1-Amaliy ish ichki yonuv dvigatellarini (iyod) umumiy tuzilishi va ishlashi

Ishni bajarish tartibi
1. Traktor va avtomobillarda o‘rnatiladigan qirqma dvigatel-
larda ularning umumiy tuzilishi, mexanizm va tizimlari bilan
tanishish.
2. CHizmalar, plakatlar, maketlar, stendlar va h.k. yordamida 4-
va 2-taktli dvigatellarni ish siklini va tuzilishini o‘rganish.
3. O‘qituvchi ko‘rsatmasiga binoan turli dvigatellarni ishchi
chizmasini tuzish.
4. Tavsiya etilgan adabiyotlar yordamida dvigatellarning asosiy
parametrlarini o‘rganish va ularni ko‘rsatilgan dvigatellar chiz-
malari bilan bog‘lash (siqish darajasi, litraj va h.k).
5. Kerakli o‘lchamlarni o‘tkazish va o‘qituvchi ko‘rsatmasiga
ko‘ra jadvalni to‘ldirish.

№	Ishni ketma-ketligi	Ishni bajarish turi	Qiymati, nomi, chizmasi
1	Dvigatel rusumi	Aniqlash
2	Takt turi	Aniqlash
3	Silindrlar soni	Sanash	nq
4	Silindrlarning joylashuvi	Aniklash
5	Silindrlar diametri, mm	O‘lchash	dq
6	Porshen yo‘li, mm	O‘lchash	Sq
7	Silindrning ish xajmi, sm^3	Hisoblash	Vsq(πd^2S)G’4q
8	Dvigatel litraji, sm^3	Hisoblash	Vdv qVs ·nq
9	Siqish darajasi	Hisoblash	Kdv qVp.ch.n. G’Vyu.ch.n. q

Hisobotni tuzilishi
1. 4 va 2- taktli dvigatellarni chizmasini chizib, asosiy pa-
rametrlarini ko‘rsatish.
2. 4 va 2- taktli dvigatellarda taktlar ketma-ketligini va ish
jarayonlarini yozish.
3. IYODlar ishini tavsiflovchi asosiy parametrlarini yozish
va turli dvigatellarni taqqoslash.
4. Jadvalni to‘ldirish.


Nazorat savollari
1. Traktor va avtomobillarda qaysi turli IYODlar qo‘llangan?
2. Dvigatellarda porshenniig vazifasi nimadan iborat?
3. 2-taktli dvigatelni 4-taktli dvigatelga nisbatan afzalligi
va kamchiligini ayting.
4. Siqish darajasi deganda nimani bilamiz?
5. Qaysi dvigatellarda siqish darajasi yuqori va nima uchun?
6. Burovchi moment deb nimaga aytamiz va uni qanday
aniqlaymiz?
7. Dvigatel quvvatini aniklang va hisoblang.
8. Qaysi parametrlar dvigatelni bir-biriga nisbatan tako-
millik darajasi bo‘yicha xulosa chiqarishga imkon beradi.