1-Amaliy mashg‘ulot Avtotransport vositalarining yonilg‘i moylarini ifloslanishini o‘rganish Ishdan maqsad

5.5-rasm. Detallarni cho‘zilish sxemasi

Detallarni to‘g‘rilash. Detalning buzilgan shak­­li­ni tiklash jarayoni to‘g‘rilash deyiladi. Bun­day usulda egilgan va buralgan detallar to‘g‘ri­la­nadi. To‘g‘rilashda ta’sir etuvchi kuch R_d ning yo‘nalishi kerakli bo‘lgan deformatsiyaning yo‘na­li­shiga mos keladi.

Odatda, vallar, shatunlar, oldingi balkalar va shun­ga o‘xshash detallar to‘g‘­ri­lanadi. To‘g‘rilashning ikki xil usuli mavjud: tash­qi kuchlar bilan to‘g‘ri­lash (val­ni to‘g‘ri­­lash, sovuq va qizitilgan holda), hamda mahalliy naklyop sxemasi bi­lan to‘g‘rilash. Tashqi kuchlar yordamida qizi­tib to‘g‘rilash ta’mirlash kor­xo­na­larida nisbatan kam qo‘llaniladi. Ularda, aso­san, tashqi kuchlar bilan sovuq holda to‘g‘rilashdan foydalaniladi. To‘g‘ri­lash natijasi turg‘un bo‘lishini ta’minlash uchun to‘g‘rilashni 400-450°S haro­ratgacha qizitib bajarish lozim. Bunday qizitishda qoldiq ichki kuchlanishlar kamayib, detalning ishlash qobiliyati 90% gacha tiklanadi.

Mahalliy naklyop bilan to‘g‘rilash tirsakli valning urishi valning butun uzunligi bo‘yicha 0.03…0,5% dan ortiq bo‘lmagan hollarda qo‘llaniladi. Nak­lyop tirsakli valning o‘zak va shatun bo‘yincharini tutashtiruvchi yuzaga zarb be­rish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Tirsakli val bo‘yinlarini jilvir­lashdan ol­din valni to‘g‘rilash yaxshi natija beradi, chunki bunda yo‘niladigan metall qat­lamini ka­may­tirish mumkin. Valni sovuq holda to‘g‘rilagandan so‘ng, uni 100° gacha qizitib, shu haroratda 3 soat ushlab turiladi. So‘ngra darz bor-yo‘qligini defektoskopda tekshirib ko‘rish tavsiya etiladi.