1-§. ЎЗгарувчилари ажраладиган ва унга келтириладиган тенгламалар умумий тушунчалар



Download 1,83 Mb.
bet16/34
Sana29.05.2022
Hajmi1,83 Mb.
#615329
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34
Bog'liq
1-2-3-maruzalar

171.
172.
173.
174.
175.
4-§. ТАРТИБИНИ ПАСАЙТИРИШ МУМКИН
БЎЛГАН ТЕНГЛАМАЛАР


1. Агар тенгламада номаълум функция, унинг – тартиблигича ҳосилалари иштирок этмаса, бошқача қилиб айтганда, тенглама
(1)
кўринишда бўлса, бундай тенгламанинг тартиби алмаштириш ёрдамида пасайтирилади.
Мисол. тенгламани ечинг.
Ечими. тенгламани оламиз. Ўзгарувчи­ларини ажратиб, интеграллаб ёки ни ҳосил қиламиз. Бундан эса кетма-кет интеграллаб,

ечимни оламиз.
2. Агар тенгламада эркли ўзгарувчи х иштирок этмаса, бошқача қилиб айтганда, тенглама
(2)
кўринишда бўлса, унинг тартибини янги эркли ўзгарувчи сифатида y ни, номаълум функция сифатида эса ни олиб пасайтириш мумкин.
Мисол. тенгламани ечинг.
Ечими. деб га эга бўламиз ва бундан тенгламани оламиз.

Охириги тенгламани ўзгарувчиларини ажратиб ечамиз:

Бундан эса ўз навбатида интеграллаб,

ни оламиз. Демак, ечим ва лар экан.
3. Агар тенглама y унинг хоссаларига нисбатан бир жинсли бўлса, бошқача қилиб айтганда, ларни бир пайтда ларга алмаштирилганда тенглама ўзгармаса унинг тартибини алмаштириш ёрдамида пасайтириш мумкин, бу ерда – янги номаълум функция.
Мисол. тенгламани тартибини пасайтириб ечинг.
Ечими.y ни ни ни билан алмаштирсак,
ёки
тенгламанинг ўзини оламиз. Демак, тенглама бир жинсли экан. Энди алмаштиришни бажариб, эканлигидан фойдалансак,
тенгламани оламиз. Бундан

Демак, жавоб
Агартенгламаxваyганисбатанумумлашганбиржинслибошқачақилибайтганда, бирорmучунxниkxга, yниkmyга, ни га, ни гаваҳоказоалмаштирилгандатенгламаўзгар­маса, унингтартибинипасайтиришмумкин.
Тенгламанингшумаънодабиржинслибўлишиёкибўлмаслигинибилишваm нитопишучунюқоридагиалмаштиришнибажариб, тенгламадагиҳарбирҳаддаиштирокэтганk нингдаражаларинитенглаштирибчиқишкерак.
Агар mучун ҳосил бўлган тенгламалар системаси биргаликда бўлса, m ни топиб, алмаштиришни бажариш керак.
Бу алмаштиришдан кейин янги эркли ўзгарувчи t иштирок этмаган тенгламани оламиз. Бундай тенгламанинг тартибини 2-§ да кўрсатилган усулда пасайтирилади. алмаштиришда ҳосилалар қуйидагича ҳисобланади.
(3)

Download 1,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish