1. Adabiyotshunoslik tizimida navoiyshunoslikning o’rni

17. Ulug’ shoirning ilk lirikasi tadqiqiga oid ilmiy asarlar.
18. Maqsud Shayxzodaning “G’azal mulkining sultoni” maqolasida Navoiy
lirikasining o’rganilishi



19. Oybek – navoiyshunos
1948-yilning may oyida “Ulug’ o’zbek shoiri” (Oybek tahriri ostida) nomli
maqolalar to’plami
Oybekning “Navoiy gulshani” (1967) nomli maqolalar to’plami
“Navoiy romani” (1944);
Adib haqida xorijlik va oʻzbe-kistonlik doʻstlari, olimlar, boshqa atoqli ijodkorlar oʻz xotiralarida bir fikrni bot-bot taʼkidlaydilar: “Oybek zamonamizning, XX asrning Navoiysidur”
Oybek, avvalo, Navoyining o‘zigacha adabiyotda hukm surgan formalizm – shaklbozlikka qarshi kurashchi ekanligini ta’kidlaydi. U yozadi: “Navoyi davrida va undan burunroq ham adabiyotda sof formalizm hukm surar edi. Ayrim toifa shoirlar o‘z asarlarining mazmuniga e’tibor qilmas, ular, asosan, tashqi yaltiroqlikka, so‘z o‘yinlariga, so‘zda chechanlikning ingichka, hayron qoldiradigan tomonlarini jilolantirishga katta ahamiyat berar edilar. Asarning badiiy qiymati va shoirning talanti darajasi ham sof formal xususiyatlari nuqtayi nazaridan baholanar edi... Navoyi poeziyaning g‘oyaviy bo‘lishini asosiy talab sifatida hammadan yuqori qo‘ydi. Navoyi uchun poeziyada eng muhim element shakl emas, balki, mazmundir” [200]. Mumtoz adabiyotimizga oid hozirgi tadqiqotlarda ham, Oybek tanqid qilganidek, “tashqi yaltiroqlikka, so‘z o‘yinlariga, so‘zda chechanlikning ingichka, hayron qoldiradigan tomonlariga” ko‘proq e’tibor qaratilmoqda.
Oybekning nuqtayi nazaricha, “Navoyi fikr san’atkori” bo‘lib, u jahon adabiyotidagi nodir mutafakkirlar safida turadi, uning asarlarida “falsafa bilan poeziya organik ravishda birlashadi”. Navoyi o‘z asarlarida falsafiy muammolarni badiiy talqin etishni sevadi va ularni qayta-qayta qalamga olishdan zavqlanadi. Uning nazmida badiiy sayqal topgan falsafiy-badiiy masalalarni quyidagicha turkumlashtirish mumkin: 1. Xudoning va dunyoning mohiyati. 2. Eng so‘nggi haqiqat masalasi. 3. Odam aqlining bilish qobiliyati. 4. Din va axloq masalalari. Buyuk mutafakkir ijodiyotini mana shu masalalar nuqtayi nazaridan tadqiq etish uning dunyoqarashini tayin etish uchun asos berishi mumkin.