shaharlarning shahar telekommunikatsiya tarmog‘i – ShTT VS; qishloq ma’muriy tumanlarning qishloq telefon tarmog‘i –KTT; korxona lokal tarmoqlari.
Shahar telekommunikatsiya tarmog‘ining bir necha qurilish uslublari mavjud: tumanlashmagan; tumanlashgan; kirish aloqasi tugunlari (KAT) bilan tumanlashgan, kirish aloqasi tuguni (KAT) va chiqish aloqasi tugunli (ChAT) bilan tumanlashgan; almashtirish usuli bilan; ustma-ust qurish usuli; transport halqasi hosil qilish usuli.
ShTT qaysi usulda qurilishi maxalliy tarmoqdagi abonetlar soniga, xudud o‘lchamlarga va abonentlarni unda joylashishiga bog‘liq bo‘ladi.
Agar shahar hududi katta bo‘lmasa, abonentlar soni 8000 dan oshmasa, ShTT tumanlashmagan usulda quriladi. Bunda tarmoqda faqat bitta ATS o‘rnatiladi va hamma oxirgi terminallar shu ATS ulanadi.

a)

2.7-rasm. Tumanlashmagan ShTT.

Bu holda AL nomeratsiya ShTT da to‘rt raqamli XXXX bo‘ladi. Bundagi birinchi abonentni mingtalik guruhini, ikkinchisi yuztalik guruhini, uchinchisi o‘ntalik guruhini va to‘rtinchisi esa birligini ko‘rsatadi.

Tarmoqni maksimal sig‘imi Nt = 8000 tashkil qiladi, chunki birinchi raqam sifatida “8,0” ni ishlatib bo‘lmaydi.
Abonentlar va shaxar maydoni kengayganda liniyadagi sarf harajatlarni kamaytirish uchun ShTT tumanlashtirish negizi asosida quriladi. Bu holda shahar maydoni bir necha tumanlarga bo‘linadi. Har bir tumanda ATS o‘rnatilib, bu stansiyaga faqat shu tumanning abonentlariga ulanadi.



b)
2.8-rasm. Tumanlashgan ShTT.

Stansiyalar orasidagi aloqa ulash liniyalari (UL) orqali “har biri har biri bilan” usulida amalga oshiriladi. Vu usulda liniya kurilmalarining umumiy xarajatlari kam ishlatiladigan (0.1Erlangdan kam ) abonent liniyalari qisqartirish va ko‘p ishlatiladigan (0.6-0.8 Erlang) ulash liniyalari hisobiga keskin kamayadi.

Bu holda AL nomeratsiyasi besh raqamli X-XXXX bo‘ladi. Bundagi birinchi raqam tuman ATS raqamini ko‘rsatadi. Tarmoq sig‘imining maksimal qiymati:

Nt = 8*10 000 = 80 000

Birinchi raqam “8.0” bo‘lmasligi uchun 8 ta TATS va har biri 10 000 sig‘imga ega bo‘lishi mumkin.

Tuman telefon stansiyalarining soni oshib borsa, ular orasidagi kichik xajmli ulash liniyalari soni N = n*(n-1) tez o‘sib boradi. Bu yerda n- telefon stansiyalarining soni. Shuning uchun ularga ketadigan sarf-xarajat ham tez o‘sib boradi. Xarajatlarni kamaytirish uchun ulash birlashtiriladigan umumiy yuklama kirish aloqasi (KAT) va chiqish aloqasi tugunli (ChAT) quriladi. Bunday tarmoqda aloqa KAT yoki KAT va ChAT orqali amalga oshiriladi.
Kirish aloqasi tuguni bilan qurilgan telefon tarmog‘ini barpo etish uchun shahar maydoni bir necha tugun tumanlariga bo‘linadi va har birida bir necha tuman telefon stansiyalari o‘rnatiladi. Bir tugun tumandagi telefon stansiyalari “ har biri har biri bilan” usulida ulanadi. O‘zga tugun tumanidagi abonentlar orasidagi aloqa KAT orqali amalga oshiriladi.





2.9-rasm. KAT asosida qurilgan telefon tarmog‘i.

Buning uchun har bir tuman telefon stansiyasi boshqa tuman tuguni kirish aloqasi tuguni bilan chiqish va o‘z tumanining KAT bilan kirish liniyalari orqali ulanadi. Bunday telefon tarmoqlarida abonent liniya numeratsiya raqamlari soni odatda oltita, birinchi raqam tugun tumani nomerini va birinchi 2 ta raqamlar TATS nomerini ko‘rsatadi: bx-xxxx.

Tarmoq sig‘imi: Nt = 8*10* 000 = 80 000
Shaxar telefon tarmog‘i ChAT va KAT qo‘llash yo‘li bilan qurilganda shaxar maydoni bir necha mintaqalarga bo‘linib, har biri o‘ntagacha tugun tumanida joylashgan telefon stansiyalari bir-biri bilan “har biri har biri bilan” usulida o‘z tugun tumanidagi telefon stansiyalari bilan ChAT va KAT orqali ulanadi. Bunday shahar telefon tarmoqlarida abonentlar yettita raqam bilan belgilanadi: ab-x-xxxx.
a – mintaqa nomeri, b – tanlangan mintaqa ichidagi tugun tumani, x- TATS nomerini bildiradi.





2.10-rasm. ChAT va KAT asosida qurilgan telefon tarmog‘i.
Tarmoqni maksimal sig‘imi:
Nt = 80*10*10 000 = 8 mln.
Yuqorida ko‘rilgan telefon tarmog‘ini qurilish uslublari analog ATSlar ishlab turgan tarmoq uchun ishlatsa bo‘ladi. Agar tarmoqqa raqamli (elektron) ATS kiritish kerak bo‘lsa, ba’zi bir talablarni e’tiborga olishi kerak.Ularga analog-raqam o‘zgartirish bitta nuqta amalga oshirish, tarmoqni ishlab turgan qismida AL nomeratsiyasi o‘zgarmasligi kerak. Shuning uchun ishlab turgan analog tarmoqqa birinchi elektron ATS kiritilsa, tarmoq qurilish uslubi va AL numeratsiyasi o‘zgarmaydi. Birinchi elektron ATS fizik va ma’naviy eskirgan analog ATS ni almashtirilgan, yoki tarmoq sig‘imini oshirish uchun o‘rnatilgan, yangi elektron analog ATS bo‘lishi mumkin.
Agar tarmoqdagi elektron ATS lar soni 2 dan ortiq bo‘lsa, yuqoridagi talablarni amalga oshirish uchun hamma elektron ATSlar bitta tekislikda joylashtiriladi. (2.10-rasm). Boshqa tekislikda ishlab turgan analog ATS lar qoldiriladi. Bu ikki tekislikda bir-biriga ustma-ust joylashadi va ular orasidagi aloqa bitta nuqtada A-R o‘zgartirgich orqali amalga oshiriladi.