1- mavzu.“Мehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

3. Turistik bozorning marketing tadqiqoti

Turistik korxona, o’z bozor imkoniyatlarini aniqlaganidan so’ng, uning har biriga baho berishi zarur. Buning uchun bozor o’lchamini, o’sish salohiyati va imkoniy foydani to’g’ri baholash hamda oldindan aytib berish kerak.

Turistik bozorning tadqiqoti ikki yo’nalishda amalga oshiriladi:
1. Vaqtning berilgan fursatda u yoki bu o’lchamini baholash.
2. Oldindan o’rganiladigan miqdorlarni olish.
Eng avvalo bozordagi joriy vaziyat – bozor konyukturasi baholanadi, ya’ni turistik mahsulotlarga bo’lgan talab va taklif nisbatini, hamda ularga o’rnatilgan baholar darajasini, harakatini belgilaydigan omillar hamda sharoitlar o’rtasidagi o’zviy ta’siri natijasi sifatida bozordagi ma’lum vaqt ichida vujudga kelgan iqtisodiy vaziyat.
Kon’yuturani o’rganishda muhim vazifa – uning shakllanishiga ayrim omillar ta’siri hamda yaqin kelajakda asosiy, kon’yukturani belgilovchi omillarni aniqlashdan iborat bo’ladi.
Turistik bozorning kon’yukturasini quyidagilar tavsiflaydi:

• 
  turistik xizmatlarning talab va taklif nisbati;
  
• 
  baholar darajasi;
  
• 
  raqobat holati va bozorga kirish uchun to’siqlar;
  
• 
  davlat tomonidan aniq bozorni tartibga solish darajasi;
  
• 
  turistik xizmatlar sotilishining tijorat sharoitlari;
  
• 
  talabning mavsumiy o’zgarishlar mavjudligi va boshq.
  

Turistik bozor kon’yukturasini o’rganish jarayoni ma’lum tartibda amalga oshirilishi kerak (4- rasm).
Turistik korxonalar uchun bozorning kelajakda rivojlanishi va korxona faoliyati strategiyasini hamda taktikasini yaratish uchun asos bo’lib, xizmat qiladigan kon’yuktura prognozini tuzish katta qiziqishga mansubdir.

Tayyorgarlik bosqichi

- o’rganiladigan ob’ekt;
- kon’yuktura ko’rsatkichlari;
- axborot manbalari.

Ma’lumotlarni to’plash, saқlash, tekshirish, to’ғirlash, tartibga solish va қayta ishlash

Kon’yuktura rivojlanishini joriy nazorat қilish

Shakllanishning қonuniyatlarini va yo’nalishlarini aniқlash

Kon’yuktura axborotni taҳlil қilish

- omillarni taҳlil қilish;

- prognozlash usullarni
tanlash;
- prognoz.
- sstanariy

Kelajakdagi kon’yukturani oldindan ishlab chiқarish

4 – Rasm. Turistik bozor kon’yukturasini o’rganish tartibi

Talabning yanada chuqurlashtirilgan tahlili sotish hajmiga va ularning nisbiy ta’sirini aniqlashga ta’sir etuvchi muhim real omillarni aniqlashga qaratilgan. Narxlar, daromad darajasi iste’molchilar tarkibi va mahsulot harakatining ta’siri kabi omillar, odatda tez-tez tahlil qilinadi. Bunday tahlilni o’tkazilayotganda matematik – statistika usullari keng miqyosda qo’llaniladi.

Shunday qilib, talabni aniqlaganda ilg’or idikator usuli qo’llanilishi mumkin. Ilg’or indikatorlar – o’rganadigan ko’rsatkich yo’nalishida o’zgaradigan, ammo undan vaqt bo’yicha ilgari rivojlanadigan, ko’rsatkichlar yoki ularning vaqt qatorlari. Masalan, turmush darajasi ko’rsatkichlarning o’sishi talab o’sishi ko’rsatkichidan ustun bo’ladi.
Demak, turmush darajasi ko’rsatkichlar o’zgarish harakatini o’rgana turib, aniq mahsulotga bo’lgan talab ko’rsatkichning taxminiy o’zgarishi to’g’risida xulosaga erishish mumkin.
Bozor salohiyatini baholashda xarid qobiliyati indikatorlari tez-tez qo’llaniladi. Bundan maqsad bozor jozibaligini uning har qanday salohiyatini uchta asosiy tarkibiy qismlarning o’rtacha tortilgan miqdori asosida o’lchashdan iborat:

• 
  iste’mol qiluvchi birliklari miqdoridan;
  
• 
  harid;
  
• 
  iste’mol qiluvchi birliklarning qobiliyatidan;
  
• 
  bu iste’mol qiluvchi birliklarning xarajat qilishga tayyorgarligidan.