1-Amaliy mashg‘ulot Avtotransport vositalarining yonilg‘i moylarini ifloslanishini o‘rganish Ishdan maqsad

Nuqsonlar va ulaming sodir bo‘lish sabablari

Nuqsonlar	Nuqsonning paydo bo‘lish sababi	Misollar
Loyihalash­da­gi nuqsonlar	Detal o‘lchamtanning ta’sir qi­luv­chi yuklanishga mos emasligi.	Tishli g‘ildirakka no­to‘g‘ri termik ishlov berish
	Detal materialini va unga termik ish­­­lov berish rejimini noto‘g‘ri tanlash.
	O‘tqazishlarni noto‘g‘ri tanlash.
	Moylash usullarini noto‘g‘ri tanlash
Ishlab chiqa­rishdagi nuq­sonlar	Detalni yasashda loyiha chizma­la­rida ko‘rsatilgan o‘lcham­lar­dan va texnik talablardan chetga chiqish	Konussimon pod­ship­niklarni noto‘g‘ri yi­g‘ish va o‘rnatish
	Detalga ishlov berishda va ta’mir­lash­da texnologik jarayonning buzilishi
	Agregat, uzel va mexanizmni yig‘ish uchun belgilangan tartib­ning buzilishi
Ishlatishdagi nuqsonlar	Detallarning tabiiy yyeyilishi ma­shi­naga noto‘g‘ri texnik xizmat ko‘satish	Tirsakli val bo‘yin­la­ri, pod­ship­niklari va shunga o‘x­shash detallar. Bitrikmalarni sozlash va moy­lash.

Kimyoviy va issiqlik ta’sirida sodir bo‘ladigan buzilishlar. Bun­day buzi­lishlar harorat, yoki ichki (qoldiq) kuchlanishlar ta’siri natijasida sodir bo‘ladigan ezilishlardan iboratdir. Bunga misol qilib o‘ta qizigan motor silindlar blokining qiyshayishini keltirish mumkin.

Detallardagi kovaklar haroratning mahalliy ko‘tarilishi ta’sirida detal­lar­niiig kuyishi tufayli sodir bo‘ladi. Masalan, chiqarish klapani o‘z uyasiga yaxshi mos­lash­­tirilmaganligi sababli ular orasidagi tirqishdan ishla­til­gan gazlar yorib o‘tib, qizib, yuzalarida kovaklar hosil qiladi. Detal­lar­ning korroziyalanishi esa ularning ok­sidlanishi natijasida sodir bo‘ladi. Masalan, yaxshi qizimagan motor silindr­la­ri­ning sovuq devorlariga kislota bug‘lari kondensatsiyalanib (ular yonuv­chi ara­lash­maning yonish jarayonida hosil bo‘ladi), silindr devorlarini kondensatsiyalashi mumkin. Yuqorida sanab o‘tilgan barcha nuqsonlarga solishtirganda detallarning yyeyilishi ko‘proq uchraydi. Bunday nuqsonlar o‘z vaqtida aniqlanib, bartaraf qi­linmasa, ular avariyaga sabab bo‘luvchi nuqsonlarga aylanishi mumkin. Ana shu maqsadda mashinalarni ishlatishda rejali-oldini oluvchi TXK va ta’mir­lash tizimi qabul qilingan, buning ma’nosi shundan iboratki, mashi­nalarga texnik xizmat ko‘rsatish oldindan tuzilgan reja asosida majburiy holda,. ta’mirlash ishlari esa talabga ko‘ra o‘tkaziladi. Nosozliklaming murakkablik darajasiga bog‘liq holda ta’mirlash ishlari joriy va kapital ta’mir­lash­larga bo‘linadi.

2.2- jadval

Detallarda uchraydigan nuqsonlar va ularni kelib chiqish sabablarini o‘rganish jadvali

Detal nomi	Ishlatish joyi	Bo‘lishi mum­kin bo‘lgan nuqsoni	Kelib chiqish sababi	Ta’mir­lash usuli
Shatun
Taqsimlash vali
O‘t oldirish svechasi
Kardan vali