Фойдаланилган адабиётлар
Каримов И.А. «Баркамол авлод йили» Давлат дастури. –Т.: Ўзбекистон, 2010.
Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.: Маънавият, 2008.
Ушинский К.Д. Танланган педагогик асарлар. Т. «Ўқувпеддавнашр», 1959.
Педагогика тарихи. Маруза матни. Қўлланма ИИ қисм Т.,(туз. С.Нишонова, Б.Ҳасанова ) ТДПУ 2002 й
К., Педагогика тарихидан Хрестоматия (Туз. О. Ҳасанбоева) Т., Ўқитувчи, 1973
Ражабов.С.Педагогика фанинг буюк алломалари. Т. «Ўкитувчи», 1990
Ҳасанов Р. К.Д.Ушинский. (воизга ёрдам) Т. МРДИ 1999.
6-амалий.Талаба шахси мотивацияси
Режа:
Мотив ҳақида тушунча
Мотивларнинг инсон ҳаётидаги роли
Мотивация турлари ҳақида тушунча
Мотив ҳақида тушунча
Мотивлар - бу фаолият (ўз-ўзини тасдиқлаш, пул ва бошқалар учун) амалга ошириладиган нарса.
"Мотив" тушунчаси (лотинча. Мовере - ҳаракат қилиш, суриш) фаолиятга рағбат, ҳаракатлар ва хатти-ҳаракатларнинг рағбатлантирувчи сабабини англатади. Мотивлар ҳар хил бўлиши мумкин: фаолиятнинг мазмуни ва жараёнига қизиқиш, жамият олдидаги бурч, ўзини ўзи тасдиқлаш ва бошқалар.
Агар бирор киши муайян фаолият билан шуғулланмоқчи бўлса, демак унинг мотивацияси бор. Масалан, агар талаба ўқишга астойдил киришса - унда ўқиш учун мотивация мавжуд; юқори натижаларга эришишга интилаётган спортчи ютуқ мотивациясининг юқори даражасига эга; раҳбарнинг барчага бўйсуниш истаги ҳокимият учун юқори даражадаги мотивацияни кўрсатади.
Мотив инсоннинг эҳтиёжлари тизимидан келиб чиқадиган ва турли даражадаги онгга эга бўлган ёки умуман умуман бўлмайдиган хатти-ҳаракатни қилишга туртки бўлади. Хулқ-атворли ҳаракатларни амалга ошириш жараёнида динамик шаклланган мотивлар ҳаракатнинг барча босқичларида мумкин бўлган ўзгариши (ўзгариши) мумкин, ва хатти-ҳаракатлар кўпинча бошланғич билан эмас, балки ўзгартирилган мотивация билан тугайди.
Замонавий психологияда "мотивация" атамаси камида иккита психик ҳодисани англатади: 1) шахснинг фаолиятини ва унинг белгиловчи фаолиятини қўзғатадиган мотивлар тўплами. хулқ-атворни белгиловчи омиллар тизими; 2) таълим жараёни, мотивларни шакллантириш, муайян даражадаги хатти-ҳаракатларни рағбатлантирадиган ва қўллаб-қувватлайдиган жараённинг ўзига хос хусусияти.
Вақт ўтиши билан такрорланадиган мотивацион ҳодисалар инсоннинг ўзига хос хусусиятларига айланади.
Шахс, шунингдек, алоқага бўлган эҳтиёж (боғлиқлик), ҳокимият мотиви, одамларга ёрдам бериш мотиви (альтруизм) ва тажовузкорлик каби мотивацион шаклланиш билан тавсифланади. Улар катта ижтимоий аҳамиятга эга мотивлардир, чунки улар одамнинг одамларга муносабатини белгилайди.
Мотивлар нисбатан барқарор намоён бўлиш, шахсиятнинг хусусиятлари. Масалан, когнитив мотив маълум бир шахсга хосдир деб таъкидлаш, биз кўп ҳолларда когнитив мотивация намоён бўлишини англатади.
Сабаби ўз-ўзидан, аниқлаб бўлмайдиган боғланишларсиз ва ушбу детерминантлар тизимига - руҳий ҳаётнинг умумий тузилишини ташкил этувчи тасвир, муносабат, ҳаракат, шахсий хусусиятларсиз тушунтириш мумкин эмас. Унинг бу ҳаётдаги "хизмати" хатти-ҳаракатларга туртки бериш ва мақсадга йўналтириш учун, унга интилишнинг бутун йўлида хатти-ҳаракатларнинг бақувват кучланишини қўллаб-қувватлаш учун олдиндан белгиланади.
Ҳар қандай хатти-ҳаракатларнинг ва уларнинг "ёниб кетадиган материалнинг" ажралмас "суғурта" бўлиши, мотив узоқ вақт дунёвий донолик даражасида ҳис-туйғулар (масалан, завқланиш ёки норозилик), импульслар, қўзғалишлар, интилишлар, истаклар, эҳтирослар, ирода ва бошқалар ҳақидаги турли ғояларда ҳаракат қилган. . Дунёвий донолардан илмий тушунтиришларга ўтиш, психологик муаммоларни ўрганиш файласуфлар учун машғулот деб ҳисобланган даврдаги мотивлар ҳақидаги қарашлардан бошланиши керак.
Антик даврда нафақат сезги идрок ва тафаккур ўртасида, балки ушбу ҳодисалар тоифалари ва одамнинг мотивациялари ўртасида фарқловчи чизиқ чизилган. Бу руҳнинг турли хил "қисмлари" (Аристотелда - функциялар) ғоясида акс этди. Таъкидланганидек, уларни ҳатто анатомик жиҳатдан ажратиб кўрсатишган. Пифагор, Демокрит, Платон онгни бошга, кўкрагига жасорат, жигарда шаҳвоний ҳирсни жойлаштирди. Афлотун билан бу фарқ этикага айланди. У ақл-идрокли қалбни (у осмонга, боқий фикрлар қироллигига энг яқин бўлган) инсоннинг энг олий мулки деб ҳисоблаган. Кам - "оч" - руҳнинг бир қисми асосий мақсадларга олиб келади, эзгу ниятларнинг олдини олади. Ушбу йиртиқ одамларни импульсларнинг турли йўналишларида "жиловлаш" вазифаси онгга ишониб топширилган эди. Афлотун қарама-қарши ранглардаги иккита отни - қора ва оқ рангдаги отларни кийиб олган машҳур афсонада Афлотун мажозий шаклда тасвирланган. ҳар ким ўз йўналиши бўйича тортади.
Do'stlaringiz bilan baham: |