1 ―9+1‖ (to‗qqiz respublika + Markaz) 1991-yil 23-aprelda Moskva yaqinidagi Novo-Ogaryovoda sssr

partiyasining g‗oyaviy rahbari, xalq 
harakatining yetakchisiga aylandi? 
Maxatma Gandi 
697 
KIM miltiq (vintovka) olib keltirdi.??? 
Xudoyorxon. 
XUDOYORXON esa Usmonli davlatidan sifatli tayyorlangan 
miltiq (vintovka) olib keltirdi. 
698 
Kim O‗zbek diviziyasini milliylashtirish va bu 
diviziya yordamida O‗zbekistonni SSSR 
tarkibidan ajratib olish va mustaqil davlatni 
barpo etishga urinishda ayblandi???
Mirkomil Mirsharopov. 
699 
Kim o‗ziga «amir ul-umaro» («ulug‗ amir») 
unvonini oldi??? Ibrohimbiy. 
Kenagas qabilasidan chiqqan Ibrohimbiy 1723-yilda Samarqandni 
egallab, kuyovi Rajab Sultonni taxtga o‗tqazdi. Ibrohimbiy o‗ziga 
«amir ul-umaro» («ulug‗ amir») unvonini oldi. 
700 
Kim o‗zini imperatorning «sodiq quli» deb tan 
olishga majbur bo‘ldi? Savol boshqacharoq 
edi. Nasriddinbek. 
Nasriddinbek mag‗lubiyatdan qo‗rqib, 1875-yil 22-sentabrda 
taslim bo‗ldi va fon Kaufman bilan shartnoma imzoladi. Unda 
o‗zini imperatorning «sodiq quli» deb tan olishi, tashqi siyosatda 
hech qanday bitimlar tuza olmasligi, ikki million rubl tovon 
to‗lashi, Sirdaryoning o‗ng sohilidagi yerlar Namangan va Chust 
Rossiya ixtiyoriga o‗tganligi belgilangan edi. Bu yerlarda tashkil 
qilingan Namangan bo‗limiga general M. Skobelev boshliq etib 
tayinlanadi. 
701 
Kim o‗zini shoir emas adab muallimi deb 
hisoblagan? YUGNAKIY. 
Yugnakiy. 
702 
Kim O'rta asrlarda mukammal hisoblangan 
Farobiy o‗rta asrda mukammal hisoblangan ilmlar tasnifini 

---

ilmlar tasnifini yaratgan? Farobiy. 
yaratdi. 
703 
Kim o'zini payg‗ambar avlodlariga, ona 
tomonidan esa Chingizxon va Jo‗jiga bog‗lar 
edilar.bog‗lar edilar??? Muhammad Islom. 
Buxorodagi shayxlar? Muhammad Islomning o`g`li Abubakr 
Sa‘d. Boshqa savol. 
704 
Kim taxtga kelguncha kelguniga qadar 
daniyaliklarni hech kim to'xtatishga qodir 
bo'lmagan???
Buyuk Alfred. 
705 
Kim tub xalqlardan mahalliy kadrlar tayyorlash 
va ularni yuqori lavozimlarga ko‗tarishda 
jonbozlik ko‗rsatdi??? FAYZULLA 
XO‗JAYEV. 
O‗zbekiston SSR Xalq Komissarlari Soveti raisi FAYZULLA 
XO‗JAYEV tub xalqlardan mahalliy kadrlar tayyorlash va ularni 
yuqori lavozimlarga ko‗tarishda jonbozlik ko‗rsatdi. Uning 
tashabbusi bilan O‗zSSR MIK huzurida 1925-yil 3-martda Bobon 
Mavlonbekov raisligida ―Davlat apparatini mahalliylashtirish 
Markaziy komissiyasi‖ tuzildi. Akmal Ikromov, Rahim 
Inog‗omov va boshqalar unga a‘zo bo‗lishdi. Markaziy 
komissiyaning Samarqand, Zarafshon, Toshkent, Farg‗ona va 
boshqa viloyatlarda ham bo‗limlari tashkil qilindi. 
706 
Kim Tuluza grafligini qaytarib oldi? FILIPP II. 
Fransiya qiroli Filipp II Angliya qiroli Ioann bilan inglizlarning 
Normandiyadagi mulklari uchun kurash boshlaydi. «Ingliz 
tojining marvaridi» hisoblangan Normandiya XIII asr boshlarida 
qaytarib olinadi. Tez orada qirol mulklariga mamlakat janubidagi 
Tuluza grafligi ham qaytariladi. Natijada qirol Fransiyadagi eng 
kuchli feodalga aylanadi. 
707 
Kim Turkiston Sovet Respublikasi nomini 
o‗zgartirib, uni Turk Respublikasi deb atash, 
yagona kommunistik partiya - Turkiston turkiy 
xalqlarining kommunistik partiyasini (qisqacha 
Turk partiyasi) tuzish taklifi bilan chiqdi? 
T.Risqulov. 
Yurtimizni kim Turk respublikasi (Turk davlati) deyishni taklif 
qilgan? Boshqa savol??? T.Risqulov. 
708 
Kimlar «sehrli toshni» izlaganlar? 
Alkimyogarlar. 
Alkimyogarlar har qanday ma'danni oltinga aylantiruvchi «sehrli 
toshni» izlaganlar. Tajribalar yangi kimyoviy birikmalar, 
kislotalar, mineral bo'yoqlar olishga imkon beradi. Munajjim va 
alkimyogarlar o'z izlanishlari davomida kimyoviy pech, tozalash, 
haydash, filtrlash asbob-uskunalarini ixtiro qilganlar. 
709 
Kimlarning tashabbusiga ko‗ra Qo‗shilmaslik 
harakatini tashkil qilindi? 
Iosif Broz Tito, Javoharlal Neru, Jamol Abdul Nosir. Yangi 
davlatlarning ko‗pchiligi o‗z taraqqiyot yo‗lini na SSSR va na 
AQSH bilan qattiq bog‗lashni istamadilar. Keyin bu tendensiya 
yanada rivojlandi: IOSIF BROZ TITO, JAVOHARLAL NERU, 
JAMOL ABDUL NOSIR tashabbusiga ko‗ra 
mustamlakachilikdan ozod bo‗lgan mamlakatlar 1961-yili 
Qo‗shilmaslik harakatini tashkil qildilar. 
710 
Kimning davrida barcha musulmonlar huquq 
jihatdan tenglashtirildi hammaga xiroj to'lashi 
shart qilib qo'yildi? Nasr ibn Sayyor. 
Nasr ibn Sayyor (738-748) mamlakatda o‗z mavqeyini 
mustahkamlab olish maqsadida moliya islohoti o‗tkazadi. Islomni 
yangi qabul qilgan kishilar jizyadan ozod etildi.Barcha 
musulmonlar huquq jihatdan tenglashtiriladi, yer egasining 
e‘tiqodidan qat‘i nazar ularning xiroj to‗lashi shart qilib qo‗yiladi. 
711 
Kimning davrida Hindistоn yarimоrоli to‗liq 
birlаshtiriladi??? Muhаmmаd Tug‗luq. 
Muhаmmаd Tug‗luq o‗zini «Iskаndаr Zulqаrnаynning 
dаvоmchisi» dеb nomlagan sultоn dаvridа Hindistоn yarimоrоli 
to‗liq birlаshtiriladi. 
712 
Kimning davrida Kiyev Rusining gullab-
yashnagan davri bo'lgan??? Yaroslav (1019-
1054). 
Avliyo Sofiya ibodatxonasi qaysi voqea sharafiga qurilgan??? 
Boshqa savol??? 
713 
Kimning kommunizm qurish to‗g‗risidagi 
rejasi barbod bo‗lgan???N. S. 
Xrushchyovning. 
1980-yillarga SSSR jamiyatning chuqur inqirozi holatida kirib 
keldi. N. S. Xrushchyovning 1980-yillarda kommunizm qurish 
to‗g‗risidagi rejasi barbod bo‗lgan, odamlar endi kommunizm 
safsatasiga deyarli ishonmay qo‗ygan edi. Shunday holatda 1982-
yil 10-noyabrda L. Brejnev vafot etdi. Undan keyin hokimiyatga 
kelgan Yuriy Andropov va Konstantin Chernenko keksa, 
kasalmand kishilar bo‗lib, ularning hokimiyatga kelishi tugab 
borayotgan sovet tuzumining ramzi edi. 
714 
Kipa pul birligi qaysi davlatniki? Laos. 
Laos. 

---

715 
Kipu qaysi xalqning yozuvi? Inklar. 
Inklar iplarni turli ko‘rinishda tugish yo'li bilan o'ziga xos yozuv 
yaratdilar. Bu yozuv «kipu» deb ataldi. Inklar davlatida ikki xil 
maxsus o‗quv muassasasi faoliyat ko‗rsatgan. Ularning 
birinchisida aslzodalar til, tarix, harbiy va davlatni boshqarish 
san‘ati yo‗nalishida ta‘lim olganlar. Ikkinchisida esa qiz bolalar 
o‗qishgan. Ularda ibodatxona xizmatchilari va o‗z hayotini 
aslzodalar bilan bog‗lovchi oila bekalari tarbiyalangan. 
716 
kirill-rus qachon??? 1940-yil 8-mayda. 
1940-yil 8-mayda matematik olim Toshmuhammad 
QoriNiyozovning (Qori Niyozov) ma‘ruzasi bo‗yicha lotin 
yozuvidan kirill (rus grafikasi) asosidagi o‗zbek yozuviga o‗tish 
to‗g‗risida qaror qabul qilindi. O‗zbekistondan tashqari O‗rta 
Osiyo respublikalari va Ozarbayjon ham rus grafikasiga 
o‗tkazildi. 
717 
Kirmon, Sheroz va Isfahon kimga tegishli 
edi??? G‗IYOSIDDINGA. 
Jaloliddin o‗z qo‗shini bilan dastlab Kirmon, keyin Sheroz va 
Isfahonga borib, mahalliy hukmdorlar bilan kelishib, biroz 
mustahkam kuchga ega bo‗ladi. Ammo bu yerlar ukasi 
G‗IYOSIDDINGA tegishli bo‗lganligi uchun u akasining 
kelishidan norozi edi. 
718 
Ko‗lob qozgoloni bulganda jahon tarixidagi 
voqea? 
1888-yili Ko‗lob bekligida boshlangan yirik dehqonlar 
qo‗zg‗olonlari Pomir chegara qo‗shinlarining yordami bilan 
bostirildi.
719 
Ko‗zaliqir shahri qayerda??? Qadimgi Xorazm. 
Qadimgi Xorazm markazlaridan biri Ko‗zaliqir shahri bo‗lgan. U 
qalin va mustahkam mudofaa devorlari bilan o‗rab olingan. 
Xorazmda shaharsozlikning boshlanishi miloddan VII asrga borib 
taqaladi (Ko'zaliqir shahri xarobalari). 
720 
Kommuna so‘zi ma‘nosi nima? 
Kommuna - mahalliy o‗zini o‗zi boshqaruv organi. 
721 
Konkista siyosati qachondan boshlandi? 1510-
yildan. Eski kitobdan. 
Mustamlakachilar XVI asr o‗rtalaridan boshlab Afrikada 
yashovchi aholini qullarga aylantirib, Amerikaga olib kela 
boshladilar. Теkin ishchi kuchiga ega bo‗lgan mustamlakachilar 
1510-yildan boshlab konkista siyosatini yurita boshladilar. Bu 
jarayon XVII asrning o‗rtalarigacha davom etdi. 
722 
Konsepsiya haqida nimalar bilasiz??? 
KONSEPSIYA OLTI QISMDAN (6 
QISMDAN) IBORAT. 
KONSEPSIYA OLTI QISMDAN (6 QISMDAN) IBORAT 
bo‗lib, unda davlat hokimiyati va boshqaruvini 
demokratlashtirish, sud-huquq tizimi, axborot sohasini isloh 
qilish, axborot va so‗z erkinligini, saylovhuquqi erkinligini 
ta‘minlash va saylov qonunchiligini rivojlantirish, fuqarolik 
jamiyati institutlarini shakllantirish va rivojlantirish, bozor 
iqtisodiyotini liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish 
borasidagi muhim vazifalar belgilangan. 
723 
Konsessiya so‘zining ma‘nosi? Konsessiya 
(lotincha - ruxsat etish) - davlat organlarining 
muayyan shartlar asosida yerosti boyliklari, 
yerusti obyektlarini ekspluatatsiyaga berish 
to‗g‗risidagi bitim. 
Konsessiya (lotincha - ruxsat, yon berish) - davlat korxonalarini, 
mulkini muayyan muddatga chet el kapitaliga berish haqidagi 
kelishuv shartnoma. 
724 
Konstantin rasmi. 
Imperator Konstantin zamonida, milodiy 330-yili Bosfor 
bo'g'ozidagi Vizantiy shahri Rim imperiyasining poytaxti deb 
e'lon qilindi. Imperatorning buyrug'i bilan shahardagi barcha eski 
binolar buzib tashlandi va yangi shahar qurildi. Shahar imperator 
sharafiga Konstantinopol deb atala boshlandi. 
725 
Konstantinopol kimning sharafiga deb atala 
boshlandi??? Konstantin. 
Imperator Konstantin zamonida, milodiy 330-yili Bosfor 
bo‗g‗ozidagi Vizantiy shahri Rim imperiyasining poytaxti deb 
e‘lon qilindi. Imperatorning buyrug‗i bilan shahardagi barcha eski 
binolar buzib tashlandi va yangi shahar qurildi. Shahar imperator 
sharafiga Konstantinopol deb atala boshlandi.Ulkan imperiyani 
Konstantinopoldan turib boshqarish mushkul edi. 
726 
Kreollar kimlar??? Ispan va portugallarning 
avlodlari. 
Kreollar - Lotin Amerikasiga dastlab ko‗chib kelgan ispan va 
portugallarning avlodlari. 
727 
Krishna asarining muallifi kim?. 
Surdas Rivoyat qilishlaricha, tug‗ma ko‗r bo‗lgan Surdas 
Krishnaning hayoti haqidagi yorqin poemalar muallifi edi. 
728 
Krit orolida Minoy sivilizatsiyasining barbod 
bo‗lishini nihoyasiga yetkazgan xalqlar? 
Aynan axeylar Minoy sivilizatsiyasi barbod bo'lishini nihoyasiga 
yetkazdilar. 

---

Axeylar. 
729 
Kubro ... 
Najmiddin Kubro (1145-1221) Kubroviya tariqati 
tarkidunyochilikni rad etadi. Kamolot yo‗lida olib boriladigan 
mashaqqatli mehnat jarayonida bu dunyo noz-ne‘matlaridan 
bahramand bo‗lishning joizligi g‗oyasi ilgari suriladi. 
730 
Kunxoja Ibrohim yillari... Qoraqalpoq. (1799-
1880). 
Kunxo‗ja Ibrohim (1799-1880) edi. Uning ayniqsa «O‗roqchilar», 
«Cho‗ponlar», «El bilan» kabi she'rlari xalq orasida mashhur edi. 
Bu asarlarda qoraqalpoq xalqining Xiva xonligi tobeligiga tushib 
qolgan davrdagi og‗ir ahvoli, erksiz turmushi va hukmron 
tabaqalar kirdikorlari katta mahorat bilan fosh etilgan. (1799-
1880). 
731 
Kushon podsholigiga oid noto‘g‘ri ma‘lumotni 
toping. ШУ ТУГРИ B) Kudzula Kadfiz 
hukmronligi zamonida poytaxt Baqtriyadan 
Peshovar (hozirgi Pokiston)ga ko'chiriladi 
A) Vima Kadfiz hukmronligi davrida Kushon davlati hududi 
yanada kengaydi B) Kudzula Kadfiz hukmronligi zamonida 
poytaxt Baqtriyadan Peshovar (hozirgi Pokiston)ga ko'chiriladi C) 
Vima Kadfiz hukmronligi davridan Kushon podsholigida 
hukmdor nomi ko'rsatilgan tanga zarb qilish boshlandi D) 
Kanishka hukmronligi davrida Kushon podsholigi o'z 
taraqqiyotining cho'qqisiga erishadi 
732 
Latviya mustaqilligi qachon? 
1990-yil 4-mayda Latviya o‗z mustaqilligini e‘lon qildi. 
733 
Litva mustaqilligi qachon? 
1990-yil 11-martda Litva Oliy Soveti Litva Respublikasining 
mustaqilligini e‘lon qildi. 
734 
Lotin Amerikasi davlatlariga intervensiya va 
«yaxshi qo‗shnichilik» e‘lon qilgan 
prezident??? Franklin Ruzvelt. 
1933-yili AQSH prezidenti Franklin Ruzvelt o‗z hukumatining 
Lotin Amerikasi davlatlariga intervensiya uyushtirmasligini va 
boshqa ko‗rinishda bu davlatlarning ichki ishlariga 
aralashmasligini hamda ular bilan «yaxshi qo‗shnichilik» 
munosabatlari o‗rnatishini e‘lon qildi. 
735 
Lotin Amerikasida (Venesuelada) kimni 
"xaloskor" deb atashgan? Simon Bolivar. 
Venesuelada mustaqillik urushiga Simon Bolivar rahbarlik qildi. 
U ispan qo‗shinlariga qarshi olib borgan muvaffaqiyatli janglari 
uchun general unvonini va «Xaloskor» degan faxriy nomni oldi. 
736 
Luara daryosidan shimolda qaysi qabila 
yashagan??? German qabilalari. 
Dastlabki paytda franklar gallardan alohida yashaganlar. Luara 
daryosidan shimoldagi GERMAN QABILALARI esa yana uzoq 
yillar urug' jamoa bo'lib yashashda davom etganlar. Mamlakat 
janubidagi gallar esa son jihatidan german qabilalaridan ham 
ko'proq bo'lgan. 
737 
Lyudovik VI ning omadi yurishib o'g'lini
Akvitaniya gersogining yagona merosxo'riga uylantirishi qirollik 
yerlarini yanada kengaytiradi. 
738 
M.Shayboniy hukmronligiga qadar qaysi 
davlat ichki dushmanlariga qarshi kurashda 
yordam bergan? Movarounnahr va Xuroson 
temuriyzodalariga hamda Mo‗g‗uliston 
Shuning uchun to‗lov evaziga Movarounnahr va Xuroson 
temuriyzodalariga hamda Mo‗g‗uliston hukmdorlariga ichki 
raqiblariga qarshi kurashda harbiy yordam ko‗rsata boshladi. Bu 
harbiy yurishlarda Shayboniy o‗zining mohir lashkarboshilik 
qobiliyatini namoyon etdi. 
739 
Madaminbek qaysi shaharni qizil 
bosqinchilardan ozod qildilar??? Eski 
Marg‘ilon. 
1919-yil yozining oxiri va kuzida o‗zining eng yuqori cho‗qqisiga 
chiqdi. Sentyabr oyining dastlabki kunlarida Madaminbek 
lashkarlari Jalolobod va O‗sh shaharlarini egallashdi. Ular Eski 
Marg‘ilon shahrini qizil bosqinchilardan ozod qildilar. 
740 
Mahalla iftihori ko'krak nishoni qachon ta'sis 
etilgan? 2017-yil. 
2017-yil. 
741 
Mahdiy ma‘nosi nima??? (arabcha - Alloh 
tomonidan to‗g‗ri yo‗lga yetaklovchi) 
Mahdiy (arabcha - Alloh tomonidan to‗g‗ri yo‗lga yetaklovchi) - 
Islomda oxirzamon bo‗lganida kelib, yerda adolat o‗rnatadi, deb 
ishoniluvchi payg‗ambar. 
742 
Mahmud Koshg‗ariy... 
XI asrda yashab ijod etgan Mahmud Koshg‗ariy hayoti va ijodiy 
faoliyati haqida yetarli ma‘lumot saqlanib qolmagan. Mahmud 
Koshg‗ariy ibn Husayn ibn Muhammad. Ijtimoiy kelib chiqishi 
jihatidan qoraxoniylar sulolasiga mansub bo‗lgan. Yoshligida 
boshlang‗ich ta‘limni olib, Koshg‗ar, Buxoro, Samarqand, Marv, 
Nishopur shaharlarida bilimini oshirgan. U arab, fors, turkiy kabi 
7-8 tilni puxta egallagan. 1056-1057-yillarda mamlakatdagi ichki 
nizolar natijasida olim o‗z vatanini tark etib, 15 yil davomida 
atrofdagi qardosh xalqlar orasida yurishga majbur 
bo‗lgan.Bag‗dodga borib, 1072-yil dunyoga mashhur asari 
―Devonu lug‗otit turk‖ (―Turkiy so‗zlar devoni‖)ni yozib tugatdi. 

---

―Devonu lug‗otit turk‖ asari dastlabki universal lug‗at bo‗lib, o‗z 
muallifini dunyoga qomusiy olim sifatida tanitdi. Bu asarida olim 
turkiy qabila va urug‗lar (xalqlar) tillaridagi so‗zlar ma‘nosini 
arab tilida izohlab beradi. olim o‗z asarida dunyo xaritasini ilova 
qilgan. 
743 
Mahmud Xorazmshoh Xorazmni 
qoraxitoylardan himoya qilish maqsadida 
kurashgan yilda qanday voqea yuz bergan? 
Naymanlarni ... 
1206-yildan boshlab Movarounnahrni qoraxitoylarning 
qaramligidan ozod etishga kirishildi. 1210-yilda Talos vodiysida 
qoraxitoylar mag‗lubiyatga uchraydi. Yettisuvgacha bo‗lgan 
yerlar Xorazmshohlar davlati tasarrufiga o‗tadi. Chingizxon1206-
yilda dastlab naymanlar bo‗ysundirildi. Eski kitob. 
744 
Majburiy nurlanish natijasida yorug‗likning 
kuchaytirilishi - qaysi so‘zdan olingan??? 
Lazer. 
1960-yili sovet fiziklari N. G. Basov, A. M. Proxorov va 
amerikalik olim Ch. Tauns LAZER (bu so‗z inglizcha Light 
Amplification bu Stimulated Emission of Radiation - majburiy 
nurlanish natijasida yorug‗likning kuchaytirilishi iborasining bosh 
harflaridan olingan) - nurning mutlaqo yangi turini yaratdilar. Bu 
uchala olimlarga fizika sohasida Nobel mukofoti berildi. 
745 
Majburiy ta‘lim O‘zbekistonda...??? 
2009-yildan boshlab yurtimizda to‗liq 12 yillik majburiy ta‘lim 
joriy etildi. 2017-yilda Mirziyoyev tashabbusi bilan 9+3, ya‘ni 12 
yillik majburiy ta‘limdan 11 yillik ta‘limga o‗tildi. 
746 
Makedoniyalik Aleksandr vafotidan keyin 
davlat qaysi qismlarga bo‘lindi? Makedoniya, 
Misr va Suriyaga. 
Mil. avv. 323-yil Makedoniyalik Aleksandr vafot etdi. U barpo 
etgan davlat uch qismga: Makedoniya, Misr va Suriyaga bo'linib 
ketdi. Bu davlatlar Aleksandrning eng yaqin lashkarboshilari 
tomonidan boshqarildi. 
747 
Makedoniyalik Aleksandr yurishlarining O‘rta 
Osiyoga ta‘siri? 
Yunon-makedon qo'shinlarining bosqinchilik yurishlari O'rta 
Osiyo yerlarini xarobazorga aylantirdi, aholining katta qismi 
qirilib ketdi, ko'plab shaharlar vayron etildi. Makedoniyalik 
Aleksandr O'rta Osiyoda bir nechta shaharlar qurdirgan. Bu 
shaharlar uning nomi bilan Oksdagi Aleksandriya, Aleksandriya 
Esxata, Marg'iyona Aleksandriyasi va hokazo tarzida atalgan. 
748 
Manelik asli kim??? Aksumning birinchi 
hukmdori. 
Rivoyatlarga ko'ra, Aksumning birinchi hukmdori Manelik - 
podsho Sulaymonning Arabiston malikasidan tug'ilgan o'g'li 
bo'lgan. Bu Aksumning Arabiston bilan aloqalari qadimdan 
yaxshi bo'lganini, sulolaning nomi tarixiy asosga ega ekanligini 
ko'rsatadi. 
749 
Manifest - atamasi izohi?? 
Manifest - (lotincha) - hukumatning juda muhim voqea 
munosabati bilan xalqqa qilgan yozma murojaati. 
750 
MARAFON JANGI (Yunonlar g‘alabasi).
Mil. avv. 490-yil fors harbiy floti Egey dengizini kesib o'tdi va 
Attika sohiliga langar tashladi. Yunonlar forslarning yettita 
kemasini egallab olganlar, boshqa kemalar qochib qolgan. 
Marafon jangi mil. avv. 490-yilda bo'lib, yunonlar g'alabasi bilan 
tugagan. 
751 
Marg‗inoniy ... 
fiqh (huquqshunos) olimi Burhoniddin al-Marg‗inoniy 1123-yilda 
Rishtonda (Farg‗ona vodiysi) tavallud topgan. Al-
Marg‗inoniyning eng nodir asari to‗rt jildli ―Hidoya‖ asaridir. 
―Hidoya‖ islom huquqshunosligi bo‗yicha mukammal 
asar.―hidoyat yo‗lining sarboni deya katta hurmat-e‘tibor topti. 
Burhoniddin val-milla (Islom dinining dalili, isboti) degan sharafli 
nomga sazovor bo‗ldi. 2000-yilda al-Marg‗inoniyning 910 yilligi 
nishonlandi. Shu munosabat bilan Marg‗ilon shahri markazida 
Burhoniddin Marg‗inoniy yodgorlik majmuyi bunyod etilib, shu 
yerda uning ramziy maqbarasi o‗rnatildi. 
752 
Marg‗iyona So‗g‗diyona hududlari quyidagi 
qaysi davlat siyosiy madaniy ta'sirida bo‗lgan? 
Marg'iyona va So'g'd Baqtriyaning siyosiy va madaniy ta'sirida 
bo'lgan. 

---

753 
Markaz bilan bog'langan ikkinchi temir yol? 
Qo‗ng‗irot - Beynov temir yo‗li. 
1947-yilda 600 km dan iborat Chorjo‗y-Qo‗ng‗irot temir yo‗li 
qurildi.Keyinchalik, Qo‗ng‗irot-Beynov temir yo‗li qurilishi keng 
miqyosda olib borildi. Bu temiryo‗l magistrali Qoraqalpog‗istonni 
Qozog‗iston bilan to‗g‗ri bog‗lab, O‗rta Osiyodan Markazga olib 
boradigan ikkinchi poyezd yo‗lini vujudga keltirdi.1962-yilda 
qurilgan uzunligi 280 km bo'lgan Navoiy-Uchquduq temiryo'li 
yangi topilgan konlarni sanoat markazi bilan bog'ladi. 
754 
Markgraf kim? Chegara viloyati hukmdori.
Buyuk Karl o'z davlati chegaralarini mustahkamlash maqsadida 
markalar (nemischa, chegara harbiy viloyati) tuzib, ularni 
markgraflar (nemischa, chegara viloyati hokimi) boshqargan. 
755 
Marten Iden romanida nima yoritilgan? 
Yozuvchi Jek Londonning hayot yo‘li. 
Avtobiografik tarzdagi „Marten Iden― romanida yozuvchi halol 
ijod ahlining soxta madaniyat bilan fojiali to‗qnashuvini ochib 
berdi. (Amerika yozuvchisi Jek Londonning ijodi radikal 
intilishlar bilan ajralib turar edi. Uning «Temir tovon» romanida 
insoniyat oldida turgan halokat yoki dahshatli azoblar oldindan 
aytib berildi.) 
756 
Massagetlar - hozirgi Amudaryoning quyi 
oqimlari??? 
(Cho'llar va Amudaryo (daryoning qadimgi nomi Oks) bo'ylarida 
ko'chmanchi massaget qabilalari yashagan.) 
757 
Maurya davlatiga kim asos solgan??? 
CHANDRAGUPTA. 
CHANDRAGUPTA. 
758 
Maymana yo‗lida bo‗lgan jangda Nodir 
Muhammad??? 
Nodir Muhammad Shoh Jahon o‗g‗illari yordamga emas, Balx 
viloyatini egallash uchun kelayotganini bilgach, ularga qarshi 
chiqadi. Maymana yo‗lida bo‗lgan jangda Nodir Muhammad 
yengilib, Eronga qochadi va shoh Abbos huzurida panoh topadi. 
759 
Mayyalarda yigilgan soliq kimlarga berilgan? 
2000-yilgi Eski kitob. Aslzodalar va kohinlar. 
Mayyalarda jamoa a‘zolari yetishtirilgan hosilning bir qismini 
hukmron ASLZODALAR VA KOHINLARGA soliq sifatida 
berganlar. 
760 
Mazkur davrda Surxondaryo, Qashqadaryo, 
Zarafshon vohalarida gadimgi shaharlar 
rivojlangan. Qiziltepa, Uzunqir, Yerqo'rg'on va 
Afrosiyob o'rnida Baqtriya va So'g'dning 
markaziy shaharlari joylashgan. 
Bu qadimgi shaharlarning yoshi 2700 yildan kam emas. 
761 
Mazkur xoqonlikning poytaxti O‗tukan vodiysi 
(Mo‗g‗uliston)da qaror topgan. Oloy 
tog‗larining g‗arbida joylashgan o‗lkalar: 
Yettisuv, Sharqiy Turkiston, Sirdaryo va 
Amudaryo havzalari hamda ularga tutashgan 
hudud G‗ARBIY XOQONLIK tomonidan 
idora etilgan, qarorgohi Yettisuvda joylashgan. 
VII asrning birinchi choragida G‗arbiy xoqonlik nihoyatda 
kuchaygan. Uning sharqiy chegarasi Oltoyga, janubda esa Sind 
(Hind) daryosi bo‗ylariga borib yetgan. G‗arbiy xoqonlik o‗ziga 
qaram viloyatlarni boshqarishda mahalliy sulolalarni saqlab 
qolgan. Muhim ahamiyatga ega bo‗lgan ayrim o‗lkalarda esa 
xoqon xonadoniga tegishli mansabdorlar tayinlangan. 
762 
MDH davlatlari qachondan boshlab yalpi 
iqtisodiy o‘sish yo‘liga o‘tdi? Boshqa savol. 
2000 
2000-yillardan boshlab MDH davlatlari yaxshi iqtisodiy o‗sish 
sur‘atlarini ko‗rsatib kelmoqda. 2012-yil natijalari bo‗yicha MDH 
davlatlarida YIMning o‗sishi 4 % ni tashkil qildi. Aholi jon 
boshiga YIMning hajmi bo‗yicha MDH mamlakatlari Lotin 
Amerikasi, Yaqin Sharq kabi mintaqalarni quvib o‗tdi. 
763 
MDHning―Xavfsizlik Kengashi‖ni tuzishga 
qaysi shaharda qaror qilindi??? Ostonada. 
2004-yil sentabr oyida Qozog‗iston poytaxti Ostonada bo‗lib 
o‗tgan MDHning sammitida terrorizmga qarshi kurash bo‗yicha 
MDHning ―Xavfsizlik Kengashi‖ni tuzishga qaror qilindi. 
764 
Mehnat kodeksini 84 va 181 moddasi? 
84-modda Ishga qabul qilishda dastlabki sinov. 181-modda 
Intizomiy jazolar. 
765 
Meksikada dehqonlarning yersizligi ular 
harakati inqilobga aylandi. Bu inqilob (1910-
1917) Meksika tarixiga «Burjua inqilobi» nomi 
bilan kirgan. Mamlakat janubidagi dehqonlar 
harakatining rahbari Emiliano Sapata 1911-
yilda o‗z agrar dasturini e‘lon qildi. 
Bu dastur hindulardan tortib olingan yerlarni ularga qaytarib 
berish, qolgan barcha yerlarni musodara qilish va ularni yersiz 
dehqonlarga bo‗lib berish kabi talablardan iborat edi. 
766 
Memfisning bosh homiysi??? Ptax. 
Qadimgi Misr podsholigining poytaxti Memfisning bosh homiysi 
- Ptax bo‗lgan. Ptax misrliklar e‘tiqodicha, shunchalik qudratliki, 
uni asl qiyofasida ko‗rishning iloji yo‗q. Shu sababli ham bu 
xudoning Yer yuzidagi qiyofasi Apis bo‗lib, u peshanasi va belida 
oq qashqasi bo‗lgan qora ho‗kiz timsolida tasavvur etilgan. 

---

767 
Menga tayanch nuqtasini topib bersangiz, 
Yerni ag'darib yuboraman. Kim??? Arximed. 
Arximed richag (dastak) qonunini ishlab chiqdi va mashhur bo'lib 
ketgan bir iborani aytdi: «Menga tayanch nuqtasini topib 
bersangiz, Yerni ag'darib yuboraman!». 
768 
Mesopatamiyada oy taqvimi necha kundan 
iborat? 354 KUN. 
Shumerlar sanoq tizimi, quyosh va oy taqvimlarini ham yaratdilar. 
Quyosh yili davomiyligi shumerliklar tomonidan 365 kun, oy yili 
esa 354 KUN etib belgilangan. 
769 
Mesopotamiyada dastlab kimlar podsho 
hisoblangan? SARDORLAR. 
Mesopotamiyada Urush paytida shahar aholisi sardorni saylagan. 
Bora-bora ularning nufuzi ortib, sardorlar muntazam hukmronlik 
qila boshladilar. Ularni podsholar deb atashgan. Podsho shahar-
davlatni aslzodalar, kohinlar va harbiy qo'shinlarga tayangan 
holda amaldorlar yordamida idora qilgan. 
770 
Mesopotamiyada davlat boshlig‘i nima 
deyilgan??? Kohinlar. 
Mesopotamiyada Uruk, Umma, Lagash, Ur va boshqa shaharlar 
vujudga kela boshladi. Har bir shaharning hukmdori oliy xudo - 
shahar homiysi hisoblangan. Xudo nomidan kohinlar hukmronlik 
qilgan. 
771 
Meydzi islohotlari? (1867-yilda Tokugava 
sulolasining oxirgi syoguni imperator 
Musuxito foydasiga oliy hokimiyatdan voz 
kechdi. 1867-yil unga imperator Meydzi 
(«ma‘rifatli boshqaruv») nomi bilan toj 
kiydirildi. Eski kitob) Meydzi islohotlari? 
umumiy harbiy majburiyat joriy etildi. 
HARBIY ISLOHOTGA KO‗RA, Yaponiyada 
umumiy harbiy majburiyat joriy etildi. 
Samuraylar avvalgi qiyofasini yo‗qotdi. Endi 
ular doimiy harbiy xizmatda bo‗lish 
imtiyozidan mahrum bo‗ldilar. Yevropacha 
shakldagi yangi qo‗shinni tuzish 
boshlandi.Fransiyadan harbiy mutaxassislar 
taklif etildi. Qo‗shin Yevropadan sotib olingan 
zamonaviy qurollar bilan qayta qurollantirildi. 
Garchand qo‗shin yevropacha andoza asosida 
tuzilgan bo‗lsa-da, uning mafkurasi yaponcha 
bo‗lib qolaverdi. 
1867-yil Yaponiyada Meydzi dastlab qaysi sohada islohot 
o‗tkazgan edi? AGRAR ISLOHOT. Meydzi Dastlab AGRAR 
ISLOHOT O‗TKAZILDI. Bu islohot yerni sotish va sotib olishga, 
uni xususiy mulkka aylantirishga ruxsat berdi. Natijada,asrlar 
davomida katta yer egalari uchun mehnat qilib kelgan dehqonlar 
chek yerga ega bo‗ldilar. Shuningdek, yer uchun katta soliq ham 
belgilab qo‗yildi. 
772 
Meydzi islohotlari? Ma‘muriy sohada. 
Ma‘muriy sohada o‗tkazilgan islohot mahalliy knyazlar 
hokimiyatini tugatdi. Knyazlar qudratini sindirish uchun dastlab 
ular yerlarining bir qismi musodara qilindi. So‗ng knyazlar 
boshqaruv huquqidan ham mahrum etildi. Joylarda hokimiyat 
imperator tayinlaydigan gubernatorlar qo‗liga o‗tdi. 
773 
Meydzi islohotlari? Soliqlar sohasida. 
Soliqlar sohasida: Yer uchun katta soliq ham belgilab qo‗yildi. Bu 
soliq qiymati hosildan olinadigan daromad hajmining 50 foiziga 
teng edi. Shuning uchun ham islohotdan 10 yil o‗tgach, yer olgan 
dehqonlarning atigi 1/3 qismi o‗zlariga berilgan yerni qo‗llarida 
saqlab qola oldilar. Qolganlari esa ijarachilarga aylandilar. 
Shunday bo‗lishiga qaramay, islohot qishloq xo‗jaligida 
kapitalistik munosabatlarning rivojlanishini ta‘minladi. 
774 
Mezolit davri oxirida inson ixtirosi??? 
Hayvonlarni qo'lga o‘rgatish. 
Mezolit davri oxirida inson hayvonlarni qo'lga o'rgata boshladi. 
Ovchilar itni qo'lga o'rgatdilar. Mezolit davri oxirida Old Osiyoda 
xo'jalikning yangi tarmoqlari - ibtidoiy ziroatchilik va 
chorvachilik vujudga keldi. 
775 
Mezolit davrida inson o'q-yoy yasashni 
o'rganib oldi.
O'q-yoy kashf etilishi bilan odamlarda chopqir hayvonlar va 
qushlarni ovlash imkoniyati vujudga keldi. 
776 
Mezolit davrida yuz bergan voqealar? O‗q-yoy 
yasash. 
Mezolit davrida inson o‗q-yoy yasashni o‗rganib oldi; Mezolit 
davri oxirida inson hayvonlarni qo‗lga o‗rgata boshladi; Mezolit 
davri oxirida Old Osiyoda xo‗jalikning yangi tarmoqlari - ibtidoiy 
ziroatchilik va chorvachilik vujudga keldi. 
777 
Miken davlatining ...??? 
Doriylarning Janubiy Yunonistonga bostirib kirishi Miken 
davlatining tugatilishi va Sparta davlatining vujudga kelishiga olib 
keldi. 1995. 
778 
Mil. avv. 140-130-yillar oralig‗ida 
ko‗chmanchi yuechji qabilalari Yunon-
Yunon-Baqtriya. 

---

Baqtriya davlatini bosib oladilar. 
779 
Mil. avv. 29-yilda Oktavian Senatdan 
imperator unvonini va Avgust laqabini oladi. U 
Rim imperiyasining asoschisiga aylanib, bir 
qator islohotlar o'tkazdi. Imperator keng 
ko'lamda qurilish ishlari olib bordi. Uning 
davrida Rimda ko'plab saroylar va 
ibodatxonalar bunyod etildi. 
Oktavian Avgust vafotidan so'ng uning vorislari Kaligula va 
Neron hukmronligi davrida imperiyada inqiroz boshlandi. 
780 
Mil. avv. 490-yil fors harbiy floti qaysi 
dengizini kesib o‗tdi??? Egey. 
Marafon jangi. Mil. avv. 490-yil fors harbiy floti Egey dengizini 
kesib o'tdi va Attika sohiliga langar tashladi. Marafon tekisligiga 
nayza, xanjar va o'q-yoylar bilan qurollangan fors suvoriylari va 
piyoda jangchilari kemadan tushadilar. 
781 
Mil.av. VII-VI asrlarda shaharlarning 
rivojlanishiga nima sabab bolgan? 
Hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi 
natijasida. 
Hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi natijasida miloddan 
avvalgi VII-VI asrlarda qadimgi shaharlar rivojlangan. 
782 
Miloddan avvalgi III-II asrlarda Jonbosqal'a 
Xorazmning qadimgi shahri bo'lgan. 
Qo'yqirilganqal'a xarobalaridan aylana shaklda 
qurilgan mustahkam ibodatxona qoldiqlari 
topilgan. 
Qo'yqirilganqal'a xarobalaridan aylana shaklda qurilgan 
mustahkam ibodatxona qoldiqlari topilgan. 
783 
Milodiy 313-yilda imperator Konstantin 
xristianlik boshqa dinlarga teng dindir degan 
farmon chiqardi. Rivoyatga ko'ra, imperator 
Konstantin xristianlik ramzini o'z askarlari 
qalqonlariga chizishga buyurgan va g'alabaga 
erishgan. 
Rivoyatga ko'ra, imperator Konstantin xristianlik ramzini o'z 
askarlari qalqonlariga chizishga buyurgan va g'alabaga erishgan. 
784 
Milodiy I-II asrlarda ….. 
qullar mehnati quldorlar uchun foydali emasligi ma‘lum bo'ldi. 
Ko'plab quldorlar qullarni yer ijarachilariga aylantira boshlashadi. 
Eski kitob. 
785 
Milodiy II-III asrlarda Tuproqqal'a shahrida 
bundan ham ulug'vor va muhtasham qurilish 
ishlari amalga oshirilgan edi. Shahar qudratli 
mudofaa devorlari bilan o'ralib, devor 
burchaklarida burjlar qurilgan. Markazdan 
o'tgan ko'cha shaharni ikki qismga bo'lgan, 
undan esa, yon-atrofga ko'chalar ketgan, 
mahallalar bir-biridan ajralib turgan. Markaziy 
maydonda muhtasham saroy va ibodatxonalar 
joylashgan. 
Qasrdagi saroy devorlari shohlar, lashkarlar, sozandalar, 
shuningdek, hayvonlar va qushlar tasviri bilan bezatilgan. 20 dan 
ortiq bo'yalgan loy haykallar zallardan biridagi tokchalarda devor 
bo'ylab o'rnatilgan. 
786 
Milodiy V asr oxiridan - XI asr o'rtalariga 
qadar: 
1) yangi feodal jamiyatga o'tish; 2) yer egaligi yangi turlari (yirik 
yer egalari - feodallar, qaram dehqonlar toifalari)ning 
shakllanishi; 3) G'arbiy Yevropada yangi diniy ta'limot - 
xristianlikning keng tarqalishi; 4) Sharqda islom dinining vujudga 
kelishi va tarqalishi; 5) yirik feodal davlatlarning paydo bo'lishi. 
787 
Minsk - 2 kelishuvi??? 2015-yil fevral oyida. 
2014-yil sentabr oyida Belarus Respublikasi poytaxti Minsk 
shahrida Rossiya, Ukraina hamda Donetsk va Lugansk viloyatlari 
vakillari o‗rtasida harbiy harakatlarni to‗xtatish to‗g‗risida 
kelishuv imzolandi. Ammo 2015-yil yanvar oyining o‗rtalaridan 
janglar yana boshlanib ketdi. 2015-yil fevral oyida 
788 
Mirkomil Mirsharopov ...??? Savoli esda yo‘q.
19-tog‗li otliq О‗zbek diviziyasi komandiri, Maykopda 1937-yil 
28-oktyabrda qamoqqa olindi. O‗zbekistonni SSSR tarkibidan 
ajratib olish va mustaqil davlatni barpo etishga urinishda ayblandi. 
789 
Mirkomil Mirsharopov haqida ma‘lumot 
bering? 
XXSR harbiy ishlar noziri, alohida О‘zbek otliq askarlar 
polkining komandiri va komissari, 19-tog‗li otliq О‗zbek 
diviziyasi komandiri lavozimlarida ishlagan Mirkomil 
Mirsharopov sovet rejimi tomonidan Maykopda 1937-yil 28-
oktyabrda qamoqqa olindi. U O‗zbek diviziyasini milliylashtirish 
va bu diviziya yordamida O‗zbekistonni SSSR tarkibidan ajratib 
olish va mustaqil davlatni barpo etishga urinishda ayblandi. 

---

Dastlabki О‗zbek diviziyasi tarqatib yuborildi hamda M. 
Mirsharopov boshchiligida 18 nafar o‗zbek harbiy komandirlari 
va askarlari Toshkent atrofida 1938-yil 10-oktyabrda otib 
tashlangan. 
790 
Mirzacho‗lda qaysi shahar??? 
1961-yil Mirzacho‗l shaharchasi Guliston shahriga aylantirildi. 
791 
Mirzo Ulugbek xronologik ketmaketlik? 
Menga 2020-yilda tushgan. 
1410-yil Qizilravot,1412-yildan boshlab Movarounnahr va 
Turkistonni to‗liq boshqarish, 1424-yilda shahar yaqinidagi 
Obirahmat anhori bo‗yida rasadxona 1410-yil Qizilravot; 1412-
yildan boshlab Movarounnahr va Turkistonni to‗liq boshqarish 18 
yashar Ulug‗bek qo‗liga o‗tadi 1414-yilda Farg‗ona va 
Koshg‗arni egallaydi 1424-1429-yillarda shahar yaqinidagi 
Obirahmat anhori bo‗yida rasadxona 1425-yilning erta bahorida 
Mo‗g‗uliston ustiga yurish boshlaydi. 
792 
Misrda fravnlar kimlarning amrini 
bajarishgan? O‘zining samoviy otasi. 
Fir‘avnlar Quyosh xudosining o‗g‗illaridir, hukmdorlar hamma 
ishni o‗zining samoviy otasi amri bilan amalga oshiradi, degan 
qarash mavjud bo‗lgan. 
793 
Misrdagi hayotning birlamchi manbai va 
posboni kim??? Xapi. 
Xapi - Nil xudosi - Misrdagi hayotning birlamchi manbai va 
posboni 
794 
Mld. avv. 3-ming yillikning oxirlari - 2-ming 
yillikning boshlari - Zamonbobo va 
Sopollitepa manzilgohlarining tashkil topishi. 
(Zarafshon daryosi havzasidagi Zamonbobo ko'li yaqinidan 
topilgan (Buxoro viloyati, Qorako'l tumani). Xorazm vohasida 
ham bronza davriga oid manzilgohlar o'rganilgan.) 
795 
Mld. avv. 519-yil - sak qabilalariga qarshi 
Doro I ning bosqinchilik yurishlari (Shiroq 
jasorati) Hukmronligining 3-yili. 
1076. XX asr 50-yillari boshlarida qayerda gaz konlari ochildi??? 
Jarqo‗rg‗on, Qorovulbozor, Sariqtosh. XX asr 50-yillari 
boshlarida Jarqo‗rg‗on, Qorovulbozor, Sariqtosh tabiiy gaz 
konlari ochilgan. 
796 
Mld. Avv. I asrda O‘rta Osiyodagi tabaqalar? 
Temir asri boshlarida O'rta Osiyoda aholi to'rtta guruhga bo'lindi: 
kohinlar, jangchilar, dehqonlar, hunarmandlar. 
797 
Mld. avv. VIII asrda Yunonistonda Finikiya 
alifbosiga asoslangan yangi yozuv vujudga 
keldi. Alifbo 24 ta harfdan iborat bo'lgan. Ular 
orasida unli harflar paydo bo'ldi. 
Mil. avv. VIII asrda etrusklar Italiyada 12 ta shahar-davlatning 
ittifoqini tuzishadi. 
798 
Mo‗g‗ullarda savdogarlardan olinadigan soliq? 
Targ‗u solig‗i. 1/30. 
Hunarmandlar va savdogarlardan ―targ‗u‖ solig‗i undirilgan. 
Targ‗u ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan molning 
o‗ttizdan bir qismi (1/30) hajmida undirilgan. Bulardan tashqari, 
aholiga tuz solig'i, jun va kumush solig‗i solingan. 
799 
Mo‘g‘ullar qaysi shaharni (1 oy) bir oy qamal 
qildilar??? 
Xo‘jand shahri himoyachilari Temur Malik boshchiligida qariyb 
bir oy davomida o‗z shahrini mudofaa qiladilar. Oxiri ilojsiz 
qolganda o‗t ichida qolgan shahar qal‘asini ming nafarga yaqin 
bahodir tark etib, Temur Malik bilan Sirdaryo o‗rtasidagi orolda 
joylashib olib, dushman bilan mardlarcha olishdilar. 1220-yil. 
800 
Mo‘g‘ullarda Hunarmandlar va savdogarlardan 
olinadiga soliq? Targ‗u. 
Hunarmandlar va savdogarlardan ―targ‗u‖ solig‗i undirilgan. 
Targ‗u ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan molning 
o‗ttizdan bir qismi hajmida undirilgan. 
801 
Mo‘g‘ullarda qayerni bosib olishda 10 dan 1 ta 
askar? Rus va Shimoliy Kavkaz 
Mo'g'ullarning 1235-yilda bo'lib o'tgan qurultoyi Rus va Shimoliy 
Kavkaz yerlarini bosib olish haqida qaror chiqaradi. 
To'planadigan qo'shinga Botuxon yetakchilik qilishi e'lon qilinadi. 
Uluslardan o'nta askardan bittasining ajratilishi, Botuxonga 
yordamga Chingizxonning sarkardalaridan Subutoy Bahodirning 
berilishiga kelishiladi. 
802 
Mo‘gullarda savdogarlar solig‘i. Targ‘u. 
Targ‘u. Hunarmandlar va savdogarlardan ―targ‗u‖ solig‗i 
undirilgan. Targ‗u ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan 
molning o‗ttizdan bir qismi hajmida undirilgan. Bulardan tashqari, 
aholiga tuz solig'i, jun va kumush solig‗i solingan. 

---

803 
Mo'g'illar davrida soliq turlari??? Kalon, 
shulen, qopchur, tuz, jun, kumush.Chig‗atoy 
ulusi. 
Shulen - Davlat xazinasi uchun ―shulen‖ nomi bilan yuritilgan 
oziq-ovqat solig‗i ham undirilgan. ―Shulen‖ har bir podadan ikki 
yashar qo‗y, qimiz uchun har ming otdan bir biya hisobida 
olingan.Targ‗u - Hunarmandlar va savdogarlardan ―targ‗u‖ Targ‗u 
ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan molning o‗ttizdan bir 
qismi hajmida undirilgan.Qopchur - chorvadan 2,5%.Kalon - 
hosilning 1/10 qismi.Bulardan tashqari, aholiga tuz solig'i, jun va 
kumush solig‗i solingan. 
804 
Mo'g'ullarda suyurg'ol egalari nima qilishi 
kerak edi? 
Bo'ysundirilgan hududlarda mo'g'ullar dastlab o'zlarining 
an'anaviy boshqaruv tizimini joriy etgan. Egallangan dashtlar 
Botuning ukalariga berilib, ularning suyurg'ol mulkiga aylangan. 
Suyurg'ol egalari xon qo'shiniga ma'lum belgilangan sondagi 
jangchilarni jo'natishdan tashqari, unga aholidan to'plangan 
soliqlarning bir qismini ham yuborgan. 
805 
Mo'g'ullarda suyurg'ol egalariga qanday 
vakolatlar berilgan? 
Mulklarning kattagina qismi harbiy ma‘murlarga davlat oldidagi 
xizmatlari uchun hadya qilingan yerlar bo‗lib, ular suyurg‗ol 
yerlari deb yuritilardi. Bunday yerlarga ega bo‗lgan mulkdorlar - 
suyurg‗ol egalari barcha soliq va to‗lovlardan ozod etilardi. 
Suyurg‗ol yerlari avloddan avlodga meros tariqasida o‗tardi. 
Mo‗g‗ullar hukmronligi davrida O‗rta Osiyoda yerga bo‗lgan 
egalikning mulki devon, mulki inju, mulki vaqf va mulk deb 
ataluvchi TO‗RT XIL SHAKLI mavjud edi. Suyurg‗ol egalari 
barcha soliq va to‗lovlardan ozod etilardi. 
806 
Moskva va Tver o‘rtasidagi raqobatni uzil-
kesil Moskva foydasiga hal qilgan shaxs 
bilan bir yilda taxtga chiqqan hukmdor 
haqida berilgan tog‘ri mulohazani 
aniqlang? 1325 yil Ivаn Kаlitа Mоskvа 
knyazi 
U o‘z hukmronligini otasi paytida mustaqillik yoʻlini tutgan 
knyazlarni bo‘ysundirishdan boshlaydi Dехli sultоni 
Muхаmmаd Tug‘luq 
807 
Moslashtiring yillarni??? Gazli 1956-yil, 
Muruntov 1961-yil, Navoiy shahri 1958-yil 
sentyabr. 
1956-yili Buxoro viloyatida dunyoda eng yirik va ulkan Gazli 
neft-gaz koni topildi. Dunyoda eng yirik Muruntov oltin koni 
1961-yili ishga tushirilib, dastlabki sof quyma oltin (999,9 
probali) 1963-yil tayyorlangan. 1958-yil sentyabrda Navoiy 
shahriga asos solindi. 1982-yil aprelda maxsus Navoiy viloyati 
tashkil qilindi. 
808 
MOSLASHTIRING: (SANALARNI) 
SSSR Ichki ishlar vazirligi yurtimizdagi qo‗shinlari O‗zbekiston 
Prezidentiga bo‗ysundirildi. (1991-yil 25-avgust). ―O‗zbekiston 
Respublikasi hududida joylashgan SSSR Ichki ishlar vazirligining 
harbiy qismlari va o‗quv muassasalarini O‗zbekiston Respublikasi 
tasarrufiga olish to‗g‗risida‖ qaror. (1992-yil 10-yanvar) 
809 
Moturidiy ... 
Islom olamida ―Musulmonlarning e‘tiqodini tuzatuvchi‖ degan 
yuksak sharafga sazovor Kalom ilmi ravnaqiga ulkan hissa 
qo‗shgan buyuk alloma Abu Mansur al-Moturidiy (870-944) 
Samarqand yaqinidagi Moturid qishlog‗ida tug‗ilgan. Ulardan 
―Kitob at-Tavhid‖ (―Allohning birligi‖) va ―Ta‘vilot ahl as-sunna‖ 
(―Sunniylik an‘analari sharhi‖) nomli asarlarigina saqlanib 
qolgan. Ularda diniy ta‘limot, islomiy urf-odatlar insonning kamol 
topishida dunyoqarashining shakllanish mohiyati talqin etilgan. 
Al-Moturidiy 944-yilda Samarqandda vafot etgan. Mustaqillik 
sharofati bilan diniy qadriyatlarimiz tiklanayotgan Vatanimizda 
2000-yil noyabrda Imom al-Moturidiy tavalludining 1130 yilligi 
nishonlandi. Samarqandda al-Moturidiy xotirasiga bag‗ishlangan 
yodgorlik majmuyi barpo etildi, asarlari o‗zbek tilida nashr etildi. 
810 
Movarounnahr va Xorazmda o‗zbek xalqi 
qachon shakllangan??? IX-XII asrlarda 
shakllangan. 
Movarounnahr va Xorazmda o‗zbek xalqi IX-XII asrlarda 
shakllangan. To‗g‗ri, bu hududlarda yashagan ajdodlarimiz XVI 
asrgacha o‗zbeklar deb atalmaganlar. «O‗zbek» nomi O‗zbekiston 
tarixining XVI asrdan keyingi taraqqiyot bosqichlarida mahalliy 
aholi ruhiga singdi. O‗zbek atamasi butun bir xalqning etnik 
nomiga va milliy iftixoriga aylandi. Dashti Qipchoqni XIII asr 
boshlarida zabt etgan mo‗g‗ullar bora-bora bu o‗lkada yashovchi 
turkiy qabilalar tarkibiga singib ketdilar va o‗z milliyligini 

---

yo‗qotdilar.
811 
Movarounnahrda Abu Saidning o‗g‗illari: 
Boysung'ur Mirzo 1495-yilda Movarounnahr taxtini egalladi 
(Sulton Ahmad rasman Movarounnahr hukmdori hisoblanardi. 
Uning davrida aholi tinchlik va osoyishtalikda yashadi. Uning 
vafotidan so‗ng Movarounnahr taxtini ukasi Sulton Mahmud 
Mirzo, 1495-yilda esa o‗g‗li Boysung'ur Mirzo egalladi.) 
812 
Movarounnahrda Abu Saidning o‗g‗illari: 
Moslashtirish: Sulton Ahmad, Sulton Mahmud, 
Boysung‗ur, Ali (Alouddavla)?1469-1494 
yillarda Movarounnahrda kim boshqardi? 
Sulton Ahmad. 
(Taxtni Boysung‗urning o‗g‗li Alouddavla egallaydi 1447-
yil)Sulton Ahmad (1469-1494)Sulton Mahmud (1494-
1495)Mahmudning o‗g‗li Sulton Ali (1498-1500 yy.) 
813 
Movarounnahrning deyarli barcha viloyatlari 
somoniylar tasarrufiga o‗t asrd??? IX ASRning 
oxirgi choragi. 
IX ASRNING OXIRGI CHORAGIDA Movarounnahrning 
deyarli barcha viloyatlari somoniylar tasarrufiga o‗tadi. Nasr 
butun Movarounnahrning hukmdoriga aylanadi. U kumush 
dirham zarb etadi. 
814 
Moxenjadaro. Moxenjadaro va Xarappa aholisi 
nima yetishtirgan? Katta va chiroyli shahar???
SHAKARQAMISH, PAXTA. Aholisining asosiy mashg'uloti 
dehqonchilik edi. Dehqonlar SHAKARQAMISH, PAXTA 
o'simliklarini yetishtirganlar, fillarni qo'lga o'rgatganlar 
(Moxenjadaro va Xarappada).Katta va chiroyli shahar - 
Moxenjodaroda mohir hunarmandlar ko'p bo'lgan. 
815 
Muhammad Ali Dukchi Eshon qo‗zg‗oloni 
boshlanganda G‘arbiy Sudanda??? 
1892-yilda Fransiya G‗arbiy Sudanni bosib oldi. G‗arbiy 
Sudanliklarning ozodlik kurashida Samori Ture nomi yorqin iz 
qoldirdi. U atoqli lashkarboshi va siyosatchi edi. Fransuzlar 1898-
yildagina Samori Turei taslim eta oldilar. Asir olingan Samori 
Gabonga surgun qilindi va o‗sha yerda vafot etdi.1898-yil 17-may 
kuni Muhammad Ali o‗z odamlari orqali atrofdagi qishloqlarga 
xabar tarqatib, qo‗zg‗olon boshlash vaqti kelganligini e‘lon qili 
816 
Muhammad Rahimxon I hatto Afg‗onistonda 
shoh Mahmudning ikkinchi marta hokimiyat 
tepasiga kelishida yordam ham berdi, evaziga 
nima qildi??? 
Xiva xonligi savdogarlariga Kobul bozorida erkin savdo qilish 
huquqini berdi. 
817 
Muhammad Rahimxon I nega qoraqalpoqlarni 
urug‘larga bo‘lgan? 
Qoraqalpoqlarni boshqarish qulayroq bo‗lishi uchun Muhammad 
Rahimxon I «Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirdi, barcha 
qoraqalpoq jamoalari ana shu ulusga kirgan. Ulusni boshqarish 
xonning ixtiyorida edi. Urug‗lar va qabilalar ancha yirik 
guruhlarga birlashtirilib, ularni boshqarish uchun xon saroyining 
oliy amaldorlari otaliq va beklarbegi tayinlangan. Ayrim 
viloyatlarni boshqarish uchun tayinlangan hokimlar, odatda, 
xonning yaqin qarindoshlari bo‗lishgan. boshqarish qulayroq 
bo‗lishi uchun. 
818 
Muhammad Rahimxon I nima uchun 
«Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirdi? 
Boshqarish qulayroq bo‗lishi uchun. 
Qoraqalpoqlarni boshqarish qulayroq bo‗lishi uchun Muhammad 
Rahimxon I «Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirdi, barcha 
qoraqalpoq jamoalari ana shu ulusga kirgan. Ulusni boshqarish 
xonning ixtiyorida edi. Urug‗lar va qabilalar ancha yirik 
guruhlarga birlashtirilib, ularni boshqarish uchun xon saroyining 
oliy amaldorlari otaliq va beklarbegi tayinlangan. Ayrim 
viloyatlarni boshqarish uchun tayinlangan hokimlar, odatda, 
xonning yaqin qarindoshlari bo‗lishgan. 
819 
Muhammad Rahimxon I qachon tilla tangalar 
zarb qilishni yo‘lga qo‘ydi??? 1809-yilda. 
Muhammad Rahimxon I davrida Xiva xonligida 1809-yilda tilla 
tangalar zarb etish yo‗lga qo‗yildi. 
820 
Muhammad Shayboniyxon qachon tug‗ilganda 
nima bo‘ldi? 1451-yil Abulxayrxon. 
1451-yil - Muhammad Shayboniyxon tug‗ildi. Abulxayrxon 
vaziyatdan foydalanishga harakat qildi. U 1451-yilda o‗zidan 
madad so‗ragan temuriyzoda Abu Said Mirzoga Samarqand 
taxtini egallashda yordam berish bahonasida yurish boshladi. 
821 
Muhammad Tug'luqni qaysi islohoti natijasiz 
tugadi? 
Soliq va pul islohati. 

---

822 
Muhаmmаd Tug‗luq muvaffaqiyatsiz 
islohoti??? Soliq va pul islohoti. 
Sultоnning soliq islohoti yuz bergan qurg‗oqchilik tufayli 
muvaffaqiyatsiz tugaydi. Tug‗luqning оltin vа kumush pullаr 
bilаn tеng muоmаlаdа bo‗lishi mo‗ljаllаngаn mis tаngаlаrini zarb 
qildirishi uni ko‗p o‗tmаy qаdrsizlаnib kеtishga, har ikki 
islohotning natijasiz tugashiga olib keladi. 
823 
Muhаmmаd Tug‗luq o‘z ishini nimadan 
bоshlаydi??? 
Alouddin Хiljiyning vorisi Muhаmmаd Tug‗luq 1325-yilda tахtgа 
kеlаdi. U o‗z hukmdоrligini оtаsi pаytidа mustаqillik yo‗lini 
tutgаn knyazliklаrni bo‗ysundirishdаn bоshlаydi. 
824 
Mulki inju? 
Mug‘ullarda hukmdor va noiblarga qarashli yerlar. 
825 
Multikulturalizm bu...? 
Multikulturalizm - bu bitta mamlakatda va butun dunyoda 
madaniyatlar xilma-xilligini saqlab qolishga yo‗naltirilgan siyosat 
hamda bu siyosatni asoslovchi nazariya va mafkura. 
826 
Muqaddas ichimlikka sigʻinuvchi saklar 
yashagan hududni aniqlang? 
Pomirning togʻli tumanlarida va Fargʻonada 
827 
Muqanna qo‘zg‘olonida mahalliy mulkdorlar 
nima sababdan arablarga yordam bergan ??? 
―Oq kiyimlilar‖ uyushqoqlik bilan harakat qila olmaganligi 
qo‗zg‗olon yengilishining asosiy sababi bo‗ldi. Ikkinchidan, xalq 
harakatining ommalashib ketishidan cho‗chigan mahalliy 
mulkdorlar birin-ketin arablar tomoniga o‗tib ketganlar. 
Uchinchidan, qo‗zg‗olonning uzoq davom etganligi 
mehnatkashlarni holdan toydirgan. 
828 
Mustafo Kamol qachon prezidenti etib 
saylandi??? 1923-yil 29-oktabrda. 
Turkiya-Gretsiya urushi boshlandi. Uzoq davom etgan janglardan 
so‗ng 1922-yil oktabrga kelib M. Kamol qo‗shinlari butun 
Turkiya hududini ozod qildi. 1922-yil 1-noyabr kuni Turkiya 
Buyuk Millat majlisi sulton hokimiyatini bekor qilish to‗g‗risida 
qaror qabul qildi. Sulton Mexmed VI taxtdan ag‗darildi va 
mamlakatni tark etdi. 1923-yili Lozannada Buyuk Britaniya, 
Fransiya va boshqa bir qator davlatlar bilan M. Kamol hukumati 
imzolagan yakuniy shartnomaga ko‗ra, Turkiya o‗z suvereniteti 
va hududiy yaxlitligini saqlab qoldi.1923-yil 29-oktabrda Turkiya 
respublika deb e‘lon qilindi, M. Kamol respublika prezidenti etib 
saylandi. Mamlakatda uzoqni ko‗zlab amalga oshirilgan islohotlar 
boshlandi. 
829 
Mustaqillik Deklaratsiyasi 1990-yil 20-iyun. 
12 moddadan iborat. 
―O‗zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari 
to‗g‗risida‖gi qonun 17 moddadan iborat. 1991-yil 31-avgust. 
830 
Mustaqillik Deklaratsiyasi nechta moddadan 
iborat? 
Mustaqillik Deklaratsiyasi 1990-yil 20-iyun. 12 moddadan iborat. 
831 
Mаvjud tuzumni tаrаfdоrlаri? 
O‘nglar. 
832 
N. Xrushchyov hokimiyatda turgan yillar 
(1953-1964) tarixda «iliqlik» davri (iliqlik 
davri) degan nom olgan. 
N. Xrushchyov. 
833 
Namalarning qo‗zg‗oloniga kim boshchilik 
qildi??? XENDRIK VITBOY. 
Nama qabilalari ham qo‗zg‗olon ko‗tardilar. Namalarning 
qo‗zg‗oloniga XENDRIK VITBOY boshchilik qildi. Vitboy nama 
qabilalarini birlashtirishga muvaffaq bo‗ldi.Biroq u 1905-yilgi 
jangda halok bo‗ldi. Uning o‗limidan keyin ham namalar kurashni 
yana ikki yil davom ettirdilar. 
834 
Napaliyon qaysi tabaqani qulab quvatlagan 
Napoleon I boshchiligidagi monarxiya kimlarga xizmat qilgan??? 
Burjuaziyaga xizmat. 
835 
Napoleon hukumati kimlarga xizmat qilgan??? 
Savolni javobdan kelib-chiqib moslashtirdim? 
1804-yili Senat Napoleonni «Fransuzlar imperatori Napoleon I» 
deb e‘lon qildi. Shu tariqa Fransiyada monarxiya qayta tiklandi. 
Biroq bu monarxiya zodagonlarga emas, burjuaziyaga xizmat 
qilar edi. 
836 
Napoleon konsul bo‘lgani bilan ??? 
1799-yilgi davlat to‗ntarishidan so‗ng Napoleon Birinchi konsul 
lavozimini egalladi. Keyin umrbod konsullikka saylandi. 1804-
yili Senat uni «Fransuzlar imperatori Napoleon I» deb e‘lon qildi. 
Shu tariqa Fransiyada monarxiya qayta tiklandi. Biroq bu 
monarxiya zodagonlarga emas, burjuaziyaga xizmat qilar edi. 
837 
Naqiblar payg‗ambar avlodlari jamoasi 
vakillari bo‗lib,
jamiyatning diniy hayoti sohasi uchun mas‘ul edilar. Ular xonning 
eng ishonchli kishilaridan sanalgan va harbiy harakatlar chog‗ida 
doimo unga hamrohlik qilgan. Shuningdek, ular ta‘lim sohasi 
ishlari uchun ham javobgar edi. Xiva xonligida.) 

---

838 
Naqshbandiya ... 
Bahouddin Naqshband asos soladi. U 1318-yilda Buxoro yaqinida 
Qasri Hinduvon qishlog‗ida matolarga naqsh bosuvchi hunarmand 
oilasida dunyoga keladi. Xoja Bahouddin ―Hayotnoma‖ va ―Dalil 
al-oshiqin‖ nomli asarlar yozib, o‗z tariqatini yaratadi. 
839 
Nasaviyning 1241-yilda yozishni boshlagan 
asari qaysi? Siyrat as-sulton Jalol ad-Din 
Mengburni. 
Shihobiddin ibn Ahmad an-Nasaviy qalamiga mansub ―Siyrat as-
sulton Jalol ad-Din Mengburni‖ (―Sulton Jaloliddin 
Manguberdining tarjimayi holi‖) nomli asar alohida o‗rin tutadi. 
Muallif o‗z asarini bitishga Jaloliddin vafotidan qariyb 10 yil 
o‗tgandan so‗ng 1241-yilda kirishgan. 
840 
Nasr II ning Mahkama xizmatchilari kimlardan 
tanlab olingan??? Eslab qolish kerak. 
Nasr II (914-943) davrida Buxoroning Registon maydonida amir 
qasri qarshisida devonlar uchun saroy qurilib, mahkama mana shu 
maxsus binoga joylashgan edi. Mahkama xizmatchilari arab, fors 
tillarini puxta egallab olgan, Qur‘onni va shariatning asosiy 
qoidalarini yaxshi biladigan, turli fanlardan xabardor bo‗lgan 
savodli aslzodalardan tanlab olingan. 
841 
Nasriddinbek va Kaufman o‗rtasida kelishuv 
shartlari qaysi javoda xato??? 
Rus savdogarlariga bojsiz savdo qilishga ruxsat berildi. 
842 
Nasriddinbek va Kaufman o‗rtasida kelishuv 
shartlari qaysi javoda??? 
Unda o‗zini imperatoming «sodiq quli» deb tan olishi, tashqi 
siyosatda hech qanday bitimlar tuza olmasligi, ikki million rubl 
tovon to‗lashi, Sirdaryoning o‗ng sohilidagi yerlar - Namangan va 
Chust Rossiya ixtiyoriga o‗tganligi belgilangan edi. Bu yerlarda 
tashkil qilingan Namangan bo‗limiga general M.Skobelev boshliq 
etib tayinlanadi. 
843 
Navro‗z Ahmadxon kim bilan ittifoq tuzgan??? 
Abdulatifxon bilan. 
Suyunchxo‗janing o‗g‗li Navro‗z Ahmadxon Samarqand 
hukmdori, amakivachchasi Abdulatifxon bilan ittifoq tuzib 1540-
yilda Buxoroni egalladi va hokimiyatni o‗z tarafdorlariga 
topshirdi. 1548-yilda Abdulatifxon vafot etgach, Samarqand 
taxtini egalladi. 
844 
Nefrit qabrtoshi qayerda? Go‗ri Amirdagi. 
Samarqandda Bibixonim jome masjidida Qur‘onni qo‗yish uchun 
o‗rnatilgan ulkan tosh lavh, Go‗ri Amirdagi nefrit qabrtoshi, 
Shohizinda (Shayhizinda) va boshqa joylardagi sag‗analarga 
jimjimador naqshlar berilib, o‗ymakor oyatlar, marsiyalar va 
tarixiy qaydnomalar yozilgan. 
845 
Neoliberal islohot ...??? 
Ayniqsa, 1990-yillari «neoliberal islohot yutuqlarining 
namoyishi» bo‗lgan Argentina iqtisodiyoti qattiq zarar ko‗rdi. 
2001-yili Argentinada defolt e‘lon qilinishi jahon tarixidagi eng 
yirik bankrot holati bo‗lib, Lotin Amerikasi mamlakatlaridagi 
neoliberal tajribalarga nuqta qo‗ydi va mintaqada siyosiy hamda 
iqtisodiy rivojlanishning yangi davrini boshlab berdi. 
846 
Neolit davri kashfiyotlari???? O'rta Osiyoda 
neolit davri mld. Avv. 6-4-ming yilliklar Ishlab 
chiqaruvchi xo'jalik - dehqonchilik va 
chorvachilikka o'ta boshlaydi - Qadimgi 
sharqning turli voyatlarida ishlab chiqaruvchi 
xo'jalik - dehqonchilik va chorvachilikka o'ta 
boshlaydi. Chorvachilik va dehqonchilik neolit 
davrining eng katta ixtirosi 
Arxeologlar neolit davri boshlanishini sopol idishlar yasashning 
kashf etilishi bilan belgilaydilar. Toshga ishlov berishning oldin 
ma'lum bo'lmagan silliqlash va parmalash usullarini kashf 
qilishgan. qabilalar o'troq turmush tarziga o'tib, doimiy turar 
joylar qura boshlaganlar. paxsadan uylar qurila boshlangan. Asta-
sekin urug' jamoalarining manzilgohlari shakllanib borgan. 
Kulolchilik, to'quvchilik neolit davrining muhim kashfiyot va 
ixtirolaridir. Neolit davrining oxirida odamlar misdan 
foydalanishga, undan mehnat qurollari yasashga o'tishdi. 
847 
NEP ga oid boʻlmagan variant? 
Mamlakatning og‗ir inqiroz holati bolsheviklarni «harbiy 
kommunizm» siyosatidan voz kechib, yangi iqtisodiy siyosat 
(ruscha NEP) deb nom olgan kursga o‗tishga majbur qildi. 
NEPning mohiyati bozor iqtisodiyotini qisman tiklash, uni 
iqtisodiy manfaatdorlik va xo‗jalik hisobi asosida 
rivojlantirishdan iborat edi. NEP majburiy va vaqtinchalik tadbir 
bo‗lib, bolsheviklar inqiroz tugashi bilan uni bekor qilishni 
ko‗zlagan edi. NEP xususiy tadbirkorlikni rag‗batlantirdi, 
iqtisodning o‗sishiga ko‗maklashdi. NEP mamlakat xalq 
xo‗jaligini tiklash, ishlab chiqarish va savdoni yo‗lga qo‗yish, 
og‗ir iqtisodiy holatdan chiqib olish imkonini berdi. Ammo NEP 
SSSRda «bozor sotsializmining» o‗rnatilishiga olib kelmadi. 
1924-yili Vladimir Lenin vafot etgandan so‗ng davlatda Iosif 

---

Stalin va uning safdoshlari asosiy rol o‗ynay boshladi. Ular NEP 
o‗z rolini bajarib bo‗ldi, deb hisobladi va 1927-1929-yillarda asta-
sekin uni bekor qilish boshlandi. 
848 
NEP??? NEP xususiy tadbirkorlikni 
rag‗batlantirdi, iqtisodning o‗sishiga 
ko‗maklashdi. NEP mamlakat xalq xo‗jaligini 
tiklash, ishlab chiqarish va savdoni yo‗lga 
qo‗yish, og‗ir iqtisodiy holatdan chiqib olish 
imkonini berdi. Ammo NEP SSSRda «bozor 
sotsializmining» o‗rnatilishiga olib kelmadi. 
1924-yili Vladimir Lenin vafot etgandan so‗ng 
davlatda Iosif Stalin va uning safdoshlari 
asosiy rol o‗ynay boshladi. Ular NEP o‗z rolini 
bajarib bo‗ldi, deb hisobladi va 1927-1929-
yillarda asta-sekin uni bekor qilish boshlandi. 
Turkiston ASSRda yangi iqtisodiy siyosatga o‗tish Turkiston 
Kompartiyasi VI syezdida (1921-yil avgust) siyosiy jihatdan 
asoslab berildi va shundan so‗ngra Turkiston ASSR Sovetlari X 
syezdi qarori bilan rasmiylashtirildi. NEPning asosi iqtisodiyot, 
xalq xo‗jaligiga rahbarlik qilishning harbiy-kommunistik 
usullaridan voz kechish, ishlab chiqaruvchiga, avvalo dehqonlarga 
bir qadar erkinlik berishdan iborat edi. 
849 
Neytralitet haqidagi qonun ??? Franklin 
Ruzvelt. 
Keyinchalik Franklin Ruzvelt neytralitet haqidagi qonun va 
izolatsionizm siyosati xato bo‗lganligini tan olgan edi. 
850 
Nima sababdan Yevropa qirollari, Rim 
papalari, Vizantiya imperatorlari va Turk 
sultonlari Oltin O'rda saroyi bilan do'stona 
munosabatda bo'lishga intilganlar? 
Oltin O'rda Sharqiy Yevropaning kuchli bir davlati bo'lganidan. 
851 
Nima uchun Nuh ibn Mansur G'sznadagi noibi 
Sobuqteginni Xuroson noibi etib tayinlaydi? 
Qoraxoniylarga qarshi 20 minglik qo'shin bilan yordamga 
kelganligi uchun. 
852 
Nima uchun oromiy yozuvi keng tarqalgan??? 
Kushon davlatida yashagan xalqlarning o'zaro madaniy va savdo-
sotiq aloqalari tufayli O'rta Osiyoda qadimgi oromiy yozuvi keng 
tarqaladi. Bu yozuv G'arbiy Osiyoda paydo bo'lib, alifboga 
asoslangani tufayli o'zlashtirish ancha oson bo'lgan.Kushon 
davlatida yashagan xalqlarning o'zaro madaniy va savdo-sotiq 
aloqalari tufayli. 
853 
Nobel olgan olimlar 
Jon Makleod - fiziologiya va tibbiyot bo‗yicha Nobel Fredrik 
Banting - fiziologiya va tibbiyot bo‗yicha Nobel Aleksandr 
Fleming - 1945-yili Aleksandr Fleming Nobel Penitsillin 
(pensilin) 
854 
Nobel olmagani qaysi ekan? Boris Crobovskiy. 
Boris Crobovskiy - Boris Grabovskiy va Ivan Belyanskiy 
Toshkentda 1928-yili harakatlanuvchi tasvirni 
855 
Nomuntazam Qo‘qon xonligida qaysi qo‘shin 
turi edi? 
Vintovkani Qo‘qon xonligiga kim olib keltirgan? Xudoyorxon. 
856 
Novgorod feodal respublikasi siyosiy hayotida 
asosiy o‗rni kimlar qo‗liga o‗tadi? 
Xalq vechesi, saylangan shahar hokimi, «shahar dumasi» va 
yepiskop. Xalq vechesi u saylangan shahar hokimi, saylanadigan 
«shahar dumasi» va yepiskop Novgorodliklar vechesi 
Monomaxning nabirasi Vsevolod Mstislavichni 1136-yilda 
knyazlik taxtidan chetlatib, zindonga tashlashga qaror qiladi. 
Aynan shu vaqtdan shahar uzil-kesil feodal respublikasiga 
aylanadi. Novgorod siyosiy hayotida ASOSIY O'RIN XALQ 
VECHESI u SAYLANGAN SHAHAR HOKIMI, saylanadigan 
«SHAHAR DUMASI» VA YEPISKOP qo'liga o'tadi. 
857 
Novgorod knyazligida kimlar asosiy o‘rinni 
egallagan??? Boyarlar ta'siri kuchayib. 
Novgorod knyazligiga, an'anaga ko'ra, XI asrda noiblikka Kiyev 
knyazining to'ng'ich o'g'li qo'yilgan. Lekin yillar o'tib mahalliy 
boyarlar ta'siri kuchayib, ular knyaz hokimiyatini cheklay 
boshlaydilar. Shu tariqa Novgorod boyarlar respublikasiga aylana 
boradi. 

---

858 
Novgorod knyazligiga, an'anaga ko'ra, XI 
asrda noiblikka Kiyev knyazining to'ng'ich 
o'g'li qo'yilgan. 
Novgorodliklar vechesi Monomaxning nabirasi Vsevolod 
Mstislavichni 1136-yilda knyazlik taxtidan chetlatib, zindonga 
tashlashga qaror qiladi. Aynan shu vaqtdan shahar uzil-kesil 
feodal respublikasiga aylanadi. Novgorod siyosiy hayotida asosiy 
o'rin xalq vechesi u saylangan shahar hokimi, saylanadigan 
«shahar dumasi» va yepiskop qo'liga o'tadi. 
859 
Nuh ibn Mansur Sobuqteginni nima uchun 
yordamga chaqiradi? 
Javob: Nuh Sobuqteginni Xurosonga noib etib tayinlagach. 
860 
Nurillaboy saroyi (1904-1912 yy) 
Nurullaboy saroyi - Sharq va G‗arb an‘analari asosida bunyod 
etilgan. 
861 
O‗n o‗q el sardori kim? ―shod‖. Shod - o‗n 
ming qo‗shin qo‗mondoni 
O‗n o‗q el sardori bir tuman (ya‘ni o‗n ming) suvoriyni safga 
tortar edi. Bunday harbiy bo‗linmaning tumanboshisi ―shod‖ deb 
yuritilgan. 
862 
O‗nglar yetakchisi Pyer Laval: «Xalq frontidan 
ko‗ra Gitler ma‘qul» 
863 
O‗rta Osiyo hududida ilk o‗rta asrlarda 
hokimliklar .... 
Farg‘ona - rangli shisha. Sug‗d - mustaqil hokimliklar orasida eng 
yirigi.Toxariston - qurolsozlik rivojlangan. 
864 
O‗rta Osiyo Olimlar jamiyati qachon tashkil 
etilgan??? 1871-yil. 
1871-yilda tashkil etilgan O‗rta Osiyo Olimlar jamiyati mablag‗ 
yo‗qligi tufayli 1893-yilda o‗z faoliyatini to‗xtatishga majbur 
bo‗lgan edi. 
865 
O‗rta Osiyoda nima sababdan Rossiya 
hukumati alohida general-gubernatorlik tashkil 
etishga kirishdi??? 
Orenburg general-gubernatorligidan uzoqda joylashganligi 
Kelgusida bosib olinadigan yerlarni ham birlashtirish Yana bitta 
general-gubernatorlik tashkil qilish uchun aholisi va hududi 
to‗g‗ri kelgan Buning sababi O‗rta Osiyoning Orenburg general-
gubernatorligidan uzoqda joylashganligi bo‗lsa, boshqa yana bir 
sababi bu kelgusida bosib olinadigan yerlarni ham birlashtirish 
bo‗lgan. Bu hududlarning imperiya tarkibida yana bitta general-
gubernatorlik tashkil qilish uchun aholisi va hududi to‗g‗ri kelgan. 
Shu bilan birga O‗rta Osiyoda alohida general-gubernatorlikni 
tashkil qilish orqali uning geografik xususiyatlari, iqtisodi, tabiiy 
boyliklari, mineral resurslarini imperiya manfaatlariga har 
tomonlama moslashtirish edi. 
866 
O‗rta Osiyodagi ilk ilmgoh – madrasa??? 
Farjak madrasasi. 
Buxoro shahrida O‗rta Osiyodagi ilk ilmgoh - madrasa bunyod 
etiladi. Farjak madrasasi X asrda bino qilingan. 
867 
O‗rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan 
bosib olinishi Birinchi bosqich (1-bosqich) 
1847-1865-yillarda va Ikkinchi bosqich (2-
bosqich) 1865-1868-yillar Rossiya imperatori 
kim edi??? 
Nikolay I va Aleksandr II (1855-1881). 
868 
O‗ttiz yillik urushda (1618-1648) qaysi davlat 
Yevropada siyosiy gegemon bo‘ldi??? 
Fransiya. 
O‗ttiz yillik urushda (1618-1648), asosan, nemis knyazliklarining 
jabrlanishi ham uning qoloqlik botqog‗iga botib qolaverishiga 
katta ta‘sir ko‗rsatdi. O‗ttiz yillik urush natijasiga ko‗ra, 
Yevropada siyosiy gegemonlik Fransiyaga o‗tdi. O‗ttiz yillik 
urush 1648-yili Vestfal sulhiga ko‘ra qaysi davlat mustaqilligi tan 
olindi? Gollandiya. O‗ttiz yillik urush 1648-yili Vestfal sulhi bilan 
yakunlandi. Vestfal sulhi Yevropa davlatlari o‗rtasidagi yangi 
munosabatlarga asos soldi. Sulhga ko‗ra, GOLLANDIYAning 
Ispaniyadan mustaqilligi tan olindi. 
869 
O‗ttiz yillik urushda (1618-1648), 
asosan, nemis knyazliklarining jabrlanishi ham uning qoloqlik 
botqog‗iga botib qolaverishiga katta ta‘sir ko‗rsatdi. 
870 
O‗zaro kurashlar va xitoyliklar bilan bo‗lgan 
janglar mil. avv. I asrda Qadimgi Chosonni 
uch qirollikka - Pekche, Silla va Koguryoga 
bo‗linib ketishiga olib keldi. 
Chosonni uch qirollikka - Pekche, Silla va Koguryoga bo‗linib 
ketishiga olib keldi. 
871 
O‗zbek xalqining asosini hozirgi O‗zbekiston 
hududida qadimdan o‗troq yashab, sug‗orma 
dehqonchilik, hunarmandchilik bilan 
shug‗ullanib kelgan mahalliy sug‗diylar, 
baqtriylar, xorazmiylar, farg‗onaliklar, 
shoshliklar, yarim chorvador qang‗lar, ko‗chmanchi sak-massaget 
kabi etnik guruhlar tashkil etgan. 
872 
O‗zbekiston aholisi urush yillarida ...??? 649,9 
mln rubl pul, 22 kg oltin va kumush. 
O‗zbekiston aholisi urush yillarida mudofaa jamg‗armasiga jami 
649,9 mln rubl pul, 22 kg oltin va kumush topshirdi. 

---

873 
O‗zbekiston Kompartiyasi MK birinchi 
sekretari (birinchi kotib) ketma-ketlikda...??? 
1. Vladimir Ivanov (1925-1927) - 2. Nilolay Gikalo (1929) 3. 
Akmal Ikromov (1929-1937) - 4. Usmon Yusupov (1937-1950) 5. 
Amin Niyozov(1950-1955) - 6. Nuriddin Muhiddinov (1955-
1957) 7. Sobir Kamolov (1957-1959) - 8. Sharof Rashidov (1959-
1983) 9. Inomjon Usmonxujayev (1983-1988) - 10. Rafiq 
Nishonov (1988-1989) 11. Islom Karimov (1989-1991). 
874 
O‗zbekiston Respublikasi `Konstitutsiyasining 
XX bobida ??? 
O‗zbekiston Respublikasi `Konstitutsiyasining XX bobida 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
konstitutsiyaviy-huquqiy maqomi, uning tashkil etilishi, 
faoliyatining asosiy yo‗nalishlari va vakolatlari belgilab qo‗yildi. 
875 
O‗zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining 
quyidagi harbiy okruglari. Eslab qolish kerak. 
O‗zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining quyidagi harbiy 
okruglari tashkil topdi: 1) Shimoli-g‗arbiy harbiy okrug 
(Qoraqalpog‗iston Respublikasi, Xorazm viloyati); 2) Janubi-
g‗arbiy maxsus harbiy okrug (Buxoro, Navoiy, Qashqadaryo va 
Surxondaryo viloyatlari);3) Markaziy harbiy okrug (Samarqand, 
Jizzax, Sirdaryo viloyatlari); 4) Toshkent harbiy okrugi (Toshkent 
shahri va Toshkent viloyati); 5) Sharqiy harbiy okrug (Andijon, 
Namangan, Farg‗ona viloyatlari). 
876 
O‗zbekiston SSR Fanlar akademiyasi 
qachon??? 1943-yil 4-noyabrda. 
SSSR FA O‗zbekiston SSR filiali (O‗zFAN) negizida 1943-yil 4-
noyabrda, Ikkinchi jahon urushining eng qizg‗in pallasida, 
Toshkentda O‗zbekiston SSR Fanlar akademiyasi (O‗zSSR FA) 
tashkil topdi. Taniqli o‗zbek matematik olimi Toshmuhammad 
Niyozovich Qori-Niyoziy (Qori Niyoziy) (1897-1970) 
akademiyaning prezidenti qilib saylandi. (1940-yil 9-yanvarda 
O‗zbekiston SSR Fanlar komiteti SSSR Fanlar akademiyasining 
O‗zbekiston SSR filiali (O‗zFAN)ga aylantirildi.) 
877 
O‗zbekiston SSR MIKning 1925-yil 2-
dekabrdagi ―Yer-suv islohoti to‗g‗risida‖gi 
dekretlari masala??? 
Katta yer egaligini butunlay cheklash va ularni sinf sifatida 
tugatish masalasi. O‗rta Osiyoda milliy-hududiy chegaralanish 
o‗tkazilgandan so‗ng 1925-1929-yillarda yer-suv islohotining 
ikkinchi bosqichi amalga oshirildi. Islohotning ikkinchi bosqichi 
birinchisidan farqli o‗laroq katta yer egaligini (rasmiy hujjatlarda 
―quloqlar‖ ―mushtumzo‗rlar‖ deb yuritilgan) butunlay cheklash va 
ularni sinf sifatida tugatish masalasini qo‗ydi. ―Agrar inqilob‖ning 
strategiya va taktikasi O‗zbekiston Kompartiyasining II syezdi 
(1925-yil noyabr)da tasdiqlandi. Bu bosqich O‗zbekiston SSR 
MIKning 1925-yil 2-dekabrdagi ―Suv va suvni natsionalizatsiya 
qilish to‗g‗risida‖ va ―yer-suv islohoti to‗g‗risida‖gi dekretlari 
bilan boshlandi. 
878 
O‗zbekiston SSR Ministrlar Sovetining raisi 
lavozimida kimlar??? 
1959-1961 yillarda Orif Alimov, 1961-1971 yillarda Rahmonqul 
Qurbonov, 1971-1984 yillarda Normuhammadi Xudoyberdiyev 
O‗zbekiston SSR Ministrlar Sovetining raisi lavozimida mehnat 
qildilar. 
879 
O‗zbekiston SSR poytaxti 1925-yil apreldan 
1930-yil sentyabrgacha qayer edi??? 
Samarqand. 
O‗zbekiston SSR tashkil topgan paytda qisqa muddat (1925-yil 
fevral-aprel) davomida Buxoro shahri poytaxt bo‗ldi. So‗ngra 
1925-yil apreldan 1930-yil sentyabrgacha Samarqand shahri 
O‗zbekiston SSR poytaxti sanalgan. 1930-yil 20-sentyabrda 
Toshkent shahriga ko‗chirildi. Fayzulla Xo‗jayev bir kechada 
poytaxtni Samarqanddan Toshkentga ко‗chirib keltirgan edi. 
880 
O‗zbekiston SSR qachon lotin yozuviga 
o‘tgan??? 1929-YIL. 
1929-YIL may oyida Samarqandda o‗tgan O‗zbekiston adiblari, 
imlochilari va yetakchi ziyolilari konferensiyasida o‗zbek 
yozuvini arab grafikasidan lotin grafikasiga o‗tkazish haqida qaror 
qabul qilindi. Qaror 10-avgustda O‗zbekiston SSR Maorif xalq 
komissarligi hay‘ati tomonidan tasdiqlangach, 1-dekabrda 
O‗zbekistonda arab alifbosidan lotin yozuviga o‗tildi. 
881 
O‗zbekiston SSRning birinchi Konstitutsiyasi 
qachon qabul qilindi. 1927-yil 30-mart. 
1927-yil 30-martda O‗zSSR Sovetlarining II syezdida 
O‗zbekiston SSRning birinchi Konstitutsiyasi qabul qilindi. 
882 
O‗zbekistonda dastlabki sof quyma oltin 
(999,9 probali) qachon??? 1963-yil. 
Dunyoda eng yirik Muruntov oltin koni 1961-yili ishga tushirilib, 
dastlabki sof quyma oltin (999,9 probali) 1963-yil tayyorlangan. 
883 
O‗zbekistonda nechta milliy-madaniy markaz 
bor? 138 ta. 
Bugun O‗zbekistonda 138 ta milliy-madaniy markazlar 
millatlararo totuvlik g‗oyasini hayotga tatbiq etmoqda. 

---

884 
o‗zi ta‘kidlashicha, ―oldin hech kim tuzmagan 
va hech kimga??? Mahmud Koshg‗ariy. 
Mahmud Koshg‗ariy asari, o‗zi ta‘kidlashicha, ―oldin hech kim 
tuzmagan va hech kimga ma‘lum bo'lmagan alohida bir tartibda‖ 
tuzilgan. Shunga ko‗ra, Mahmud Koshg‗ariy turkiy xalqlarning 
tili, madaniyati, etnografiyasi va folklorining birinchi 
tadqiqotchisi hisoblanadi. ―Devonu lug‗otit turk‖ning qimmati 
yana shundaki, olim o‗z asarida dunyo xaritasini ilova qilgan. 
885 
O‗zSSR Markaziy Ijroiya Komiteti Prezidiumi 
raisining o‗rinbosari bo‘lgan ayol??? Jahon 
Obidova. 
Bu davrda o‗zbek xotin-qizlari rahbarlik lavozimlarida ham 
ishlash layoqatini ko‗rsatdilar. 1927-yili respublikadagi tuman 
ijroiya qo‗mitalari a‘zolarining 20 foizi (20 %), okmg ijroiya 
qo‗mitalari a‘zolarining 17 foizi (17 %) ayollar edi. Jahon 
Obidova O‗zSSR Markaziy Ijroiya Komiteti Prezidiumi raisining 
o‗rinbosari, Tojixon Shodiyeva esa Prezidium a‘zosi bo‗lgan. 
Biroq keyinchalik bu 2 nafar taniqli o‗zbek ayollari sovet 
hokimiyati tomonidan qatag‗on qilindi. 
886 
O‘n o‘q el sardori nima? Turk xoqonligi. 
―SHOD‖ 
O‗n o‗q el sardori bir tuman (ya‘ni o‗n ming) suvoriyni safga 
tortar edi. Bunday harbiy bo‗linmaning tumanboshisi ―SHOD‖ 
deb yuritilgan. 
887 
O‘rta asrda yozma manbalar ko‘payishiga nima 
sabab bo‘ldi? Kitob bosish dastgohi. 
Kitob bosish dastgohi. 
888 
O‘rta asrlarda Niger va Senegal daryolari 
havzasidagi dastlabki davlatni aniqlang. Gana, 
Mali Songai 
Gana, Mali Songai tashkil topadi. 
889 
O‘rta asrlarda Yaponlar xitoyliklardan 
nimalarni o'zlashtirib olganlar? Shoyi ipak, 
metallar, lak. 
Yaponlar xitoyliklardan shoyi ipak, metallar, lak ishlab 
chiqarishni o'zlashtirib olganlar. 
890 
O‘rta asrlarga doir jumlalarni toping : 
negosient :domen (mayorat) bor??? 
Domen (mayorat). 
891 
O‘rta Osiyoda IX-XII asrlarda ijod qilgan 
allomalarni belgilang 
Abu Rayhon Beruniy (973-1048) Abu Ali ibn Sino (980-1037) 
Abu Nasr Farobiy (873-950) Abu Rayhon Beruniy (973-1048) 
Zamaxshariy 1075-yilda Yusuf Xos Hojib (XI asr) Mahmud 
Koshg‗ariy XI asr al-Buxoriy (810-870) Iso Muhammad at-
Termiziy (824-894) Marg‗inoniy 1123-yilda Al-Moturidiy 944-
yilda Samarqandda 
892 
O‘rta Osiyodagi dastlabi tangalar qaysi davrga 
oid? Mil. avv. V-IV asrlar. 
Mil. avv. V-IV asrlarda O'rta Osiyo hududida dastlabki tanga 
pullar tarqalgan. 
893 
O‘rtga asrlarda Ritorika ... Ritorika -... 
Kvadriumda nima??? Ritorika - she'r, badiiy 
asarlar yozishni, notiqlik san'atini, huquq 
asoslarini o'rgatgan. Ritorika - she'r, badiiy 
asarlar yozishni, notiqlik san'atini, huquq 
asoslarini o'rgatgan. Nisbatan murakkab fanlar 
tarkibi - kvadriumda o'quvchilar: arifmetika, 
geometriya, musiqa va astronomiya asoslarini 
o'zlashtirganlar. Astronomiyaga o'rta asrlarda 
mashhur bo'lgan astrologiya - munajjimlikka 
oid ma'lumotlar kiritilgan. Munajjimlar 
sayyora va yulduzlarga qarab odamlar taqdirini 
aytib berishga harakat qilganlar.
Ritorika - she'r, badiiy asarlar yozishni, notiqlik san'atini, huquq 
asoslarini o'rgatgan. Nisbatan murakkab fanlar tarkibi - 
kvadriumda o'quvchilar: arifmetika, geometriya, musiqa va 
astronomiya asoslarini o'zlashtirganlar. Astronomiyaga o'rta 
asrlarda mashhur bo'lgan astrologiya - munajjimlikka oid 
ma'lumotlar kiritilgan. Munajjimlar sayyora va yulduzlarga qarab 
odamlar taqdirini aytib berishga harakat qilganlar. 
894 
O‘z Rеs Pаrlаmеnt tаrаqqiyotining birinchi 
bоsqichi nеchinchi yillаr??? Boshqa savol. 
O‘zbekiston parlamentining bosib o‗tgan yo‗lini tarixiy nuqtayi 
nazardan shartli ravishda uchta asosiy davrga bo‗lish mumkin. 
895 
O‘zbekiston Konservatoriyasi qachon 
ochilgan??? 1936-yil. 
1936-yili Toshkentda ochilgan davlat konservatoriyasi muhim rol 
o‗ynadi. 
896 
O‘zbekiston parlamenti uchta asosiy davrga??? 
Birinchi davr??? 
Birinchi davr 1991-1994-yillar - Oliy Kengash 150 deputatdan 
iborat,Ikkinchi davr 1995-2004-yillar Oliy Majlis 250 deputatdan 
bir palatali parlament, Uchinchi davr 2005-yildan hozirgi 
paytgacha Oliy Majlisi ikki palata Qonunchilik va Senat. 
897 
O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan 2001-
yilda BMT Xavfsizlik Kengashining 
terrorizmga qarshi kurash bo‗yicha maxsus 
qo‗mitasi ta‘sis etildi.
2010-yil BMT Bosh Assambleyasining 65-sessiyasidagi 
mamlakatimiz Birinchi Prezidenti Islom Karimov o‗z nutqida 
jahon mamlakatlari e‘tiborini yana Markaziy Osiyodagi murakkab 
muammolarni hal etish yo‗llariga qaratdi. 

---

898 
O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan BMT 
Xavfsizlik Kengashining
terrorizmga qarshi kurash bo‗yicha maxsus qo‗mitasi qachon 
ta‘sis etildi??? 2001-yilda. Eslab qolish kerak. 
899 
O‘zbekiston Prezidentining 1991-yil 25-
avgustdagi farmoni asosida O‗zbekiston Ichki 
ishlar vazirligi, Davlat xavfsizligi komitetining 
respublika tasarrufiga o‗tishi, SSSR Ichki 
ishlar vazirligining yurtimizdagi qo‗shinlari 
O‗zbekiston Prezidentiga bo‗ysundirildi.
1992-yil 10-yanvarda ―O‗zbekiston Respublikasi hududida 
joylashgan SSSR Ichki ishlar vazirligining harbiy qismlari va 
o‗quv muassasalarini O‗zbekiston Respublikasi tasarrufiga olish 
to‗g‗risida‖ 
900 
O‘zbekiston tarixidagi o‘rta asr davlatlarini 
tashkil topishi xronologik ketma-ketlikda??? 
Qarluqlar - VIII asr o‗rtalarida Toxiriylar - 821-873 Somoniylar - 
865-999 Safforiylar - 873-900 O‗g‗uzlar - IX asr oxiri va X asr 
boshida Qoraxoniylar - X asr o‗rtalarida Qoraxitoylar - XII 
asrning 30-yillari 
901 
O‘zbekiston tarixidagi o‘rta asr davlatlarini 
tashkil topishi xronologik ketma-ketlikda??? 
(Javob: Qarluq-Qoraxoniylar - XI-XII ) Savolni tekshirish 
kerak??? 
902 
O‘zbekistonda 2001-yilda Temir yo‗l 
yo‘nalishi ishga tushgan??? Navoiy-
Uchquduq-Sultonzoda. 
Temir yo‗llar qurilishida ham bir qator ishlar amalga oshirildi. 
2001-yilda 341 km bo‗lgan Navoiy-Uchquduq-Sultonzoda 
yo‗nalishi, 2007-yilda uzunligi 220 km bo‗lgan G‗uzor-Boysun-
Qumqo‗rg‗on yo‗nalishi qurilishi tamomlangan. 
903 
Og'ir kasalligi tufayli qaysi kompozitor 
umuman eshitmay qolgan??? Betxoven. 
Betxoven kasallik oqibatida qiynalgan va butunlay eshitmay 
qolgan.Motsartning vorisi deb hisoblagan kishi Lyudvig van 
Betxoven (1770-1827) edi. U 22 yoshidan boshlab Venada 
yashadi. Dahshatli kasallik oqibatida qiynalgan va butunlay 
eshitmay qolgan Betxoven taslim bo‗lmadi. U kasallikka qarshi 
kurashgan yillari ta‘sirining qudrati va go‗zalligi bilan kishilarni 
hayratga soladigan asarlar yaratdi. 
904 
Og'irligi 8 gramm bo'lgan kumush tanga 1 
grammlik bo'lgan kichik tanga zarb etilgan 
Kepaki deb nom olgan bu tangalar qayerda 
hiqarilgan? Samarqand Buxoroda. 
Samarqand Buxoroda. 
905 
Okrug sudlari Turkiston o‗lkasining barcha 
viloyatida ???? 
Okrug sudlari Turkiston o‗lkasining barcha viloyatida joriy etildi. 
Ularning tarkibi sud raisi, uning o‗rinbosari va sud a‘zolaridan 
iborat bo‗lgan. Jazo chorasini sudyalar va ikki sud a‘zosi 
tayinlardi. Ularning qarori ustidan berilgan apellatsiyani 
imperiyada oliy sud bo‗lgan hukumat senati ko‗rib chiqar edi. 
906 
Oktaviyan Avgust faoliyati??? 
Rimda Sezarning jiyani Oktavian paydo bo'ldi. U Brut va unung 
tarafdorlariga qarshi kurash boshladi. Antoniy Misr malikasi 
Kleopatraga uylanadi. Nikoh sovg'asi tariqasida Antoniy 
Kleopatraga Rimning sharqiy provinsiyalarini (viloyatlarini) 
beradi. Bu Oktavianning noroziligiga sabab bo'ladi. Mil. avv. 31-
yilda Yunoniston qirg'oqlarida Antoniy va Oktavian flotlari 
o'rtasida jang bo'ldi. Jang qizigan bir pallada Kleopatra va 
Antoniy Aleksandriya shahriga qochadilar. Armiya va flot 
Oktavianga taslim bo'ladi. Keyingi yili Oktavian qo'shin bilan 
Misrga yetib keladi. Antoniy va Kleopatra o'z-o'zini o'ldiradi, 
Misr esa Rim davlati provinsiyasiga aylanadi. Shu tariqa Oktavian 
butun Rim imperiyasining yakka hukmdori bo'lib oladi. 
907 
Old Osiyo davlatlari poytaxti? 
Ossuriya - Avval Oshshur shahri, keyin esa Nineviya Xett - 
Xattusa Mitanni Urartu - Tushpa Elam - Suza Maurya - 
Pataliputra 
908 
Old Osiyoda ilk davlatlar qachon paydo 
bo‘lgan. Mil. avv. 2-ming yillikda. 
Mil. avv. 2-ming yillikda Old Osiyo hududida yashagan xalqlarni 
birlashtirgan ilk davlatlar vujudga kela boshladi: Ossuriya, Xett, 
Mitanni kabi davlatlar va Finikiya shahar-davlatlari shular 
jumlasidandir. Bu davlatlar doimiy bosqinchilik va mudofaa 
urushlari olib borganlar. 
909 
Oldin hech kim tuzmagan va hech kimga 
ma‘lum bo'lmagan alohida ?? ―Devonu lug‗otit 
turk‖. 
Mahmud Koshg‗ariy asari, o‗zi ta‘kidlashicha, ―oldin hech kim 
tuzmagan va hech kimga ma‘lum bo'lmagan alohida bir tartibda‖ 
tuzilgan. 
910 
Oliy bosh qo‘mondon va sarkardalarning 
alohida topshiriqlari kim tomonidan 
bajarilgan? Yasovul. 
Yasovul. (Shayboniylar davlatida). Buxoro xonligida. 

---

911 
Olloqulixon QAYSI maqbaraga dafn etildi??? 
Pahlavon Mahmud. 
Olloqulixon markaziy hokimiyatdan mustaqil bo‗lishga harakat 
qilgan turkman va qoraqalpoqlarning qo‗zg‗olonlarini 
shafqatsizlik bilan bostirdi. U 1842-yilda vafot etdi va hayotligida 
tayyorlab qo‗ygan PAHLAVON MAHMUD maqbarasiga dafn 
etildi. 
912 
Oltin O‗rda yana qanday nomlangan???? 
Jo‗JIXON ULUSI. Boshqa savol. 
Astraxon Ashtarxon (Hoji Tarxon) qaysi davlat parchalanishidan 
paydo bo‘lgan? Oltin O‗rda. Ashtarxoniylar haqida O‗zaro ichki 
nizolar oqibatida Jo‗jixon ulusi - Oltin O‗rda amalda bir nechta 
mustaqil xonliklarga bo‘linib keta boshladi. Ulardan biri XV 
asrning 30-yillarida Volgabo‗yi yerlarida tashkil topgan 
Ashtarxon (Hoji Tarxon) xonligi edi. Hozirgi Rossiya 
Federatsiyasiga qarashli Astraxon (Ashtarxon) shahri uning 
poytaxti bo‘lgan. 
913 
Oltin O‘rdaga qaysi hudud kirmagan? Xorazm, 
Qrim, Dashti Qipchoq Xorazm. 
Oltin O‘rdaga kim asos solgan??? Botuxon. 
914 
Oq inqilob qayerda? Eronda. 
1963-yil referendum Referendumda aholi shoh takliflarini 
qo‗lladi. Bu islohotlar umumiy nom bilan «oq inqilob» deb ataldi. 
«Oq inqilob»ning o‗n yilida (10 yilda) Eron iqtisodiy o‗sish 
bo‗yicha dunyoda eng yuqori ko‗rsatkichlarga erishdi. Eronning 
neftdan oladigan daromadi ham keskin oshdi. Sanoatning 
mashinasozlik, stanoksozlik va boshqa sohalari jadal rivojlandi. 
915 
Oq inqilob qayerda??? 
1963-yil Referendumda aholi shoh takliflarini qo‗lladi. Bu 
islohotlar umumiy nom bilan «oq inqilob» deb ataldi. «Oq 
inqilob»ning o‗n yilida (10 yilda) Eron iqtisodiy o‗sish bo‗yicha 
dunyoda eng yuqori ko‗rsatkichlarga erishdi. Eronning neftdan 
oladigan daromadi ham keskin oshdi. Sanoatning mashinasozlik, 
stanoksozlik va boshqa sohalari jadal rivojlandi. 
916 
Orol dengizining eng chuqur joyi qayerda??? 
G‗arbiy qismi. 
Hozirgi vaqtda Orol dengizi 3 bo‗lakka bo‘lingan: birinchisi - 
kichik va sayoz shimoliy qismi; ikkinchisi - nisbatan kattaroq 
maydonga ega bo‗lgan va sayoz sharqiy qismi; uchinchisi - eng 
chuqur hisoblangan g‗arbiy qismi. 
917 
Orol va Xiva oralig‗idagi savdo markaz Qaysi 
shahar ??? Xo‗jayli shahri. 
Qoraqalpoqlar QO'NG'IROT, CHIMBOY, XOJAYLI kabi yirik 
shaharlarni bunyod etganlar. Shulardan Qo‗ng‗irot va Chimboy 
qoraqalpoqlarning ma‘muriy markazlari edi. Bu shaharlar XVII 
asr oxiri - XVIII asr boshlarida barpo etildi. Xo‗jayli shahri Orol 
va Xiva oralig‗idagi savdo markazi bo‗lib, bojxona shu shaharda 
joylashgan. 
918 
Oromiy yozuvi qayerda paydo bo'ldi???
G'arbiy Osiyoda. Sug‗d va xorazm yozuvlari qaysi yozuv asosida 
vujudga kelgan? Qadimgi oromiy yozuvi. Sug‗d va xorazm 
yozuvlari qadimgi oromiy yozuvi asosida vujudga kelgan edi. 
Toxar yozuvi 
919 
O'rta asrlar tarixi ikki yirik davrga bo'linadi: 
1. Milodiy V asr oxiridan - XI asr o'rtalariga qadar: 2. XI asrning 
o'rtalaridan - XV asr oxiriga qadar: 
920 
O'rta asrlar tarixi manbalari qaysilar??? 
(1,2,3,4) O'rta asrlar tarixi manbalari. O'rta 
asrlar tarixiga oid manbalar ikki asosiy turga 
bo'linadi: Yozma manbalar: tarixiy yilnomalar; 
soliq, jarima, sud, oldi-sotdi, qarz 
majburiyatlari bilan bog'liq rasmiy hujjatlar; 
imperator, qirol va sultonlarning farmonlari, 
farmoyishlari. O'rta asrlarda dastlab barcha 
hujjat va kitoblar xattotlar tomonidan bitilgan. 
XI asrda Xitoyda, XV asr o'rtalarida 
Yevropada kitob bosish dastgohlarining 
yaratilishi natijasida yozma manbalar soni 
keskin ko'payadi. 
Moddiy manbalar:badiiy-tasviriy asarlar: haykallar, suratlar, 
amaliy san'at namunalari; tarixiy muzeylardagi mehnat va jang 
qurollari; turli tanga-chaqalar; kiyim-kechak va taqinchoqlar; uy-
joylar va jihozlar; saroylar, qasrlar, ibodatxonalar. 
921 
O'rta asrlarda dastlab barcha hujjat va kitoblar 
kimlar tomonidan bitilgan??? XATTOTLAR. 
O'rta asrlarda dastlab barcha hujjat va kitoblar XATTOTLAR 
tomonidan bitilgan. XI asrda Xitoyda, XV asr o'rtalarida 
Yevropada kitob bosish dastgohlarining yaratilishi natijasida 
yozma manbalar soni keskin ko'payadi. 

---

922 
Orta asrlarda sexlarda xalfalar birodarlik 
jamiyatining tuzilishiga nima sabab boldi? 
Hunаrmаndlаr хаlfаlаrning o‗sib ustаlikkа o‗tishigа to‗sqinlik qilа 
bоshlаydi. Nаtijаdа 10-12 yillаb ustаchilikkа o‗tа оlmаgаn 
хаlfаlаr tаbаqаsi vujudgа kеlаdi. Bu hоl хаlfаlаrning «birоdаrlik» 
jаmiyatlаrini tuzib, o‗z hаq-huquql аri, 14-16 sоаt dаvоm etаdigаn 
ish vаqtini qisqаrtirib, mеhnаt shаrоitlаrini yaхshilаsh uchun 
kurаshini kuchаytirаdi. 
923 
Oʻrta asrlarda Yevropa madaniyati xato javob 
toping 
Yirik monastirlarda rohib-xattotlar ishlaydigan skriptoriya 
(ustaxona)lar bo'lgan. Yevropada ular pergament - maxsus ishlov 
berilgan terilarga bitilgan. Pergament ga yozgan XII asrga qadar 
kitoblar monastirlar kutubxonalarida saqlangan. Varaqlar pishiq 
iplar bilan tikilib, yog'ochdan yasalgan va teri tortilgan 
muqovalarda saqlangan. Ba'zida muqovalar qimmatbaho tosh, 
metallar bilan bezatilgan. 
924 
O'rta Osiyo yerlarini bosib olish uchun 
Aleksandr deyarli uch yil urindi va qaysi 
hududlarni egalladi? 
Marg'iyona, Baqtriya, So'g'diyona, hozirgi Bekobod va Xo'jand 
orasida Sirdaryo bo'ylarini bo'ysundirishga muvaffaq bo'ldi, 
xolos. Xorazm, Toshkent vohasi va Farg'ona mustaqilligicha qoldi 
925 
Oslodagi konfrensiya... Falastin Isroil 1993 
1991-yil oktabrda Madridda Yaqin Sharq bo‗yicha xalqaro 
konferensiya ish boshladi va unda Falastin delegatsiyasi ham 
ishtirok etdi. Keyin Norvegiya hukumati taklifiga ko‗ra Oslo 
shahrida Isroil bilan FATX o‗rtasida muzokaralar boshlandi. 
Muzokaralar natijasida 1993-yili Isroil va FATX bir-birini tan 
olganligi e‘lon qilindi. 
926 
Ossuariy nima? 
Sopol tobutchalar - ossuariylar (suyakdonlar)da dafn etishgan. 
927 
Otaturk islohotlarining 1-qaysi 
Islohotlarning bosh maqsadi - mamlakatni modernizatsiya qilish 
deb e‘lon qilindi. Arab alifbosidan voz kechib, lotin alifbosi joriy 
qilindi. Yevropacha nasab (familiya) kiritilib Otaturk 1920-yillari 
iqtisodiy siyosatning asosiy yo‗nalishini chet ellik mulkdorlardan 
sanoat korxonalari, infratuzilma obyektlari, temir yo‗llarni sotib 
olish, milliy sanoatni yaratish tashkil qildi. Tashqi siyosat. Otaturk 
tashqi siyosatining asosiy vazifasi Turkiyaning xalqaro obro‗sini 
oshirishga qaratildi. 1932-yili Millatlar Ligasiga a‘zo bo‗lgan 
Turkiya barcha davlatlar bilan do‗stona munosabatlar o‗rnatishga 
harakat qildi. 1941-yili Germaniya bilan do‗stlik shartnomasi 
imzolandi. 
928 
Otrezok yerlar qanday yer??? 
1861-yil 19-fevralda Rossiyada «Krepostnoy huquqni bekor qilish 
to‗g‗risida»gi Qonun imzolandi. Pomeshik o‗z ixtiyoridagi 
yerning 1/3, cho‗l hududlarda esa 1/2 qismini saqlab qolish 
huquqiga ega bo‗ldi. Bundan tashqari, dehqon shu vaqtgacha 
hukumat qarorida belgilanganidan ko‗proq hududdagi yerdan 
foydalanib kelgan bo‗lsa, uning ortiqchasi pomeshikka o‗tkazilar 
edi. Bunday yerlar «OTREZOK» deb atalgan. 1861-yilgi islohot 
natijasida krepostnoy huquq yemirildi. 
929 
O'troq turmush tarziga o‘tish qaysi davrdan??? 
Neolit davrida. 
Neolit davrida qabilalar o'troq turmush tarziga o'tib, doimiy turar 
joylar qura boshlaganlar. Shu davrda paxsadan uylar qurila 
boshlangan. Asta-sekin urug' jamoalarining manzilgohlari 
shakllanib borgan. 
930 
Otsiz davrida ro'y bergan voqealarni aniqlang?
Otsiz amalga oshirgan ishlar 1, 2, 4, 6 
1) Turkman va qipchoqlarni o‗ziga bo‗ysundiradi; 2) Xorazm 
bilan iqtisodiy jihatdan bog‗liq bo‗lgan Sirdaryo etaklari va 
Mang‗ishloq yarimorolini egallaydi; 3) ―xorazmshoh‖ unvonini 
tiklaydi; 4) Kaspiy dengizi sohillaridan to Sirdaryoning o‗rta 
oqimiga qadar bo‗lgan yerlarda Xorazmshohlar davlatining 
poydevorini barpo etadi; 5) Xorazm davlati juda kengayadi; 6) 
Xorazmning mustaqilligi uning nomi bilan bo'g'liq. Xorazmning 
mustaqilligi Qutbiddin Muhammadning o‗g‗li Otsiz (1127-1156) 
nomi bilan bog‗liqdir. Dastavval Otsiz turkman va qipchoqlarni 
o‗ziga bo‗ysundiradi. Xorazm bilan iqtisodiy jihatdan bog‗liq 
bo‗lgan Sirdaryo etaklari va Mang‗ishloq yarimorolini egallaydi. 
Otsiz Kaspiy dengizi sohillaridan to Sirdaryoning o‗rta oqimiga 
qadar bo‗lgan yerlarda Xorazmshohlar davlatining poydevorini 
barpo etadi. Xorazmning mustaqilligi Qutbiddin Muhammadning 
o‗g‗li Otsiz (1127-1156) nomi bilan bog‗liqdir.(Qutbiddin 

---

Muhammad (1097-1127) u ―xorazmshoh‖ unvonini tikladi.) 
931 
Otto fon Bismark faoliyati??? 
Otto fon Bismark Germaniyani yagona davlatga birlashtirishdek 
tarixiy ishga rahbarlik qildi.Germaniyada mavjud davlatlarning 
Prussiya bilan «Shimoliy Germaniya Ittifoqi»ni tuzish haqidagi 
shartnomani imzolashlariga erishdi. Bismark ittifoq kansleri - 
Bundeskansler lavozimini egalladi. 
932 
Otto fon Bismark o‗z siyosiy rejalarini amalga 
oshirish kimni g‗ov deb bilardi. Rossiyani. 
Lekin Bismark bir vaqtda ham Fransiyaga, ham Rossiyaga qarshi 
kurashish yengil emasligini anglardi.Bismark Rossiyani o‗z 
siyosiy rejalarini amalga oshirish yo‗lidagi asosiy g‗ov deb 
bilardi. 
933 
Otton I 955-yilda Bavariyaning Lex daryosi 
bo'yidagi jangi natijalari degan mazmunda ham 
savol bor edi??? 962-yilda o'z qo'shini bilan 
Rimga kelgan Otton I ga papa Ioann XII 
imperatorlik tojini kiydiradi. Yangi imperiya - 
Muqaddas Rim imperiyasi nomini oladi. Uning 
tarkibiga Germaniya yerlaridan tashqari 
Italiyaning shimoliy hududlari ham kirgan, 
lekin bu yerdagi shaharlar german 
imperatorlariga hech qachon to'liq 
bo'ysunmagan. 
Burglarga tayangan yangi otliq qo'shin ko'magida Otton I 
vengerlar bilan hal qiluvchi jangga shaylanadi. 955-yilda 
Bavariyaning Lex daryosi bo'yida bo'lib o'tgan og'ir jangda 
vengerlar mag'lub etiladi. Shundan so'ng ularning Germaniyaga 
bosqinlari to'xtaydi. Yangi imperiya. O'zidan avval hech kim 
yenga olmagan dushmanni mag'lub etgan Otton I o'zini 
Yevropadagi eng kuchli qirol deb hisoblay boshlaydi. Ushbu 
g'alaba unda Buyuk Karl singari Rimda imperatorlik tojini kiyish 
hamda imperator unvonini olish istagini uyg'otadi.
934 
Oyatlar bitilgan naqshinkor eshiklar qayerda? 
Go‗ri Amir va Shohizinda. Yog‗och 
o‗ymakorligi san‘atidagi eng nodir namuna??? 
2020-yilda menga tushdi. 
Go‗ri Amir va Shohizindaning oyatlar bitilgan naqshinkor 
eshiklari XV asr xalq ustalarining yog‗och o‗ymakorligi 
san‘atidagi eng nodir namunalaridan hisoblanadi. 
935 
Oyatlar bitilgan naqshinkor eshiklar va 
yog‗och o‗ymakorligi nodir namunalarini 
toping??? 
Go‗ri Amir va Shohizindaning oyatlar bitilgan naqshinkor 
eshiklari XV asr xalq ustalarining yog‗och o‗ymakorligi 
san‘atidagi eng nodir namunalaridan hisoblanadi. Menga 2021-
yilda tushdi. 
936 
O'zb konstitut. loyihasi dastlab qachon tuzilgan 
1991 sent dekabrmidi shy savol tushdi) 
O‗zbekistonning yangi Konstitutsiyasini tayyorlash g‗oyasi 
dastlab Islom Karimov tomonidan 1990-yilning mart oyida ilgari 
surildi. 1990-yil 20-iyun kuni bo‗lib o‗tgan O‗zbekiston 
Respublikasi Oliy Kengashining II sessiyasida yangi 
Konstitutsiya ishlab chiqish lozim, degan xulosaga kelindi. 
Sessiya O‗zbekistonning Birinchi Prezidenti Islom Karimov 
boshchiligida 64 kishidan iborat Konstitutsiya loyihasini 
tayyorlash bo‗yicha komissiya tuzish to‗g‗risida qaror qabul 
qiladi. Komissiya tarkibiga Oliy Kengash deputatlari, 
Qoraqalpog‗iston Respublikasi va viloyatlar vakillari, davlat, 
jamoat tashkilotlari va xo‗jaliklarning rahbarlari, olimlar, 
mutaxassislar kiritildi. 
937 
O'zbek xalqining o'troqlashuviga sababbo‘lgan 
omilni ayting. 
V-VII asrlarda O‗rta Osiyoda, bir tomondan, yerga egalik qilish 
munosabatlarining o‗rnatilishi va mustahkamlanib borishi, 
ikkinchi tomondan, ko‗chmanchi chorvadorlarning kirib kelishi va 
o‗troqlashuvi shahar va qishloqlarning qiyofasi hamda aholisining 
turmush tarzi va ijtimoiy ahvoliga jiddiy ta‘sir ko‗rsatadi. 
938 
O'zbek xalqining o'troqlashuviga sababbo‘lgan 
omilni ayting.
V-VII asrlarda O‗rta Osiyoda, bir tomondan, yerga egalik qilish 
munosabatlarining o‗rnatilishi va mustahkamlanib borishi, 
ikkinchi tomondan, ko‗chmanchi chorvadorlarning kirib kelishi va 
o‗troqlashuvi shahar va qishloqlarning qiyofasi hamda aholisining 
turmush tarzi va ijtimoiy ahvoliga jiddiy ta‘sir ko‗rsatadi. 
O‗zbeklar etnogeneziga Turk xoqonligi davrida O‗rta Osiyoning 

---

markaziy mintaqalari va Xorazmga kelib o‗troqlashgan turkiy 
qabilalar faol ta‘sir ko‗rsatadi. 
939 
Oʻzbekiston qahramonlari kimlar edi 
yordammm? Qo‗chqor Turdiyev 
1942-yil 27-martda SSSR Oliy Soveti Prezidiumining farmoni 
bilan 26 nafar ofitser va oddiy askarlarga Sovet Ittifoqi 
Qahramoni yuksak unvoni berildi. Ular safida birinchi o‗zbek 
kim? Ular safida birinchi o‗zbek qahramoni andijonlik Qo‗chqor 
Turdiyev ham bor edi.338 nafari «Sovet Ittifoqi Qahramoni» 
unvoniga sazovor bo‗lgan.` 
940 
O'zbekiston respublikasi konstitutsiuasi ustida 
qancha vaqt ishlangan.
2,5 yil. Boshqa savol. 
941 
O'zbekiston SSRda 1925-yil 29-yanvarda ilk 
bor ma'muriy-hududiy bo'linish o'tkazilib, 
qaysi viloyatlar tashkil etildi? 
7 viloyat (Zarafshon, Samarqand, Toshkent, Farg'ona, 
Surxondaryo, Qashqadaryo, Xorazm) va alohida Konimex tumani 
tashkil etildi. 
942 
Parij Kommunasi ...??? 
Parij Kommunasi - Parij shahrining o‗zini o‗zi boshqarish organi 
bo‗lib, u qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshirgan; 
mehnatkashlarning 1871-yil martda tashkil etgan hokimiyat 
boshqaruv muassasasi.Parij Kommunasi qator tub ijtimoiy-
iqtisodiy tadbirlarni amalga oshirdi. Jumladan, egalari tashlab 
ketgan korxonalar shu korxona ishchilariga topshirildi. Majburiy 
va bepul ta‘lim joriy etildi. Cherkov davlatdan, maktab 
cherkovdan ajratildi. Mehnatkashlarning uy-joy haqini to‗lash 
muddatlari kechiktirildi. Ishsizlarni ish bilan ta‘minlash idorasi 
tuzildi. Xususiy mulk bo‗lib kelgan temiryo‗l idoralarini 
Kommuna o‗z ixtiyoriga oldi va ishlab chiqarish ustidan nazorat 
o‗rnatdi. Biroq Kommuna o‗z faoliyatida qator xatolarga ham yo‗l 
qo‗ydi. 
943 
Parxe qirolligi qaysi voqeadan keyin 
parchalandi? X asrda. 
Koguryo o'rniga Parxe davlatiga asos solinadi. Parxe qirolligi IX 
asrning birinchi yarmida qudratli davlatga aylangan. Qirollik 
Yaponiya bilan elchilik aloqalarini o'rnatadi. X asrda ko'chmanchi 
kidanlar zarbasidan so'ng davlat parchalanib ketadi. 
944 
Paxta ishi boyicha yuborilgan? GDLYAN VA 
IVANOV 
maxsus tergovchilar guruhi tuzilib, ularning dastlabkisi 1983-yil 
boshlarida O‗zbekistonga yuborilgan edi. Ana shunday maxsus 
tergov guruhlarining asosiylaridan biri T. X. Gdlyan va N. V. 
Ivanov 
945 
Pekche kuchayganda qaysi davlat quladi? 
III-IV asrlarda Pekche davlati vujudga keladi. Pekche qirolligi IV 
asrda markazlashgan davlatga aylanadi. IV asrda Kushon 
podsholigi quladi. 
946 
Petitsiya ??? Rasmiy ariza, iltimosnoma. 
Petitsiya (lotincha) - oliy davlat yoki hukumat boshlig‗iga 
ko‗pchilik tomonidan birgalikda beriladigan rasmiy ariza, 
iltimosnoma. Eski kitob. 
947 
Peyzaj san‘ati ??? 
Peyzaj san‘ati - tasviriy san‘atda tabiatni aks ettirish janri.Bu 
davrdagi Benjamin Uest, Jon Kopli kabi rassomlar portret va 
peyzaj janrida ijod qilib, ular Yevropada mashhur bo‗lishdi. 
948 
Pitekantrop, zinjantrop va sinantrop ??? 
Pitekantrop, zinjantrop va sinantrop «tik turib yuruvchi odam» 
deb atalgan. Ilk paleolit davrida yashagan ibtidoiy odam. 
949 
Pivo isyonida Gitler qayerni egalladi? 
Bavariya. 
1923-yil 8-noyabr kuni Myunxendagi juda bahaybat pivoxonaga 
3000 ga yaqin odam yig‗ildi. Bundan foydalangan Gitler 
boshchiligidagi bir guruh natsistlar Bavariyada hokimiyatni 
egallab, Berlinga yurish uyushtirishga urinib ko‗rdilar. 
950 
PLATEYA JANGI (Yunonlar g‘alabasi) Mil. 
avv. 479-yilda forslar Afinani bosib olishga 
yana bir marta urinib ko'radilar.
Biroq yunonlarning birlashgan lashkari Plateya shahri yaqinida 
fors qo'shinlarini tor-mor etdi. 
951 
Podsho hukumati tomonidan dastlab o‗lkadagi 
mavjud sud tizimidagi qozikalon lavozimi 
tugatilib, barcha qozilarning huquqi 
tenglashtirildi. Boshqa mustamlakachi 
davlatlar singari Rossiya imperiyasi ham o‗z 
Turkiston o‗lkasida dastlab tub joy aholining diniy e‘tiqodiga mos 
ravishda amal qilingan shariat qoidalariga asoslangan qozilik va 
ko‗chmanchi tarzda hayot kechiruvchi aholining urf-odatlariga 
asoslangan biy sudlarini butunlay tugatmasdan, uni saqlab qoldi. 

---

mustamlakasiga aylangan
952 
Podsho hukumati tomonidan DASTLAB 
o‗lkadagi mavjud sud tizimidagi qozikalon 
lavozimi tugatilib, barcha qozilarning huquqi 
tenglashtirildi. Boshqa mustamlakachi 
davlatlar singari Rossiya imperiyasi ham o‗z 
mustamlakasiga aylangan Turkiston o‗lkasida 
DASTLAB tub joy aholining diniy e‘tiqodiga 
mos ravishda amal qilingan shariat qoidalariga 
asoslangan qozilik va ko‗chmanchi tarzda 
hayot kechiruvchi aholining urf-odatlariga 
asoslangan biy sudlarini butunlay tugatmasdan, 
uni saqlab qoldi.
Milliy va diniy tartiblarga asoslangan sudlar faoliyati cheklanib, 
ular ustidan kuchli nazorat o‗rnatildi. Bu o‗zgarishlar bosqichma-
bosqich, mahalliy aholining noroziligini keskinlashtirmagan holda 
o‗zgartirib borildi. Bundan tashqari shu yo‗l bilan podsho 
hukumati vakillari ko‗plab mahalliy aholi o‗rtasidagi o‗zaro janjal 
va kelishmovchiliklarga aralashishdan o‗zini saqlashga harakat 
qildi. 
953 
Polkovnik Ismoil Bekjonov, mayor Sobir 
Rahimov. 
1941-yil yozida Samarqandda 19-O‗zbek tog‗-otliq (tog‗ otliq) 
diviziyasi qayta tuzilib, uning asosida 221-motorlashtirilgan 
diviziya tashkil qilindi. Diviziyada bu paytda katta tajribaga ega 
o‗zbek ofitserlaridan polkovnik Ismoil Bekjonov, mayor Sobir 
Rahimov va boshqalar bor edi. Diviziya jangchilari 17-
mexanizatsiyalashgan korpus saflarida Yelna yaqinida dushmanga 
qarshi janglarda ilk marta qatnashdilar. 
954 
Polshada aholining mamlakatdagi sotsialistik 
tuzumdan norozilik namoyishlari qachon 
kuchayib bordi? 1988. 
Polshada aholining mamlakatdagi sotsialistik tuzumdan norozilik 
namoyishlari 1988-yildan boshlab kuchayib bordi va ular siyosiy 
islohotlarni, Lex Valensa boshchiligidagi «Birdamlik» kasaba 
uyushmasining erkin faoliyat yuritish huquqini talab qildi. 
955 
Ponsadboshi kim? 
Ponsadboshi (500 nafardan iborat harbiy qo‗shin qo‗mondoni) 
956 
Postindustrial sivilizatsiya nima??? 
Postindustrial sivilizatsiya - bu iqtisodiyotda sanoatning yuqori 
unumdor innovatsion sektori, yalpi ichki mahsulotda fan yutuqlari 
va axborot texnologiyalari, iqtisodiy va boshqa faoliyat sohalarida 
raqobat ustuvor bo‗lgan jamiyat. Bu sivilizatsiyaga nisbatan 
axborot jamiyati atamasi ham qo‗llaniladi.«Eng yangi tarix» 
kishilik jamiyati rivojlanishida industrial sivilizatsiyadan 
postindustrial sivilizatsiyaga o‗tish davri sifatida qaraladi. 
957 
Prezidenti huzurida Xavfsizlik kengashi 
qachon tuzildi??? 1995-yil may. 
1995-yil may oyida davlat va jamiyat xavfsizligini ta‘minlash 
maqsadida O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti huzurida 
Xavfsizlik kengashi tuzildi. Xavfsizlik Kengashi O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidenti huzuridagi maslahatlashuv organi 
hisoblanadi. O‗zbekiston Respublikasi 
958 
Prezidenti huzurida Xavfsizlik kengashi 
tuzildi. (1995-yil may) 1995-yil may oyida 
davlat va jamiyat xavfsizligini ta‘minlash 
maqsadida O‗zbekiston Respublikasi 
Prezidenti huzurida Xavfsizlik kengashi 
tuzildi. Xavfsizlik Kengashi O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidenti huzuridagi 
maslahatlashuv organi hisoblanadi. 
Milliy xavfsizlik xizmati tasarrufida Chegara qo‗shinlari 
boshqarmasi tashkil etildi.( 1992-yil) 
959 
Prussiya konstitutsiyasi qachon qabul qilingan? 
1848-yil. 
1848-yil. 
960 
Prussiya qirolligi tashkil topgan yilda bo‘lgan 
voqea??? 1701-yili «Taxt vorisligi to‗g‗risida 
bill». 
1701-yili Brandenburg knyazligi o‗rnida Prussiya qirolligi tashkil 
topdi. Brandenburg knyazi Fridrix I nomi bilan Prussiya qiroli deb 
e‘lon qilindi. 1701-yili «Taxt vorisligi to‗g‗risida bill» qabul 
qilingan. Angliya. 
961 
Qachon ―O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi to‗g‗risida‖gi qonuni qabul 
qilindi??? 1993-yilda ( Yangi tahrir 2003-yil). 
1993-yilda qabul qilingan ―O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi to‗g‗risida‖gi (yangi tahriri 2003-yil) qonuni asosida 
olib boradi. Vazirlar Mahkamasi O‗zbekiston Respublikasining 
hukumati hisoblanib, Oliy Majlisning qonunlari, O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari 
bajarilishiga rahbarlikni ta‘minlovchi O‗zbekiston 
Respublikasining ijro etuvchi hokimiyat organidir. 

---

962 
Qachon «Kosovo Respublikasi»ni e‘lon 
qilindi??? 1990-yildan keyin Serbiyada. 
1990-yildan keyin Serbiyada musulmon-albanlar o‗zlarining 
«Kosovo Respublikasi»ni e‘lon qildi. Bu Serbiya bilan qurolli 
mojaroga olib keldi va unga NATO aralashdi. 1999-yili NATO 
qo‗shinlari Yugoslaviyani bombardimon qildi. Mojaro Yevropa 
miqyosidagi inqirozga aylandi. 
963 
Qachon 33 jildli (35 jild) ―Xotira‖ kitobi nashr 
etildi??? 1995-yili. 
1995-yili 33 jildli (35 jild) ―Xotira‖ kitobi (keyinchalik unga 
qo‗shimcha tarzda yana 2 jild chiqqan) va O‗zbekiston xalqining 
urush yillarida front ortidagi jasoratlari bayon qilingan 
umumlashma maxsus jild o‗zbekcha va ruscha nashr etildi. 
964 
Qachon ARPANET yaratildi??? 1969-yili. 
1969-yili Internetning o‗tmishdoshi ARPANET yaratildi. 1972-
yili E-mail (elektron pochta) paydo bo‗ldi. 
965 
Qachon Avstraliya Gollandiya mulki deb elon 
qilindi? 1606-yil. VILLEM YANSZON 
Dengizchilar «Janubiy Yer» - Avstraliyani izlashda davom etdilar. 
1606-yili ispan dengizchisi Luis Torres Osiyo bilan Avstraliya 
oralig‗idagi bo‗g‗ozdan suzib o‗tib, yangi qit‘a qirg‗oqlariga 
yetdi. 1606-yili gollandiyalik VILLEM YANSZON yangi qit‘a 
qirg‗oqlariga kelib tushdi va uni Gollandiyaning mulki deb e‘lon 
qildi. Shu tariqa Avstraliya kashf etildi. XVII asrning o‗rtalarida 
gollandiyaliklar Avstraliya qirg‗oqlarini tadqiq eta boshladilar. 
966 
Qachon Buyuk Britaniya imperiya imperiya 
deb ataldi??? 1876-yil. Eski kitob. 
1876-yilda esa Britaniya o‗z qirolichasi Viktoriyani 
Hindistonning imperatori deb e‘lon qildi. Shu tariqa, Buyuk 
Britaniya miperiyasi tashkil etildi. Endilikda Buyuk Britaniya 
imperiya deb, parlamenti esa imperiya parlamenti deb 
yuritiladigan bo‗ldi. 
967 
Qachon Buyuk Muzlik davri poyoniga 
yetdi??? Mezolit davri boshlanishi bilan. 
Mezolit davri boshlanishi bilan Buyuk Muzlik davri poyoniga 
yetdi. Bu voqea iqlim ancha ilishiga va odamlar turmushining 
o'zgarishiga olib keldi. 
968 
Qachon E-mail (elektron pochta) paydo 
bo‗ldi??? 1972-yili. 
1969-yili Internetning o‗tmishdoshi ARPANET yaratildi. 1972-
yili E-mail (elektron pochta) paydo bo‗ldi. 
969 
Qachon Hokim Oyim madrasasi ??? 1869-
1870 yillar. 
Qo‗qon xonligida bu davrda Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi 
(1862) Hokim Oyim madrasasi (1869-1870) Sulton Murodbek 
madrasasi (1872) Xudoyorxon saroyi (1863-1870) qurib 
bitkazilgan. 
970 
Qachon me‘morchilik bilan birga naqqoshlik 
va o‗ymakorlik san‘ati rivojlandi???
IX-XII asr 
971 
Qachon Millat ligasi nomidan Buyuk Birtaniya 
Fransiya Osiyo katta yerlarni boshqarishga 
mandat oldi. 1919 yil may. 
Millatlar Ligasi nomidan 1919-yil mayda Buyuk Britaniya va 
Fransiya Osiyo va Afrikadagi katta hududlarni boshqarishga 
mandat oldi. Shu tariqa «abadiy tinchlik» vositasi deb e‘lon 
qilingan Millatlar Ligasi g‗olib davlatlarning dunyoni o‗zaro 
bo‗lib olishiga qonuniy tus berdi, ittifoqchilarning urushdagi 
g‗alabasini mustahkamladi. 
972 
Qachon muzokaralar natijasida chegaralarni 
belgilash bo‗yicha ingliz-rus komissiyasi 
Rossiya imperiyasining O‗rta Osiyodagi 
Buxoro amirligi yerlari bilan Afg‗oniston 
o‗rtasidagi chegara chizig‗ini belgilashni 
nihoyasiga yetkazdi. 
1885-1887-yillarda. 
973 
Qachon o‗lkamiz ―Turkiston‖ nomi bilan atala 
boshlagan??? VII asrdan. 
VII asrdan boshlab o‗lkamiz ―Turkiston‖ nomi bilan atala 
boshlagan. 
974 
Qachon Rim papasi Koreya yepiskopligi 
tuzilganligini e‘lon qildi? 1831-yil. 
1831-yil. 
975 
Qachon Rim papasini muqaddas va daxlsiz deb 
e‘lon qildi??? Savoli boshqacha edi. 
1871-yilda cherkov va davlat munosabatini tartibga soluvchi 
qonun qabul qilindi. Qonun Rim papasini muqaddas va daxlsiz 
deb e‘lon qildi va uning qarorgohi joylashgan shahar davlat — 
Vatikanga boshqa davlatlar bilan diplomatik munosabat o‗rnatish 
huquqi berildi. 
976 
Qachon Sovet davrida bozor munosabatlari 
barham topdi? 1929 yil. 
1929 yil. 
977 
Qachon Spitamen va Aleksandr o‘rtasida 
hal qiluvchi jang bo‘lib o‘tadi 
Mil. avv 328-yil kuz 

---

978 
Qachon SSSRda sovet jamiyatida bozor 
munosabatlari muhiti barham topdi. 1929-yil. 
SSSRda Yangi iqtisodiy siyosat tufayli o‗z xo‗jaligini tiklab olgan 
xo‗jaliklarning quloq qilinishi natijasida 1929-yili sovet 
jamiyatida bozor munosabatlari muhiti barham topdi. 
979 
Qachon tinchlik sulhiga ko‗ra, Filipp Anjuy 
Fransiya taxtiga bo‗lgan huquqidan voz 
kechdi??? 1714-yil. 
1700-yili Ispaniya qiroli Karl II vafot etdi. Uning vasiyatiga ko‗ra, 
Ispaniya taxtiga Fransiya qirolining nabirasi Filipp Anjuy o‗ tirdi. 
Bundan norozi bo‗lgan davlatlar urush boshladi. Bu urush 
Fransiyani holdan toydirdi. 1714-yilgi tinchlik sulhiga ko‗ra, 
Filipp Anjuy Fransiya taxtiga bo‗lgan huquqidan voz kechdi. 
Urush oqibatida fransuzlar ham, gabsburglar ham kuchsizlanib 
qoldi. Bu esa Angliyaning kuchayishiga olib keldi. 
980 
Qachon Toshkent aviatsiya zavodi barpo 
etildi??? 1941-yil oktyabrda. 
Moskva viloyati Ximki shahridan ko‗chirib keltirilgan zavod 
asosida 1941-yil oktyabrda Toshkent aviatsiya zavodi barpo etildi. 
Bu zavod front uchun qiruvehi samolyotlar ishlab chiqargan. 
981 
Qachon Toshkentda ilk marta trolleybuslar 
qatnay boshladi? 1947-yil. 
1947-yil. 
982 
Qachon Toshkentda to‗rt hokimlik tugatildi va 
yagona Toshkent bekligi tashkil etildi??? 
XVIII asrning ikkinchi yarmida Toshkentda to'rt hokimlik 
vujudga keldi (Shayxontohur, Beshyog‗och, Ko‗kcha va Sebzor). 
1784-yilda to‗rt hokimlik tugatildi va yagona Toshkent bekligi 
tashkil etildi. 1810-yilda Olimxon hukmronligi davrida Qo‗qon 
xonligi tarkibiga qo‗shib olindi. 
983 
Qachon V. Yanukovich Yevroittifoq bilan 
kelishuvni imzolashdan bosh tortdi??? 2013-
yili. 
2004-yilgi saylovlarda Viktor Yanukovichning g‗olib va 
namoyishlar va uchinchi tur saylovlarida «Bizning Ukraina» bloki 
yetakchisi Viktor Yushchenko Ukraina prezidenti etib saylandi. 
2010-yil Lekin V. Yushchenko mamlakatda katta ijobiy 
o‗zgarishlar qilishga erisha olmadi. Shu sababli 2010-yilgi 
saylovlarda V. Yanukovich g‗olib chiqdi. 
984 
Qachon va kim davrida Samarqand shahar 
yo‗siniga kirgizildi??? Shohmurod davridan 
1780-1809. 
«Samarqandning hozirgi obodonchiligi 1780-yil, ya'ni Shohmurod 
davridan boshlangan bo‗lib, 1809-yillarda bir shahar yo‗siniga 
kirgizildi». 
985 
Qachon Xlodvig franklar davlatiga asos soladi? 
486-yilda. 
Xlodvig tez orada o'z raqiblarini yengib, barcha frank qabilalari 
ustidan hukmronligini o'rnatadi. 486-yilda Xlodvig franklar 
davlatiga asos soladi. 
986 
Qachon yaponlar uchun Koreya ochiq 
mamlakat deb e‘lon qilindi??? 1876-yili. 
1876-yili yaponlar uchun Koreya ochiq mamlakat deb e‘lon 
qilindi. Yapon mahsulotlari bojsiz sotiladigan bo‗ldi. Shu yo‗l 
bilan Koreya Xitoy ta‘siridan ajratib olindi. Maqsad Koreyani 
anneksiya qilish edi. 
987 
Qachon Yevropada texnika va 
texnologiyalarda buyuk ixtirolar amalga 
oshirildi??? XVIII ASR OXIRIDAN. 
Iqtisodning jadal rivojlanishi shu davrda amalga oshirilgan fan va 
texnika yutuqlariga asoslandi. Buning natijasida, XVIII ASR 
OXIRIDAN boshlab, texnika va texnologiyalarda buyuk ixtirolar 
amalga oshirildi. Bu ixtirolar ishlab chiqarishni rivojlantirish 
uchun juda katta ahamiyatga ega bo‗ldi. 
988 
Qachondan «kuchaytirilgan qo‗riqlov» va 
«favqulodda qo‗riqlov» holatida bo‗ldi??? 
1892-1916. 
1892-yildan 1916-yilgacha Turkiston «kuchaytirilgan qo‗riqlov» 
va «favqulodda qo‗riqlov» holatida bo‗ldi. 
989 
Qachondan Qadimgi Rimda qullar mehnati 
quldorlar uchun foydali emasligi ma‘lum 
bo'ldi??? 
Milodiy I-II asrlarda qullar mehnati quldorlar uchun foydali 
emasligi ma‘lum bo'ldi. Ko'plab quldorlar 
990 
Qadimda O‘zbekiston hududida 
shakllangan davlatlarning ketma-ketligini 
aniqlang. 
2, 1, 3, 4, 5 1) Salavkiylar davlati; m.аv 4 аsr 312 yil2) 
Qadimgi Baqtriya; 7 аsr 3) YUnon-Baqtriya podsholigi; 3 
аsr 4) Kushon 1 аsr 5) Dovon. M.аv 3 аsr 
991 
Qadimda o'zini-o'zi boshqaruvchi shahar 
qanday atalgan???? SHAHAR-DAVLAT. 
Shahar-davlat - tevaragidagi hududlarni tasarrufiga olgan o'zini-
o'zi boshqaruvchi shahar. 
992 
Qadimgi Baqtriya hududi? Mldd. Avv. VII 
asrda hozirgi O‗zbekiston hududida Xorazm va 
Baqtriya davlatlari vujudga keldi. Baqtriya 
davlati hozirgi O‗zbekistonning janubida 
joylashgan. 
Baqtriya - Surxondaryo vohasi, Afg‗onistonning shimoliy, 
Tojikistonning janubiy hududlarida joylashgan. 

---

993 
Qadimgi german qabilalari (franklar, 
vestgotlar, ostgotlar, vandallar, burgundlar, 
langobardlar) Reyn va Elba daryolari 
havzasida joylashganlar. 
Milodiy asr boshlaridan aholi sonining ko'payishi xo'jalikda 
dehqonchilikning ahamiyatini oshiradi. Avvalo, german 
qabilalarida aholi sonining ko'payib borishi natijasida yangi 
yerlarga bo'lgan talabning oshishi, mulkiy tabaqalanish 
kuchayishi German qabilalarini yangi hududlarni egallashga 
undadi. Bundan tashqari, xunnlarning IV asrdan Sharqdan 
ko'chishlari va hujumlari ko'plab varvar qabilalarini o'z yerlaridan 
siljishga majbur qilgan. 
994 
Qadimgi Misr diniy e‘tiqodi bo‘yicha 
fravnlarni jazolash... 
995 
Qadimgi Rimda nima sababdan patritsiylar 
12 jadvaldan iborat yangi qonunlarni qabul 
qilishga majbur bo‘ladilar? 
plebeylardan iborat Rim qo‘shinlari isyon ko‘tarib, o‘z 
qonunlari bo‘lgan yangi shahar barpo etish daʼvosi bilan 
chiqqanligi 
996 
Qadimgi Xitoyda ilmiy bilimlarning 
rivojlanishini taqozo etgan omillar??? 
Kundalik hayoti ziroatchilik, hunarmandchilik, 
binokorlik. 
Qadimgi Xitoyda Mahalliy aholining kundalik hayoti ziroatchilik, 
hunarmandchilik, binokorlik va boshqa sohalar bilan bog'liq 
bo'lib, ilmiy bilimlarning rivojlanishini taqozo etgan. 
997 
Qadimgi yunon va Rim homiylarini 
moslashtiring? 
Zevs – Yupiter Bosh homiy Poseydon – Neptun dengiz homiysi 
Artemida – Diana ov homiysi Dionis (uzum) – Baxus may 
homiysi. 
998 
Qalb nima??? Shayboniylar markaziy qism. 
(Qalb atrofida qaysi qismlar joylashgan? Boshqa savol.) 
Shayboniylar markaziy qism. (Tuzilishiga ko‗ra, qalb, o‗ng va 
chap qanot, manglay (avangard), ilg'or, manglay qorovul, tug'chi, 
hirovul kabi qismlarga bo‗lingan. Qo‗shin tuzilishi va uning 
harbiy yurishlari davridagi harakati tizimli va tartibli bo‗lgan. 
Qo‗shinning asosini o‗ng qanot (barong'or) va chap qanot 
(javong'or), hamda hirovul (orqa qism) bo‗linmalaridan iborat 
qalb, ya‘ni markaziy qism tashkil etgan.) 
999 
Qanday jamiatda xususiy mulk va yollanma 
mehnatdan foydalanuvchilarga keng 
imkoniyatlar yaratildi? 
Kapitalistik jamiyat. 
1000 
Qang‗ davlati davrida turkiyzabon etnoslar 
ustuvorlik qilib, o‗ziga xos uyg‗unlashgan 
madaniyat shakllanadi. Arxeologik asarlarda 
bu madaniyat ―Qovunchi madaniyati‖ nomini 
olgan. 
Amudaryo va Sirdaryo oralig‗ida yuqorida nomlari qayd etilgan 
qabila va elatlarning etnik jihatdan aralashuv jarayoni natijasida 
o‗troq hayotga moslashgan turkiy hududiy maydon, o‗zbek 
xalqiga xos antropologik qiyofa shakllanadi. 
1001 
Qaroqalpoqlardan kim Oxund deb atalgan??? 
Zevar. Ajiniyoz Qasiboy o‘g‘li. 
Ajiniyoz Qasiboy o‗g‗li (taxallusi Zevar) Mo‗ynoqdagi eski 
maktabda, so‗ngra Xivadagi Sherg‗ozixon madrasasida o‗qigan. 
Qoraqalpoq ziyolilari orasida birinchilardan bo‗lib oxund 
(o‗qimishli, ilmli kishi; xalq dostonlarining mahoratli kuychisi) 
darajasiga erishgan. 
1002 
Qayer XVII asrda Gollandiya tomonidan 
egallab olindi? Tayvan orollarining bir qismi. 
XVII asrda Xitoy qirg‗oqlarida golland kemalari paydo bo‗ldi. 
Ular Tayvan orollarining bir qismini egallab oldi. 
1003 
Qayerda 1891-yildan boshlab yakshanba dam 
olish kuni deb belgilandi???
13 yoshdan kichik bo‗lgan bolalar mehnati taqiqlandi. Xotin-
qizlar uchun 11 soatlik ish kuni joriy qilindi. Germaniya. 
1004 
Qayerda moliyaviy qudratning timsoli??? „200 
oila― edi 
Fransiyada esa moliyaviy qudratning timsoli fransuz bankining 
yirik omonatchilari bo‗lgan „200 oila― edi. 
1005 
Qaysi AQSH prezidenti Amerikacha 
individualizm va liberalizm tamoyillarini 
himoya? Gerbert Guver. 
Respublikachi Gerbert Guver 1929-yil yanvarda AQSHning 
navbatdagi prezidenti qilib saylandi. AQSH prezidenti Gerbert 
Guver Amerikacha individualizm va liberalizm tamoyillarini 
himoya qilib, hech qanday ijtimoiy choralar ko‗rishga rozi 
bo‗lmadi. 
1006 
Qaysi AQSH prezidenti davrida mamlakatda 
josuslar va kommunistlar aniqlash uchun 
tekshiruvlar bo‗lgan? Duayt Eyzenxauer. 
Duayt Eyzenxauer boshqargan dastlabki yillarda reaksiya yanada 
kuchaydi. Mamlakatda makkartizm avj oldi. Senator Jozef 
Makkarti davlat organlarida josuslar va kommunistlarni aniqlash 
uchun tekshiruvlar olib bordi. J. Makkarti faoliyatini ko‗pgina 
reaksion tashkilotlar qo‗llab-quvvatladi. 
1007 
Qaysi arab xalifasi davrida moliyaviy 
islohot o‘tkazilgan? 
Umаr ibn Аbdulаziz 

---

1008 
Qaysi asar islom huquqshunosligi va islom 
dinining asoslari, xususan, namoz, zakot va haj 
ziyoratining mezonlariga bag‗ishlangan??? 
„Mubayyin―. 
Boburning „Mubayyin― asari esa islom huquqshunosligi va islom 
dinining asoslari, xususan, namoz, zakot va haj ziyoratining 
mezonlariga bag‗ishlangan. Bobur, ayni paytda, „Xatti Boburiy― 
deb ataluvchi alifbo ham yaratgan. 
1009 
Qaysi asar mehnat, aniq insoniy fikr, 
tirishqoqlik va jasorat madhiyasi bo‗lib qoldi? 
Ingliz yozuvchisi Daniyel Defo (1660-1731) o‗z qahramonini 
ishbilarmon, mehnatsevar, o‗z kuchiga ishonuvchi qilib yaratdi. 
Robinzon kimsasiz orolda tirishqoqlik va o‗jarlik bilan uy qurdi, 
ro‗zg‗or buyumlari va mebel yasadi, hayvonlarni o‗rgatdi. 
«Robinzon Kruzoning hayoti va g‗aroyib sarguzashtlari» romani 
mehnat, aniq insoniy fikr, tirishqoqlik va jasorat madhiyasi bo‗lib 
qoldi. «Robinzon Kruzoning hayoti va g‗aroyib sarguzashtlari». 
1010 
Qaysi asarda Yaqin va O‗rta Sharq 
mamlakatlari tarixining islom tarqalishidan to 
1231-yilgacha bo‗lgan davr haqida ma‘lumot 
beruvchi eng qimmatli manbalardan biri 
sanaladi? ―Al-Komil fit-tarix‖ 
Muhim manbalardan yana biri mashhur tarixnavis Ibn al-Asirning 
―al-Komil fit-tarix‖ (― Tarix haqida mukammal kitob)‖ asaridir. 
―Al-Komil fit-tarix‖ Yaqin va O‗rta Sharq mamlakatlari tarixining 
islom tarqalishidan to 1231-yilgacha bo‗lgan davr haqida 
ma‘lumot beruvchi eng qimmatli manbalardan biri sanaladi. 
Muallif Jaloliddinning faoliyatiga keng o‗rin ajratadi va ko‗pincha 
o‗zining muhim va aniq ma‘lumotlari bilan boshqa manbalarni 
sezilarli darajada to‗ldiradi. 
1011 
Qaysi atama slovyanlarga tegishli emas? 
Prjemislovich. 
Prjemislovich. 
1012 
Qaysi biri oldin bo‘lgan??? Toshkentda 
mahkama tarkibiga 7 nafar a‘lam 1866-yil 
Toshkentda mahkama joriy qiladi. Uning 
tarkibiga mahalliy aholi vakillaridan saylangan 
qozi va 7 nafar a‘lam kirgan. Mahkama 
a‘zolari podsho hukumatining o‗lkadagi 
ishonchli va sadoqatli yordamchilari 
hisoblangan. 
Qozilar va biylar Qozilar va biylar lavozim egallashi va uni saqlab 
qolishi uchun mustamlakachi hukumat vakillarining sodiq 
xizmatkorlariga aylandi. 1886-yilgi «Nizom»da ham Turkiston 
o‗lkasida qozilar sudi saqlanib qoldi. Mirovoy sudyalari (sudlari) 
tuzildi. Uyezd sudlari bekor qilinib, ularning o‗rniga shahar va 
zemstvo boshliqlari tomonidan tayinlanadigan uchastka mirovoy 
sudyalari (sudlari) tuzildi. 1886-yilgi «Nizom»da ham Turkiston 
o‗lkasida qozilar sudi saqlanib qoldi.
1013 
Qaysi Buxoro amiri Buxoro shahri aholisiga 
tarxon yorlig'ini bergan? Shohmurod. 
Amir Shohmurod (1785-1800) 
1014 
Qaysi Buxoro hukmdori davrida yerlarni katta 
yer egalariga tanho shaklida bergan? 
Doniyolbiy otaliq (1758-1785). 
Doniyolbiy otaliq hokimiyatni o‗z qo‗liga oldi (1758-1785). U 
qo‗shinni mustahkamlashga, unga tayanib ish ko‗rishga harakat 
qildi. Barcha mang'it beklariga katta yer-mulkni tanho qilib berdi. 
1015 
Qaysi davlat 2008-yili MDHga kirish istagini 
bildirib, kuzatuvchi sifatida ishtirok etmoqda. 
Afg‗oniston. 
2008-yili Afg‗oniston MDHga kirish istagini bildirib, hozir MDH 
parlamentlararo assambleyasida kuzatuvchi sifatida ishtirok 
etmoqda. 
1016 
Qaysi davlat Bismarkdan o‗rnak olib, 1884-
yilda ishchilar harakatiga qarshi «Favqulodda 
qonun» joriy etdi??? Avstriya hukumati. 
Ishchi gazetalarini nashr etish to‗xtatildi. Shunday bo‗lsa-da, 
ishchilar kurashni davom ettirdilar. 1889-yilda esa Avstriya 
sotsial-demokratik partiyasi (ASDP) tuzildi.Kasaba uyushmalari 
tarqatib yuborildi. 
1017 
Qaysi davlat Buyuk Britaniya va Fransiya 
o‗rtasidagi raqobatdan ustalik bilan foydalanib, 
o‗z mustaqilligini saqlab qola oldi??? 
LIBERIYA. 
1847-yili esa LIBERIYA ozod davlati tuzilganligi e‘lon qilindi. 
Bu davlatda G‗arbiy Yevropa va Shimoliy Amerikadagi ilg‗or 
tartib-qoidalar joriy etildi. Liberiya Buyuk Britaniya va Fransiya 
o‗rtasidagi raqobatdan ustalik bilan foydalanib, o‗z mustaqilligini 
saqlab qola oldi. 
1018 
Qaysi davlatda 70 tacha katta-kichik shahar 
bor??? Eski kitob. Dovonda bo‘lgan xitoy 
sayyohi
Chjan Syan bund ay deb yozadi: «Dovon diyorida 70 tacha katta-
kichik shahar bor; aholisining soni bir necha yuz mingga yetadi. 
O‗q-yoy va nayzalar bilan qurollanishgan. Xalqi ot choptirib o‗q 
otishga mohir». Boshqa bir xitoy solnomasida: «An‘si (Eron) 
shaharlari Dovondagiga o‗xshashdir», deb yozilgan. 
1019 
Qaysi davlatda barqarorlikni saqlash uchun 
o‗troq va ko‗chmanchi turli urug‗ va qabilalar 
o‗rtasida manfaatlar muvozanatini hisobga 
olishga majbur edi??? Menga 2021-yilda 
tushdi! Qo‗qon xonligida. 
Qo‗qon xonligida davlat boshqaruvining o‗ziga xos yana bir 
xususiyati shunda ediki, markaziy hokimiyat mamlakatda 
barqarorlikni saqlash uchun o‗troq va ko‗chmanchi turli urug‗ va 
qabilalar o‗rtasida manfaatlar muvozanatini hisobga olishga 
majbur edi. Umarxon va Madalixonlar bu omilni eng ko‗p 
darajada hisobga olgan hukmdorlar edi. 
1020 
Qaysi davlatda beklarbegi lavozimi viloyatni 
boshqargan? Eronda. 
Eronda Davlat viloyatlarga bo‗lingan, ularni beklarbegi 
boshqargan. (XIX asrda Qoraqalpoqda). 
1021 
Qaysi davlatda shaxsga sig‘inish kuchli 
bo‘lgan?
Buxoro amirligida. 

---

1022 
Qaysi davlatda Viloyat noiblari to'plangan 
soliqlarning 10-20 % ini o'ziga qoldirishi 
evaziga zarur bo'lganda sultonga o'z qo'shinini 
berishi lozim edi? Dehli sultonligida. 
DEHLI SULTONLIGIDA. 
1023 
Qaysi davlatda xalq uchun qora rangli oyoq 
kiyim kiyish taqiqlandi??? Koreyada. 
Oddiy kishilar to‗laydigan harbiy soliq barcha qatlamlar uchun 
majburiy uy boshi solig‗i bilan almashtirildi. Asilzodalar va 
oddiyxalqni «tenglashtirish» maqsadida xalq uchun qora rangli 
oyoq kiyim kiyish taqiqlandi. XIX asrning o‗rtalarida Koreyada. 
1024 
Qaysi davlatda XVI asr o‗rtalaridan boshlab 
qishloq xo‗jaligining inqirozga yuz tutdi? Eski 
kitob. 
Usmoniylar imperiyasida Dehqonlarning xonavayron bo‗lishi va 
ko‗plab qochib ketishi XVI asr o‗rtalaridan boshlab qishloq 
xo‗jaligining inqirozga yuz tutishiga sabab bo‗ldi. 
1025 
Qaysi davlatlar o‘rtasidagi kurash ―Sharq 
masalasi‖ deb nom olgan? 
Buyuk Britaniya, Fransiya, Avstriya va Rossiya hukmron 
doiralarining har biri bu o‗lkalardan mumkin qadar ko‗proq 
o‗ljani qo‗lga kiritishga intilardilar. Yevropa davlatlarining 
Usmoniylar imperiyasiga qaram o‗lkalarni egallab olish uchun 
o‗zaro kurashi tarixga «Sharq masalasi» degan nom bilan kirgan. 
Buyuk Britaniya va Fransiya imperiyani o‗z ta‘sirida tutishga 
urindilar. 
1026 
Qaysi harakat Rossiya siyosatida O‗rta Osiyoni 
harbiy yo‗l bilan ishg‗ol etish tomon burilish 
ro‗y berganligining tasdig‗i edi? 
1847-yilda Rossiya xonliklarga olib boradigan yo‗lda harbiy 
istehkomlar qurdi. Bu istehkomlar Rossiya siyosatida O‗rta 
Osiyoni harbiy yo‗l bilan ishg‗ol etish tomon burilish ro‗y 
berganligining tasdig‗i edi. 
1027 
Qaysi hujjatga ko‘ra O‗lkada yirik yer egaligi 
tugatildi??? 1886-yil «Nizom». 
1886-yildagi «Nizom»ning «Turkiston o‗lkasining yer tuzilishi» 
degan bo‗limida o‗lkada tarixan shakllanib kelgan an‘anaviy 
yerga egalik qilish munosabatlari o‗zgartirib yuborildi. Unga 
ko‗ra Turkiston yerlari, o‗rmonlari va yerosti qazilma boyliklari 
davlat mulki deb e‘lon qilindi. Bu bilan ular Rossiya imperiyasi 
mulkiga aylandi. Nizom bo‗yicha o‗lkada yirik yer egaligi ham 
tugatildi. 
1028 
Qaysi hukmdor unga qarshi chiqqan 
jangchini darhol jazolamasdan, harbiy 
ko‘rik paytidagina chopib tashlagan? 
Xlodvig 
1029 
Qaysi ijodkorlarning tarixiy roman, pyesa va 
qissalarida ulug‗ bobokalonlarimiz Amir 
Temur, Mirzo Ulug‗bek, Bobur va 
boshqalarning siymolari umuminsoniy va 
milliy qadriyatlarga mos tarzda yangicha 
talqinda yoritildi? 
Abdulla Oripov, Odil Yoqubov, Pirimqul Qodirov, Xurshid 
Davron kabi ijodkorlarning tarixiy roman, pyesa va qissalarida 
1030 
Qaysi imorat XIX asrda hozirgi ko‗rinishda 
shakllantirildi? Shayx Xovandi Tohur. 
Shayx Xovandi Tohur me‘moriy majmuasi hozirgi ko‗rinishda 
shakllantirildi. 
1031 
Qaysi industrial rivojlangan mamlakatlarda 
intellektual mehnat bilan band bo‗lgan aholi 
soni ko‘p??? AQSH va Yaponiyada. 
Butun ishchi kuchining yarmiga Hozirda industrial rivojlangan 
mamlakatlarda intellektual mehnat bilan band bo‗lgan aholi soni 
butun ishchi kuchining yarmiga yaqinlashmoqda. AQSH va 
Yaponiyada bu ko‗rsatkich yanada yuqori.
1032 
Qaysi kashfiyot Nazariy bilimlarning amaliy 
ahamiyatga ega ekanligi yaqqol? Yadro 
energiyasi. yadro energiyasining kashf qilin 
ishida yaqqol namoyon bo‗ldi. Amerikalik 
Enriko Fermi va fransuz Frederik Jolio-Kyuri 
uranning parchalanishi jarayonida yuz 
beradigan zanjirli reaksiya natijasida juda katta 
energiya ajralib chiqishi to‗g‗risidagi g‗oyani 
shakllantirdi. 
Shu davrda fizikaning alohida yo‗nalishi atom fizikasi ham 
shakllandi. 1938-yili nemis olimlari uran yadrolari ajralib 
chiqishining zanjirli reaksiyasini kashf etdilar. Insoniyat oldida 
atom energiyasidan foydalanishning murakkab muammosi paydo 
bo‗ldi.Atom bombasini yaratish ustida izlanishlar Germaniya, 
sobiq Sovet Ittifoqi va boshqa bir qator davlatlarda ham davom 
ettirildi. Ammo AQSH o‗z raqiblaridan ancha oldinlab ketdi. 
1942-yili Chikagoda Enriko Fermi ilk atom reaktorini yaratdi. 
Birinchi atom bombasi 1945-yil AQSHning Nyu-Meksiko 
shtatidagi poligonda portlatildi. 
1033 
Qaysi madrasa peshtoqiga "Bilim olish har bir 
musulmon erkak va ayolning burchidir" 
qayerdagi madrasaga yozilgan? Shu savol 
Menga 2020-yilda tushdi! 
Buxorodagi Mirzo Ulug'bek madrasasi. 
1034 
Qaysi manzilgohdan 20 dan ko‗proq sopol 
haykallar topilgan? Tuproqqal'a. 
Milodiy II-III asrlarda Tuproqqal'a shahrida 20 dan ortiq 
bo'yalgan loy haykallar zallardan biridagi tokchalarda devor 
bo'ylab o'rnatilgan. 

---

1035 
Qaysi Mo‗g‗ulistonning ulug‗ xoqoni soliq va 
hashar ishlarini tartibga solish to‗g‗risida 
maxsus farmon - yorliq chiqaradi? Munke. 
Munke. 
1036 
Qaysi podsholik davridan boshlab mahalliy 
qabilalar Misrga soliq to‘lay boshlashdi? 
YAngi podsholik 
1037 
Qaysi qo‘zg‘olon mingboshilar saylovlaridagi 
noroziligi oshkora qo‗zg‗olonga aylanib 
ketdi??? 
1896-yilda Namangan. 1896-yilda Namangan uyezdining Oqsuv-
Shahrixon volostidagi Naymanchi, Ko‗hna mozor, Langarbob 
qishloqlarida aholining mingboshilar saylovlaridagi noroziligi 
oshkora qo‗zg‗olonga aylanib ketdi. 
1038 
Qaysi shartnomaga ko‘ra Amudaryoning o‗ng 
qirg‗og‗ida joylashgan qoraqalpoqlar 
yashaydigan yerlari Rossiya imperiyasiga 
qo‗shib olindi? Gandimiyon shartnomasi. 
Podsho hukumati qo‗shinlarining 1873-yil Xiva xonligiga 
bosqinchilik yurishidan va Gandimiyon shartnomasi 
imzolanganidan keyin Amudaryoning o‗ng qirg‗og‗ida joylashgan 
qoraqalpoqlar yashaydigan yerlari Rossiya imperiyasiga qo‗shib 
olindi. Bu yerda Turkiston general-gubernatorligining Sirdaryo 
viloyati tarkibiga kiruvchi Amudaryo bo‗limi tashkil etildi. 
Qoraqalpoqlarning Amudaryoning chap qirg‗og‗ida yashagan 
kamroq qismi Xiva xonligi tarkibida qoladi. 
1039 
Qaysi sulola davrida Gurganchda shoh 
qarorgohi, markaziy boshqarma - devonxona 
tashkil etildi. Uning tarkibida ziroat, savdo-
tijorat, moliya, soliq, shahar va qishloqlarda 
osoyishtalikni ...??? Ma‘muniylar davrida 
Ma‘muniylar davrida: 995-yilda Gurganch miri Ma‘mun ibn 
Muhammad Kat shahrini ishg‗ol qildi afrig‗iylar sulolasi barham 
topib, ma‘muniylar hukmronligi boshlandi. 
1040 
Qaysi sulola davrida o'zaro urushlarga chek 
qo'yib, iqtisod va madaniyatning rivojlanishiga 
olib kelgan. SUY SULOLASI Suy sulolasi 
(589-618) vakili boshqargan. Uning ixtiyorida 
kuchli qo'shindan tashqari, ko'p sonli sodiq 
amaldorlari ham bor edi.
Mamlakatning markazlashuvi to'rt asr davom etgan o'zaro 
urushlarga chek qo'yib, iqtisod va madaniyatning rivojlanishiga 
olib kelgan. Ekin maydonlari kengayib, aholi soni ko'paygan, 
savdo-sotiq jonlanib, shaharlar yuksala boshlagan. Yangi 
hokimiyat soliqlarni tartiblashtirib, pul islohoti o'tkazgan. 
1041 
Qaysi sulola davridan Samarqand shaharning 
o‘n dan ortiq darvozalari bo‘lgan? 
SOMONIYLAR. 
SOMONIYLAR. 
1042 
Qaysi voqea AQSH va SSSR o‗rtasida yadro 
urushi xavfini keltirib chiqardi??? 1959-yil 
Kubada. 
1959-yili inqilob natijasida Kubada hokimiyatga kelgan F Kastro 
rejimiga qarshi AQSH olib borgan tajovuzkor siyosat va bunga 
SSSRning aralashuvi ikki buyuk davlatlar o‗rtasida yadro urushi 
xavfini keltirib chiqardi. Bu xavf «Karib inqirozi» nomini oldi va 
faqat AQSH prezidenti J. Kennedi bilan sovet rahbari N. 
Xrushchyov o‗rtasidagi kelishuv dunyoni yadro urushi 
halokatidan asrab qoldi. 
1043 
Qaysi voqea keyinroq sodir bo‘lgan??? 2 
Husayn Boyqaro taxtni egalladi 1469-yili. 
1 Abu Said Huroson taxtini egalladi 1458-yilda. 2 Husayn 
Boyqaro taxtni egalladi 1469-yili. 3 Abulqosim Bobur vafot etdi 
1457-yilda.4 Uluģbek va Abdullatif birlashgan qo‗shini Hirotga 
yurish qiladi 1448-yil bahori. 2 Husayn Boyqaro taxtni egalladi 
1469-yili. 
1044 Qaysi voqea oldinroq sodir bo‘lgan??? 
C) Sulton Salim I Ismoil Safaviy qo‗shinini tor-mor etdi. 1514 
1045 
Qaysi voqeadan keyin Rossiya-Xitoy chegarasi 
belgilandi??? 1881-yil Ili o‗lkasidagi 
bostirilishi bilan. 
Turkmanlarning asosiy qal‘asi Go‗ktepa bo‗ysundirilgach, 1881-
yilda Rossiya va Eron o‗rtasidagi chegaralar belgilandi. 1881-
yilda Sharqiy Turkistonning Ili o‗lkasidagi qo‗zg‗olon podsho 
hukumati qo‗shinlari tomonidan bostirilishi bilan Rossiya va 
Xitoy o‗rtasidagi chegaralar ham belgilandi. 
1046 
Qaysi voqeadan so‘ng G‘azna va Xurosonda 
Sobuqtegin va o‘g‘li Mahmudning siyosiy 
hukmronligi kuchaydi? 
992-yilda Horun Bug‗roxon boshliq qoraxoniylar 
Movarounnahrga hujum boshlaydilar.Qoraxoniylar Buxoroni 
qarshiliksiz ishg‗ol qiladilar. Nuh ibn Mansur qoraxoniylarga 
qarshi kurashish uchun G‗aznadagi noibi Sobuqteginni yordamga 
chaqiradi. U (20000) yigirma ming kishilik qo‗shin bilan 
Movarounnahrga yetib keladi. Nuh bilan birlashib, bir necha 
janglardan so‗ng qoraxoniylar noibi qo‗shinlari tor-mor qilinadi. 
Buning evaziga Nuh Sobuqteginni Xurosonning noibi etib 
tayinlaydi. Natijada G‗azna va Xurosonda Sobuqtegin va o‗g‗li 
Mahmudning siyosiy hukmronligi mustahkamlanadi. 
1047 
Qaysi voqeadan so‘ng mo‘gullarda 
Shaharlarning ichki hayoti, ayniqsa, tovar va 
Ma‘sudbek tomonidan 1271-yilda amalga oshirilgan pul islohoti. 

---

pul munosabatlarining tiklanishida amaliy 
ahamiyat kasb etgan? 
1048 
Qaysi voqeadan song Sobuqtegin va 
Mahmudning siyosiy hukmronligi 
mustahkamlanadi? 
Qoraxoniylar Buxoroni qarshiliksiz ishg‗ol qiladilar. Nuh ibn 
Mansur qoraxoniylarga qarshi kurashish uchun G‗aznadagi noibi 
Sobuqteginni yordamga chaqiradi. U yigirma ming kishilik 
qo‗shin bilan Movarounnahrga yetib keladi. Nuh bilan birlashib, 
bir necha janglardan so‗ng qoraxoniylar noibi qo‗shinlari tor-mor 
qilinadi. Buning evaziga Nuh Sobuqteginni Xurosonning noibi 
etib tayinlaydi. Natijada G‗azna va Xurosonda Sobuqtegin va 
o‗g‗li Mahmudning……. siyosiy hukmronligi mustahkamlanadi. 
1049 
Qaysi Xalifa Amr ibn Laysga Xuroson bilan 
birga Movarounnahr ustidan ham hukm 
yuritish uchun yorliq bergan??? Mu‘tazid (892-
902). 
XALIFA MU‘TAZID (892-902) safforiylar hukmdori Amr ibn 
Laysga Xuroson bilan birga Movarounnahr ustidan ham hukm 
yuritish huquqi berilgani haqida farmon chiqaradi va uni Ismoilga 
qarshi gijgijlaydi. 
1050 
Qaysi Xiva xoni qoraqalpoq xalqining 
qattiq bosimi ostida ularga o‘zini o‘zi 
boshqarish huquqini berdi? 1859 yildа 
Said Muhammadxon 
1051 
Qaysi yapon hukmdori yerni sotish, sotib olish 
yoki garovga qo‗yishni taqiqlovchi qonun 
chiqardi??? Yosimune. Menga 2021-yilda 
tushdi! 
Yosimune tokugava sulolasining eng mashhur davlat arbobi 
sifatida tanildi. U tokugava sulolasidan chiqqan sakkizinchi 
syogun bo‗lib, 1716-1745-yillari hukmronlik qildi. Yosimune 
qo‗riq yerlarni o‗zlashtirish hisobiga dehqonchilik qiluvchilarni 
rag‗batlantirish siyosatini yuritdi. Sug‗orish inshootlari tizimini 
takomillashtirdi. Yerni sotish, sotib olish yoki garovga qo‗yishni 
taqiqlovchi qonun chiqardi. Mamlakat va jamiyat hayotini tartibga 
solishda u joriy etgan «100 moddali Farmon» deb ataluvchi 
qonunlar to‗plami katta ahamiyatga ega bo‗ldi. 
1052 
Qaysi yodgorlik Yorug'lik tushishiga qarab u 
o'z rangini o'zgartirib turgan??? Parfenon. 
Akropol markazida bunyod etilgan Parfenon Yunonistondagi eng 
a'lo marmar toshlardan qurilgan. Yorug'lik tushishiga qarab u o'z 
rangini oltin rangidan havorang yoki kulranggacha o'zgartirib, 
tuslanib turgan. 
1053 Qilquyruq Qanday qo‘shin turi? 
Xudoyorxon esa Usmonli davlatidan sifatli tayyorlangan miltiq 
(vintovka) olib keltirdi. Ayni paytda, xonlikda qilquyruq, 
qoraqozon va qoracherik deb ataluvchi nomuntazam qo‗shin ham 
saqlab qolindi. Ular yordamchi bo‗linma hisoblanardi. Yordamchi 
bo‗linma zaruratga qarab aholi soniga va hududlarning iqtisodiy 
ahvoliga qarab to‗plangan. 
1054 
Qirol Lyudovik VI davrida yuz bergan 
voqealarni aniqlang??? 
BURJ VA SANS SHAHARLARINI O'Z YER-MULKIGA 
QO'SHIB OLADI. 
1055 Qirol Yongjo islohotlari ...??? 
Qirol Yongjo (1725—1776) davrida mamlakatni rivojlantirish 
maqsadida islohot o‗tkazildi. To‗g‗onlar, suv omborlari qurildi, 
ocharchilik holati uchun maxsus don omborlari tashkil qilindi. 
Shuningdek, guruchdan spirtli ichimliklar tayyorlash man etildi va 
ba‘zi bir davlat soliqlari bekor qilindi yoki kamaytirildi. So‗roq 
qilish paytida qiynoqning eng og‗ir turlari (oyoqlarni sindirish) 
taqiqlandi. Qirol Yongjo davrida dehqonlarning katta yer 
egalariga shaxsiy qaramligini bekor qilish va qul ayolning 
nevarasi ozod inson bo‗lishi haqida deklaratsiya e‘lon qilindi. 
1056 
Qizil imperiya qachon Millatlar Ligasiga qabul 
qilindi??? Eski kitob. 1934-yil. 
1934-yil 18-sentabr (Qizil imperiya) SSSR Millatlar Ligasiga 
qabul qilindi. 
1057 
Qizil qo‗mondon kim edi??? M.Frunze. 1920-
yil sentyabrda. 
Shaharni bosib olgan qizil askarlar Arkdagi amir xazinasini, 
Buxoro qozikaloni, qo‗shbegi va boshqa amaldorlarning 
boyliklarini musodara qilganlar. Bolsheviklar, qizil armiya 
qo‗mondonlari, oddiy askarlar katta boylik orttirganlar. Hatto 
katta boylikni o‗margan ―qizil qo‗mondon‖ M.Frunze 1920-yil 
sentyabrda Moskvaga qaytgach, qo‗lga olingan va bir necha oy uy 
qamog‗ida saqlangan. Sentyabr oyi boshlarida amirlik xazinasi va 
boshqa boyliklar ortilgan 2 ta eshelon Samarqand va Toshkent 
orqali Moskvaga yo‗l olgan. 

---

1058 
Qo‗qon mustahkam devor bilan o‗raldi. 1842-
yilda, 
Qo‗qon shahri XVIII-XIX asr birinchi yarmida nafaqat 
xonlikning, ayni paytda, O‗rta Osiyoning yirik shaharlaridan biri 
edi. 1842-yilda Qo‗qon mustahkam devor bilan o‗raldi. Shaharga 
12 darvozadan kirilardi. shaharning 12 darvozali bo‘lishiga sabab, 
uning ma‘muriy jihatdan 12 dahaga bo‘linganligi edi. Bu davrda 
shaharda 30000 (30 ming) aholi yashagan.(1819-1822-yillarda 
Namangan aholisi kuchi bilan katta Yangi ariq kanali qazilib, 
shaharning suv ta‘minoti yaxshilangan. 1842-1845-yillarda shahar 
baland devor bilan o‗ralgan. Namangan bilan qo‘qonni adashtirib 
qo‘ymaslik uchun bu ma‘lumotni ham yozib qo‘ydim). 
1059 
Qo‗qon xonligi nechta beklikka bo‘linga??? 15 
ta beklikka. 
XVIII asrda Qo‗qon xonligi 15 ta beklikka bo‗linib, ularni, 
asosan, xon tomonidan o‗z qarindoshlari va yaqinlaridan 
tayinlangan kishilar boshqargan. 
1060 
Qo‗qon xonligi tugatilgan yilda bo‘lgan 
voqea? 1876-yilda. 
1876-yilda Rossiya imperatori Aleksandr II ning farmoniga 
binoan Qo‗qon xonligi tugatildi. Uning o‗rnida Farg‗ona oblasti 
tuzilib, Turkiston general-gubernatorligi tarkibiga kiritildi. 
1061 
Qo‗qon xonligidagi mansablar va u vazifalarini 
muofiqlashtiring. 
1. Eng yuqori harbiy lavozim - c) amirlashkar; 2. Alohida harbiy 
bo‗linmalarga rahbarlik qilgan - mingboshi; 3. Xazinaga tushgan 
tushumning hisob-kitobini olib borgan - mirza; 4. Xon 
dasturxoniga taom tortuvchi - e) dasturxonchi 
1062 
Qo‗qon xonligidagi mansablar va ularni 
vazifalarini muofiqlashtiring. 
a) mirza; b) mingboshi; c) amirlashkar e) dasturxonchi A) 1-c, 2-
b, 3-a, 4-d 
1063 
Qo‗qon Xonlik sarhadlarining xavfsizligini 
mustahkamlash uchun o‗sha davrda harbiy 
qal‘a va istehkomlar qurilishi muhim bo‗lgan. 
Shuning uchun ham bu masalaga alohida 
e'tibor bilan qaralgan. Harbiy qal‘alar 
ahamiyati va katta-kichikligiga qarab 3 
guruhga bo‗lingan. 
Birinchi guruh - bir necha ma‘muriy birliklarning markazlarida 
joylashgan qal‘alar (Toshkent, Marg‘ilon, Qo‗qon, Andijon, 
Namangan shaharlari). Ikkinchi guruh - mahalliy boshqaruv 
ixtiyoridagi qal‘alar (Turkiston, Chimkent, Avliyoota, O‗ratepa, 
Pishpak, Oqmasjid). Uchinchi guruh - yirik markazlarni bir-biri 
bilan bog‘lovchi yo‗llarda qurilgan kichik qal‘alar. 
1064 
Qo‗rboshilar o‗rtasida eng kuchlisi kim??? 
Madaminbek. 
Bolshevik maddohlardan birining e‘tiroficha, ―Madaminbek 
qo‗rboshilar o‗rtasida eng kuchlisi bo‗lgan bo‗lsa, 
Shermuhammadbek shubhasiz eng xavflisi edi‖. 
1065 
Qo‗rboshilar o‗rtasida eng xavflisi kim??? 
Shermuhammadbek. 
Bolshevik maddohlardan birining e‘tiroficha, ―Madaminbek 
qo‗rboshilar o‗rtasida eng kuchlisi bo‗lgan bo‗lsa, 
Shermuhammadbek shubhasiz eng xavflisi edi‖. 
1066 
Qo‗rxona boshlig'i kim? Harbiy qurolsozlik 
ustaxonasiga rahbarlik qilgan. 
Qo‗rxona boshlig'i lavozimida xizmat qilgan harbiy esa harbiy 
qurolsozlik ustaxonasiga rahbarlik qilgan. An'anaga ko‗ra, qo‗shin 
askarlar soniga qarab bo‗lingan. Ularga o‗nboshi, ellikboshi, 
yuzboshi va mingboshilar boshchilik qilishgan. 
1067 Qo‗rxona boshlig'i vazifasi??? 
Qo‗rxona boshlig'i lavozimida xizmat qilgan harbiy esa harbiy 
qurolsozlik ustaxonasiga rahbarlik qilgan. 
1068 
Qo‗shin tuzilishi va uning harbiy yurishlari 
davridagi harakati tizimli va tartibli bo‗lgan. 
Qo‗shinning asosini o‗ng qanot (barong'or) va 
chap qanot (javong'or), hamda hirovul (orqa 
qism) bo‗linmalaridan iborat qalb, ya‘ni 
markaziy qism tashkil etgan. 
Katta va kichik g'ullar esa maxsus qism bo‗lib, Oliy bosh 
qo‗mondon (xon) va sarkardalarni himoya qilgan. Chanoh esa 
qo‗shinning o‗ng va chap qanotlarini qo‗riqlovchi maxsus qism 
edi. Barcha qismlar o‗rtasida maxsus choparlik xizmati tashkil 
etilgan. Bu xizmat Oliy bosh qo‗mondonning buyruq va 
ko'rsatmalarini sarkardalarga yetkazib turardi. Qo‗shin tarkibida 
tug'chi qism ham bo‗lib, u davlat bayrog‗ini qo‗riqlagan. Bundan 
tashqari, zabongiri (dushman tomonidan asir olib keluvchi) hamda 
xabargiri (razvedka) deb ataluvchi maxsus bo‗linmalar ham 
bo‗lgan. Ba'zan vaziyat taqozo etganida bu maxsus xizmatlar 
qo‗shinning ilg‗or yoki qorovul qismi tomonidan ham amalga 
oshirilgan. Harbiy harakat vaqtida Oliy bosh qo‗mondon uchun 
maxsus rasmiy qabul marosimi o‗tkazadigan joy - borgoh ham 
tayyorlangan. Borgoh xonning maxsus saralangan bo‗linmasi 
tomonidan qo‗riqlangan. 
1069 
Qo‘qon xonlaridan qaysi biri kambag‗al va 
qalandarlarga yer maydonlari hamda chorva 
mollari berib, ularni mehnatga jalb qiladi? 
Olimxon. 
Olimxon kambag'al va qalandarlarga yer hamda chorva mollari 
berib, ularni mehnatga jalb etdi. 

---

1070 
Qo‘qon xonligi sharqda qayer bilan 
chegaradosh? Sharqiy Turkiston. 
XVIII asrning boshlarida, asosan, Farg‗ona vodiysi va 
Sirdaryoning quyi qismigacha bo‗lgan hududlar Buxoro 
amirligidan ajrab, mustaqil davlat Qo‗qon xonligi tashkil topadi. 
Xonlik sharqda Sharqiy Turkiston, g‗arbda Buxoro amirligi va 
Xiva xonligi, shimolda Qozoq xonliklari yerlari bilan chegaradosh 
bo‗lgan. 
1071 
Qo‘qon xonligi va Buxoro amirligi bilan tez-
tez to‗qnashuvlar qaysi hududlar uchun??? 
Qorategin, Ko‗lob, Darvoz, Sho‗g‗non singari tog‗li o‗lkalar. 
1072 
Qo‘qon xonligida Maymana qanday qism??? 
O‗ng qanot. ilg'or qanday qism??? (oldingi 
qism) Boshqa savol. Bayroq qancha qo‘shin??? 
500-1000 tagacha qo'shin. Boshqa savol. 
Qo‘qon xonligida chap qanot qanday 
nomlangan? Maysara. Boshqa savol. 
Harbiy harakatlarni boshlashdan oldin qo‗shin ilg'or (oldingi 
qism), maymana (o‗ng qanot), maysara (chap qanot) va markaz 
qismlariga bo‗lingan. Xonlikda (ming kishidan)1000 kishidan 
iborat qo‗shin bo‗linmasi tug‗ 1000 (minglik), 500-1000 tagacha 
qo'shin bo‗linmasi bayroq deb atalgan. Yuzlik bo‗linma esa 
elliklikka, elliklik esa o'nlikka bo‗lingan. Qo‘qon xonligida. 
1073 
Qo‘qon Xonlikning janubiy chegaralari 
Qorategin, Ko‗lob, Darvoz, Sho‗g‗non singari 
tog‗li o‗lkalarni
o‗z ichiga olib, bu hududlar uchun Buxoro amirligi bilan tez-tez 
to‗qnashuvlar bo‗lib turgan. XIX asr o‘rtalarida. 
1074 
Qo‘qonda mahalliy boshqaruv ixtiyoridagi 
qal‘alar?
Turkiston, Chimkent, Avliyoota, O‗ratepa, Pishpak, Oqmasjid. 
1075 
Qobuldagi Boburning qarorgohini aniqlang. 
Bolo Hisor. 
Bolo Hisor. 
1076 
Qonli yakshanba qachon bo‘lib o‘tdi??? 1905-
yil 9-yanvar, yakshanba kuni. Savol 
boshqacharoq edi. 
Imperatoming «odilligi»ga ishongan Peterburg ishchilaridan 250 
ming kishi 1905-yil 9-yanvar, yakshanba kuni o‗z iltimoslarini 
podshoga bildirish uchun tinch namoyishga chiqdilar. 
Iltimosnomada Ta‘sis majlisi chaqirish, demokratik erkinliklar 
berish, 8 soatlik ish kuni joriy etish kabilar ilgari surilgan 
edi.Biroq Nikolay II tinch namoyishni o‗qqa tutishni buyurdi. Bu 
voqea Rossiya tarixiga «Qonli yakshanba» nomi bilan kirgan. 
Peterburgdagi «qonli» voqealarga javoban Moskva, Riga, 
Varshava, Boku va boshqa shaharlarning ishchilari ish tashladilar, 
namoyishlar boshlandi. Mamlakatda dehqonlar harakati ham 
boshlandi. Inqilobiy harakat, hatto ayrim harbiy qismlarga ham 
ta‘sir ko‗rsatdi. Chunon-chi, Qora dengiz flotiga qarashli 
«Potyomkin» bronenosesi matroslari 1905-yilning yozida 
qo‗zg‗olon ko‗tardilar. 
1077 Qonunlarning buyuk to‗plami ...??? Koreya. 
Zaiflashayotgan feodal tuzumni mustahkamlashga bo‗lgan bu 
urinishlar 1785-yili tuzilgan «Qonunlarning buyuk to‗plami» deb 
nomlangan hujjatda o‗z ifodasini topdi. Biroq katta yer egalari va 
amaldorlar hukmronligini mustahkamlash maqsadida qilingan bu 
kabi qisman yon berishlar, mamlakatdagi butun feodal tuzumining 
chuqur inqirozini to‗xtata olmadi. Mamlakat kuchli davlatlarning 
mustamlakachilik hududiga aylanib bordi. 
1078 
Qo'qon xonligida Bu yurishdan keyin din 
peshvolari Umarxon hokimiyatining 
qonuniyligini asoslash maqsadida „Qaysi 
hukmdor (12000) 12 ming lashkarni kerakli 
qurol-yarog‘ va anjomlar, otlarini esa yem-
xashak bilan ta‘minlasa, uni musulmonlar 
amiri (Amir al-muslimin) deb atash joiz― 
degan fatvo chiqardilar? 
Umarxon davrida xonlik hududi yanada kengaytirildi. Endilikda 
xonlik chegarasi shimolda Rossiya chegaralaridan Ko‗xiston va 
Qashqargacha ulandi.Ko‗xiston va Qashqargacha.1812-yilda 
Buxoroga qaramlikni e‘tirof etgan Turkistonga ham qo‗shin 
jo‗natdi va uni ishg‗ol etdi. 
1079 
Qo'qon xonligidagii stehkomlar 3 ga bo'linglar 
2 gruhga kiruchi istehkomlar qaysilar? 
Ikkinchi guruh - mahalliy boshqaruv ixtiyoridagi qal‘alar 
(Turkiston, Chimkent, Avliyoota, O‗ratepa, Pishpak, Oqmasjid). 
1080 
Qo'qon xonligidagii stehkomlar 3 ga bo'linglar 
2 gruhga kiruchi istehkomlar qaysilar? 
Ikkinchi guruh - mahalliy boshqaruv ixtiyoridagi qal‘alar 
(Turkiston, Chimkent, Avliyoota, O‗ratepa, Pishpak, Oqmasjid). 
1081 Qoraqalpog‗iston ...??? 
Qoraqalpog‗iston 1925-1932-yillarda Qozog‗iston, 1932-1936-
yillarda RSFSR tarkibida bo‗ldi. 1936-yil 5-dekabrda 
Qoraqalpog‗iston ASSR hududi O‗zbekiston SSR tarkibiga 
kiritildi. 

---

1082 
Qoraqalpoq namoyandalarini asarlari bilan 
moslashtiring? BERDAQ qaysi qabilaga 
mansub??? Qo‗ng‗irot urug‗iga mansub. 
BERDAQ (1827-1900) (taxallusi; asl ismi 
Berdimurod Qarg'aboy o‗g‗li)- «Bo‗lgan 
emas», «Umrim» va «Soliq», «O‗g‗limga», 
«Ahmoq bo‗lma», «Omongeldi», 
«Oydo‗stbiy», «Ernazarbiy» kabi asarlarida 
xonlar zulmiga qarshi «Avlodlar» asari esa 
tarixiy voqealar solnomasi bo‗lib, «Xalq 
uchun» «Ahmoq podshoh» 
AJINIYOZ (taxallusi Zevar) (1824-1878)- «Bo‗zatov», 
«Kerak»,«Bo‗ladi», «Bo‗lmasa», «Yaxshi», «Yigitlar»«Qiz 
Mengesh bilan aytishuv(1878)» Uning hayoti haqida shoir 
Ibroyim Yusupov «Ajiniyoz» asarini yaratgan. JIYEN JIROV 
(1730-1784) «Hoy yigitlar, yigitlar» va «Yuragimda ko‗p 
dog‗im» she‘rlar, «Darbadar el» doston, Baxshi sifatida 
«Alpomish», «Qirqqiz» kabi dostonlarni zo‗r mahorat bilan 
kuyladi. KUNXO‗JA IBROHIM (1799-1880) - «O‗roqchilar», 
«Cho‗ponlar», «El bilan» kabi she'r, Kunxo‗ja o‗z ijodiyotini 
ovullarning oddiy ahliga, ularning kundalik mehnati va 
turmushiga bag‗ishladi. U adolatsiz tartiblarni qattiq qoraladi. 
1083 
qoraqalpoqlar Qaysi voqeadan so'ng Rossiya 
fuqaroligiga o'tkazildi qabul qilindi??? 
1731-yilda Rossiya o‗z elchisi M.Tevkelevni Abulxayrxon 
huzuriga. 
1084 
Qoraqalpoqlarni Nodirshox hujumidan nima 
saqlab qoldi? 
Rossiya fuqaroligiga o‘tishi. 
1085 
Qoraqalpoqlarni Qaysi omil Nodirshoh 
hujumidan saqlab qoldi? Rossiya fuqaroligiga 
qabul qilinishi. 
Rossiya fuqaroligiga qabul qilinishi. 1726-yilda qozoqlarning 
Kichik Juz xoni Abulxayrxon Peterburgga o‗z elchilarini jo'natdi. 
Uning tarkibida qoraqalpoqlar vakili ham bor edi. Bunga javoban, 
1731-yilda Rossiya o‗z elchisi M.Tevkelevni Abulxayrxon 
huzuriga jo‗natdi. Muzokaralar natijasida Kichik Juz tarkibidagi 
qoraqalpoqlar Rossiya fuqaroligiga qabul qilindi. Ayni paytda, 
qoraqalpoqlarning Rossiyaga emas, Kichik Juz xonligiga yasoq 
to‘lashi tan olindi. Qoraqalpoqlarning Rossiya fuqaroligiga qabul 
qilinishi ularni Eron hukmdori Nodirshoh hujumidan saqlab qoldi. 
1086 
Qoraqirg‗iz (Qirg‗iziston) muxtor viloyati 
qaysi davlat tarkibida bo‘lgan? RSFSR 
tarkibida 
RSFSR tarkibida Qoraqirg‗iz (Qirg‗iziston) muxtor viloyati; 
1087 
Qoratepa qayerda joylashgan??? Surxon 
vohasida. 
Surxon vohasidagi Kushon davlati yodgorliklari Xolchayon, 
Dalvarzintepa, Ayritom, Zartepa, Qoratepa. 
1088 
Qoraxoniylar va g'aznaviylar davlatini qaysi 
davlat tugatdi? Saljuqiylar. 
Saljuqiylar. 
1089 
Qosim hoji eshon Nazirxo‘ja eshon, 
Abdurahmon jevachi haqida Quyidagi javoblar 
orasidan to‘g‘ri ma‘lumotni toping. Ular 1916-
yilda yuz bergan Jizzax qo‘zg‘oloni rahbarlari. 
Nazirxo‗ja eshon va Abdurahmon jevachilar qaysi qo‘zg‘alonga 
rahbarlik qilganlar? Jizzax qo‗zg‗oloni. Abdurahmon jevachi 
omon qolgan 600 kishilik odamlari bilan 20-21 iyulda polkovnik 
Afanasyev boshchiligidagi harbiy kuchlarga qarshi jang olib 
bordi. Ivanov boshchiligidagi harbiy kuchlarning yordamga 
kelishi qo‗zg‗olonchilarning mag‗lubiyatga uchrashini ta‘minladi. 
Qo‗zg‗olon rahbarlari va faol ishtirokchilaridan Abdurahmon 
jevachi, Nazirxo‗ja eshon, aka-uka To‗raqul va Eshonqul 
To‗rabekovlar, Qosim hoji eshonlar qo‗lga olinib, o‗lim jazosiga 
hukm etildi. Jizzax qo‗zg‗oloniga Nazirxo‗ja eshon va 
Abdurahmon jevachilar rahbarlik qilganlar. 
1090 Qosimov kim? 
O‗zSSR Oliy sudi raisi Sa‘dulla Qosimov. 
1091 Qo'yqirilganqal'a xarobalaridan
Qo'yqirilganqal'a xarobalaridan aylana shaklda qurilgan 
mustahkam ibodatxona qoldiqlari topilgan. 
1092 
Qrim urushida Rossiya imperatori kim? 
Nikalay I. 
«Qrim urushi» (1853-1856) nomi bilan kirgan. Urush boshlanishi 
oldidan Rossiya podshosi Nikolay I sultondan Rossiyani 
Turkiyaga qaram o‗lkalarda yashovchi barcha pravoslav xalqlari, 
shuningdek, xristianlikning Falastindagi muqaddas qadamjolari 
ustidan homiy deb tan olishini talab qildi. 
1093 
Quddusga kelayotgan ziyoratchilarni qaysi 
ritsarlik ordeni himoya qilgan??? Tampliyerlar. 
Quddusga kelayotgan ziyoratchilarni himoya qilish uchun 
tuzilgan ikkinchi ritsarlik ordeni dastlab TAMPLIYERLAR deb 
nomlangan. U Quddusdagi ritsarlar joylashgan tepalik nomi bilan 
atalgan. 
1094 
Qullik haqida kanvensiya qachon qabul qilgan? 
1926-yil. 
1926-yili Millatlar Ligasi tomonidan qabul qilingan «Qullik 
haqida» konvensiyada qullik va qul savdosiga ta‘rif berilib, ular 
qoralandi. 
1095 
Qunduzcha jangi (1391), Tarak daryosi 
bo'yidagi jang (1395), Parvon jangi (1221) 
moslashtiring. 
Amir Temurning Oltin O'rda ustidan 1391-yilda Qunduzcha, 
1395-yilda Tarak daryosi bo'yidagi janglardagi g'alabala. Parvon 
jangi (1221) - Jaloliddin Manguberdi. Parvon jangi 
mo‗g‗ullarning bu urushdagi eng katta mag‗lubiyati bo‗lgan. 

---

(Parvon - Afg‗onistondagi shaharcha.) 
1096 
Qur‘onni qo‗yish uchun o‗rnatilgan ulkan tosh 
lavh qayerda edi??? Bibixonim jome 
masjidida. 
Samarqandda Bibixonim jome masjidida Qur‘onni qo‗yish uchun 
o‗rnatilgan ulkan tosh lavh, Go‗ri Amirdagi nefrit qabrtoshi, 
Shohizinda (Shayhizinda) va boshqa joylardagi sag‗analarga 
jimjimador naqshlar berilib, o‗ymakor oyatlar, marsiyalar va 
tarixiy qaydnomalar yozilgan. 
1097 
Qur‘onni qo‗yish uchun o‗rnatilgan ulkan tosh 
lavh qayerda? Bibixonim jome masjidida. 
Samarqandda Bibixonim jome masjidida Qur‘onni qo‗yish uchun 
o‗rnatilgan ulkan tosh lavh, Go‗ri Amirdagi nefrit qabrtoshi, 
Shohizinda (Shayhizinda) va boshqa joylardagi sag‗analarga 
jimjimador naqshlar berilib, o‗ymakor oyatlar, marsiyalar va 
tarixiy qaydnomalar yozilgan. 
1098 Qurchi nima? Shayboniylarda? 
Buxoro xonligida Xon qurchi tomonidan qo‗riqlangan. 
Yalovbardor esa davlat bayrog‗ini ko‗tarib borgan. 
1099 
Qutayba ibn Muslim egallagan hududlarni 
egallashi ketma-ketligi??? 
Qutayba ibn Muslim arablarning Movarounnahrga harbiy 
yurishiga boshchilik qiladi.Tez orada Chag‗oniyon hokimi jangsiz 
taslim bo‗ladi. 
1100 
Qutayba ibn Muslim egallagan hududni 
egallashi ketma-ketligi??? 
705-yilda Balx viloyati atroflarini zabt etishdan boshlaydi. 
Qiyinchilik bilan Poykandni egallab, 709-yilda Buxoroni 
egallaydi. 710-yilda Qutayba Naxshab va Keshni bosib oldi. 711-
yilda Xorazm. 712-yildaSamarqand 713-yilda qo‗shinining bir 
qismi Choch o‗zi esa Farg‗ona vodiysiga 715-yilning boshida 
Farg‗ona vodiysini uzil-kesil egallab, Koshg‗argacha kirib boradi 
1101 
Qutayba qaysi hududni bosib olganda aholisini 
qo‘shinga olgan??? Xorazm. 
Qaysi hududning egallanishi Uning qo‗shini esa Qutaybaning 
harbiy yurishlarida ishtirok etishga majbur etiladi? Xorazm.711-
yilda Qutaybaga yordam so‗rab murojaat qiladi. Hurzod garchi 
dushman qo‗li bilan tor-mor qilinib o‗ldirilsa hamki, Xorazmshoh 
bundan o‗z mustaqilligini yo‗qotib, arablarga boj to‗lashga 
majbur bo‗ldi. Uning qo‗shini esa Qutaybaning harbiy 
yurishlarida ishtirok etishga majbur etiladi. 
1102 
Quyida nomlari berilgan «Osiyo 
yoʻlbarslari», «yangi industrial davlatlar» 
dan ikkitasi bu ro‘yxatga tegishli emas. 
Ularni aniqlang. 
5, 6 5) Tayland;6) Malayziya. 
1103 
Quyidagi atamalarning izohi bilan mos 
keluvchi javobni aniqlang. 
1-d; 2-b; 3-c; 4-e; 5-a TАMG‘А bu sаvdо bоji vа 
sаvdоgаrlаrdаn оlinаdigаn sоliq FULUS misdаn yasаlgаn 
mаydа chаqа pul YOM bu аlоqа yo‘l bеkаti chоpаrlаr 
yo‘lоvchilаr оt аlmаshtirаdigаn jоy TАRIQАT bu tаsаvvuf 
tа‘limоti 
1104 
Quyidagi berilgan mulohaza to‘g‘rimi? 
XIX asr oxirida nemislarning Fors 
qo‘ltig‘iga chiqishi — podsho 
Rossiyasining Bolqon yarim orolidagi 
manfaatlariga putur еtkazar edi. 
Noto‘g‘ri 
1105 
Quyidagi berilgan mulohaza 
to‘g‘rimi? Temuriy Mironshoh davrida G‘a
rbiy Еvropa davlatlari bilan bo‘lgan aloqal
arining mazmuni tubdan o‘zgaradi. 
to‘g‘ri 
1106 
Quyidagi berilgan mulohaza to‘grimi? 
2000-
yillardan boshlab sobiq sovet respublikalar
idan mehnat muhojirlarining ommaviy ravi
shda Rossiyaga kelishi bu еrdagi etno-
ijtimoiy holatni keskinlashtirib yubordi. 
Tog‘ri 
1107 
Quyidagi berilgan mulohaza tog‘rimi? 
732-yildagi Puate jangida franklar 
hukmdori Karl Martell Angliya shahzodasi 
Notog‘ri 

---

Eduard bo‘linmasini taʼqib etib, uni asirga 
oladi. 
1108 
Quyidagi berilgan mulohaza 
tog‘rimi? Italiya tashqi siyosatida 
«irredentizm» tarafdorlari taʼsirining 
kuchayishi — uning qo‘shni davlatlar bilan 
munosabatlarini yomonlashtirdi. 
Tog‘ri 
1109 
Quyidagi davlatlardan qaysi birida bir 
yilda (XIX asr) partiyalar tashkil etiladi? 
Turkiya, Avstriya-Vengriya 1889 yil 
1110 
Quyidagi davlatlarga tegishli ma‘lumotlar 
bilan to'g'ri joylashtiring. a) 1907-yilda fransuz 
shifokori o'ldirilishi bahonasida bu davlatga 
qarshi Fransiya zudlik bilan urush harakatlarini 
boshlab yuborgan edi; b) 1885-yilda mustaqil 
mahdiylar davlati tuzildi; c) Milliy ozodlik 
uchun kurashning faol tarafdori bo'lgan 
«Vatan» partiyasi faoliyat yuritgan; d) qul 
savdosiga qarshi kurash bahonasi bilan 
nemislar, fransuzlar va inglizlar tomonidan 
bo'lib olindi; e) turli dinlar o'rtasida nizo 
tufayli Feodor II ga qarshi bo'lgan 
ruhoniylardan foydalanib, inglizlar bu davlat 
qo'shinlarini tor-mor qilishdi. 
1) Sudan B); 2) Misr C); 3)Marokash A); 4) Efiopiya E); 5) 
Zanzibar arab sultonligi D). 
1111 
Quyidagi davlatlarga tegishli 
maʼlumotlarni tog‘ri 
joylashtiring. SUDАNdа 1885 yildа 
mustаqil mахdiylаr dаvlаti tuzildi.MISRdа 
milliy оzоdlik uchun kurаshning fаоl 
tаrаfdоri bo‘lgаn "Vаtаn" pаrtiyasi fаоliyat 
yuritgаn.MАRОKАSHdа frаntsuz vrаchi 
o‘ldirilishi bаhоnаsidа bu dаvlаtgа qаrshi 
Frаntsiya urush hаrаkаtlаrini bоshlаb 
yubоrgаn.EFIОPIYAdа turli dinlаr 
o‘rtаsidаgi nizо tufаyli Fеоdоr 2 gа qаrshi 
bo‘lgаn ruхоniylаrdаn fоydаlаnib, inglizlаr 
bu dаvlаt qo‘shinlаrini tоr mоr 
qilishdi.ZАNZIBАR qul sаvdоsigа qаrshi 
kurаsh bахоnаsi bilаn nеmislаr, frаntsuzlаr 
vа inglizlаr tоmоnidаn bo‘lib оlindi 
1-b, 2-s, 3-a, 4-е, 5-d. 
1112 
Quyidagi grafikda qaysi raqamlar ostida davlat 
va unda qabul qilingan qonun bir-biriga 
muvofiq keladi? 
1,3,6 АKSH gоmstеdlаr tugrisidа kоnun.Buyuk Britаniya tахt 
vоrisligi tugrisidа Bill YApоniya 100 mоddаli fаrmоn 
1113 
Quyidagi iboralardan qaysilari Isroil va 
Falastin muammosi bilan bogʻliq? 
1, 4 1) Repatriatsiya; 4) Jeneva muzokaralari; 
1114 
Quyidagi inshootlarni qurilgan vaqtiga qarab 
ketma-ket joylashtiring? Menga 2020-yilda 
tushgan. 
1) Nurillaboy saroyi; 2) Sitorai Moxi-Xosa; 3) Xudoyorxon 
saroyi.-3, 1, 2 Xudoyorxon saroyi (1863-1870) Nurullaboy 
saroyida (1904-1912) Sitorai Mohi Xosa saroyi qurilishi 
nihoyasiga yetdi. 1914-yil 
1115 
Quyidagi izohlardan qaysi biri xato? A) Barot 
B) Shulen C) Targ‘u D) Amir ul ulamo 
Amir ul ulamo to‘gri sabab qolganlari mo‘g‘ulcha 
1116 
Quyidagi javoblarning oldin bo'lgan vaqt 
ketma- ketligida joylashtiring. Boshqa savol
A) Turkiyaga qarshi Muqaddas liga tuzildi. - 1684-yili B) Sulton 
Salim I Misr poytaxti Qohira shahrini egalladi. - 1517-yili C) 
Sulton Salim I Ismoil Safaviy qo‗shinini tor-mor etdi. - 1514-yili 

---

1117 
Quyidagi ma‘umotlarni tahlil qilib, Eyder-
Venn diagrammasiga mos keladigan 
javobni toping.SHохruх dаvridа a) 
Temuriylar saltanatini amalda ikki 
mustaqil davlatga bo‘lib yuborgan; 
Ulug‘bеk dаvridа f) fulusiy pullar 
islohotini amalga oshirdi. c) tashqi 
savdodan davlat xazinasiga tushadigan 
daromadni ko‘paytirish maqsadida 
―tamg‘a‖ solig‘ini birmuncha oshirdi; d) 
Xitoy bilan muntazam ravishda elchilar 
almashib turgan; 
1-a; II-c,f; III-d 
1118 
Quyidagi qaysi tushuncha ―Allod‖ atamasi 
kelib chiqqan tildan olinmagan? YUnоnchа 
Anima lоtinchа 
1119 
Quyidagi shaxslardan qaysi biri Nobel 
mukofotiga sazovar bo‘lmagan? Enriko Fermi. 
Enriko Fermi. 
1120 
Quyidagi voqealardan qaysilarining sodir 
bo‗lish vaqti Chor Rossiyasining O‗rta 
Osiyoga istilochilik yurishlarining uchinchi 
(1873-1879 yillar) bosqichi davriga to‗g‗ri 
keladi? 
1) Fransiyada Uchinchi Respublika Konstitutsiyasining qabul 
qilinishi - 1875-yil; 2) Germaniya kansleri Otto fon Bismarkning 
iste‘foga chiqishi - 1890-yil; 3) Qirolicha Viktoriya Hindiston 
imperatori deb e‘lon qilinishi - 1876-yil; 4) AQShning sanoat 
mahsulotlari hajmi jihatdan birinchi o‗ringa ko‗tarilishi- 1894-yil; 
5) San-Stefanoda Rossiya- Turkiya sulh shartnomasining 
imzolanishi - 1878-yil; A) 1, 3, 5 В) 1, 3, 4 С) 1, 2, 5 D) 2, 3, 5 1) 
Fransiyada Uchinchi Respublika Konstitutsiyasining qabul 
qilinishi - 1875-yil; 3) Qirolicha Viktoriya Hindiston imperatori 
deb e‘lon qilinishi - 1876-yil; 5) San-Stefanoda Rossiya- Turkiya 
sulh shartnomasining imzolanishi - 1878-yil; 
1121 
Quyidagi Voqealarni ketma-ketlikda 
joylashtiring.
1) ―Soh‘royi islomiya‖ tuzildi - 1917-yil 14-mart; 2) ―Hujum‖ 
harakati to‘grisida qaror - 1927-yil 8-martdan boshlashga qaror; 
3) O‘zbekiston SSR poytaxti Toshkent shahriga ko‘chirildi 1930 . 
J.1,2,3 
1122 
Quyidagi voqealarni xronologik ketma-
katlikda joylashtiring.4) Ummaviylar 
sulolasi hokimyati o‘rnatiladi 
661\750......1) Asparux hukmronligi 
boshlandi 643\701..... 5) Saljuqiylar 
davlatiga asos solindi 1038\1308 
To‘g‘rulbеk...... 2) YAroslav Donishmand 
og‘lining knyazligi boshlandi Vlаdimir 
Mоnаmах 1113\1125 1097 dа Lyubеch 
sе‘zdi ......3) Germaniya, Fransiya, Angliya 
hukmdorlari qatnashgan salib yurishi 
boshlandi 1189\1192 
4, 1, 5, 2, 3 
1123 
Quyidagi voqealarni yillari bilan moslang. 1) 
Hirot hokimi Abulqosim Boburning 
hukmronligi tugadi; 2) Movarounnahrda 
Sulton Ahmadning hukmronligi boshlandi; 3) 
Mirzo Ulug‗bek muomaladagi fulusiy pullar 
islohotini amalga oshirdi; 4) Xurosonda 
Boysung‗urning o‗g‗li Alouddavlaning 
hukmronligi tugadi; 5) Issiqko‗l yaqinida sodir 
bo‗lgan to‗qnashuvda Mirzo Ulug‗bek 
mo‗g‗ullar ustidan g‗alaba qozondi. 
a) 1425-yil; b) 1448-yil; c) 1428-yil; d) 1457-yil; e) 1469-yil; f) 
1494-yil. A) 1-d, 2-f, 3-c, 4-b, 5-a B) 1-c, 2-f, 3-d, 4-a, 5-b C) 1-c, 
2-e, 3-d, 4-a, 5-b D) 1-d, 2-e, 3-c, 4-b, 5-a 1) Hirot hokimi 
Abulqosim Boburning hukmronligi tugadi - 1457-yil; 2) 
Movarounnahrda Sulton Ahmadning hukmronligi boshlandi - 
1469-yil; 3) Mirzo Ulug‗bek muomaladagi fulusiy pullar 
islohotini amalga oshirdi - 1428-yil; 4) Xurosonda 
Boysung‗urning o‗g‗li Alouddavlaning hukmronligi tugadi - 
1448-yil; 5) Issiqko‗l yaqinida Mirzo Ulug‗bek mo‗g‗ullar ustidan 
g‗alaba qozondi - 1425-yil. 
1124 
Quyidagi voqealarni yillari bilan to'g'ri 
joylashtiring. 
1). Avstriya hukumati Bismarkdan o‗rnak olib „favqulodda 
qonun― joriy etdi; 1884-yilda 2). Avstriya sotsial- demokratik