1-амалий машғулот Мавзу: Бир йиллик ва икки йиллик бегона ўтлар билан танишиш

Ҳақиқий баҳорги ўтлар
Асосан баҳорги экинлар орасида ўсади. Улар ўз навбатида эрта ва кечки баҳорги ўтларга бўлинади.
Эрта баҳорги ўтларнинг уруғи эрта баҳорда униб чиқади ва экинлар ҳосили йиғиштириб олгунча ҳаёти тугайди. Ёввойи сули, олабо'та сингари бегона ўтлар шулар жумласидандир.
Кечки баҳорги бегона ўтлар уруғи кўкламда ер обдан қизигандан кейин униб чиқиб, секин ривожланади ва экинлар ҳосили йиғиб- териб олингандан кейин етилади. Кечки экинлар орасидаги бу хилдаги бегона ўтлар уруғи маданий экинлар уруғи билан бир вақтда етилади ва ҳосилга аралашиб улами ифлослантиради. Ёwойи гултожихўроз, семизўт, шамак, итқўноқ, бурган, туяқоринлар шулар жумласидандир.
Эрта баҳорги ўтлар
Ёвойи сули (қоракўза) (Авена сатива). - ғалладошларга мансуб бир йиллик бегона ўт. Бу халқ тилида баъзан қора кўза деб ҳам юритилади. Морфологик жиҳатдан ёwойи ва маданий формалари бир- бирига ўхшайди. Уруғи етилгандан кейин дарҳол сочилиб кетиши билан ундан фарқ қилади.
Ёвойи сули уруғи июн-июл ойларида пишади. Бир туп ўсимликда 600 тагача уруғ бўлади. У ернинг юза қатламида тез униб чиқади. Лекин 25-30 см чуқурликдаҳам униб чиқади. Унувчанлик қобилиятини 25-30 йилгача сақлайди. Ёвойи сули Ўзбекистоннинг деярли barcha tumanlarida uchraydi.
Олабўта ёки оқ шўра (Chenopodium албумЛ.) - шўрадошлар оиласига киради. МДҲ да 60 тагача тури учрайди. Республикамизда оқ шўра, сассиқ шўра ва хушбўй шо'ра каби турлари бор. Оқ шўранинг барглари унсимон ғубор билан қопланган, суғориб деҳққончилик қилинадиган ерларда, айниқса ғўза орасида кўп ўсади. Пояси тўғри, сершох, барги тухумсимон. Бир туп ўсимликда 1,5 мин тагача уруғ бўлади. Уруғи унувчанлигини кўп йилгача сақлайди.
Кеч баҳқорги ўтлар
Ёвойи гултожихўроз (Amarantus retroflexus L.) - гултожихўроздошлар оиласига киради. Ўрта Осиё республикаларининг ҳаммасида учрайди. Уруғи тупроқ ҳарорати 20° дан ошганда униб чиқади. Унувчанлиги 20 йилгача сақланади. Пояси зич, бўйи узун. Бир тупи 300 минг тагача уруғ ҳосил қилади ва ерга ишлов бериш йўли билан улами йўқотиш мумкин. О^лсув даври 50-60 кун. Асосан ғўза, маккажўхори, сабзавот-полиз экинлар орасида кўп тарқалган.