1- mavzu.“Мehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Mahsulot formatsiyasi va kommunikatsiya strategiyasi
Turizm va mexmonxona biznesida mahsulot bu mexmonxonalar va sayoxatga bulgan ehtiyojlarni qondirishga qaratilgan har qanday xizmatlar, tajriba va joylarga aytiladi. Har qanday joy, xizmat, tajriba yoki uskuna bozorga taklif qilinishidan oldin iste’mol uchun muayyan yo‘l bilan rejalashtirilishi, mahsulotning targ‘ibot rejasi va/yoki kommunikatsiya usullari tayyorlanishi lozim. Medlik and Middleton (1973) mahsulotni turist uydan sayoxatga chiqib uyga qaytib kelguncha bo‘lgan butun jarayon deb izoxlaydi. Yangi nazariyalarda mahsulotni sayoxatni kutish, sayoxat jarayoni va sayoxat jarayoni uzni anglashga qanday olib kelishi urtasidani munosabat deb izoxlaydi. (Parinello, 1993; Wearing and Wearing, 2001). Iste’molchi tabiati xaqidagi 4-bobda aytilganidek, tashkilot xizmatlar iste’moli va iste’molchilar urni va yuqoriroq darajadagi ijtimoiy ehtiyojlar urtasidagi munosabatni anglash lozim. Holloway (2004: 129 b.) yozishicha mahsulotni tug‘ri tashkil qilish marketingning eng muxim vazifasidir.
7.3 rasmda asosiy mahsulot mijozga taklifning urtasida joylashishi lozim. Bu mijoz kompaniyadan kutgan ”tajriba”ning umumiy ko’rinishi bulishi mumkin.

3-rasm. Mahsulotning uch qismi.Yuqori darajadagi dam olish, spa va sport bilan shug‘ullanish sharoitlariga ega maxsus xollarda foydalaniladigan xashamatli mexmonxonalarda mahsulotning asosi bulib mutloq xashamat va boylik atmosferasi xizmat qilishi mumkin. Buni mijoz anglashiga esa ushlab kurish mumkin bulgan elementlar xizmat qiladi. Bunga o‘z navbatida baseyn, sauna, trenajerniy zali, davolash xonalari, yotoqxonalar, qabulxona, restoran, bar, jamoat joylari, dukonlar kabi mexmonxonaning turli kategoriyadagi jismoniy ob’ektlari ham kiradi. Moddiy elementlar uz ichiga mexmonxonalarning xizmat doirasidaga jismoniy mavjudlikning boshqa aspektlari: uskunalarning spesifikatsiyasi, dekor va jixozlarning sifati (yostiqlar, duvet s va sachoqlar) ham kiradi. Yaxshilangan mahsulot uz ichiga kursatilayotgan xizmatning turli kurinishlarini jumladan mijozlar sonining xodimlar soniga bo‘lgan nisbati, treninglarning sifati va xizmatlarni tashkil qilish, sog‘lomlashtirish, xordiq chiqarish va fitnes xizmatlari buyicha malakali mutaxassislar mavjudligini nazarda tutadi. Bunday mahsulotlar sotuvdan keyingi servis, mijoz sadoqatini oshiruvchi a’zalik sxemasi,boshqaruv va munosabatni shakllantiruvchi qo‘shimcha xizmatlarni ham o‘z ichiga oladi.

Turizm va mexmonxona biznesining muxitining moddiy va qushimcha elementlari mahsulot asosini anglashga va yetkazilishiga olib keladi va shuning uchun ham mahsulot yaratish va mahsulotni mijozga taqdim qilish jarayonida muxim rol uynaydi. Bu tashkilot yoki turistik maskandan har bir mijoz segmentlari (target) uchun aloxida mahsulot asosini tashkil qiluvchi goya bilan chiqishni va mahsulot asosini tashkil qilish uchun moddiy va qushimcha elementlarni qanday tashkil qilishni bilishi lozim. 6-bobda izoxlanganidek bozorlar, segmentatsiya, mijozlarni motivatsiyalash, ehtiyojlari o‘rtasidagi munosabatlar mahsulotni mijoz ongida pozitsiyalashtirish jarayoni bilan bog‘liq. Bu jarayon ko‘pincha brending orqali amalga oshiriladi va brendlar marketing kommunikatsiyalari strategiyasi va miksining asosiy aspektiga aylanadi.