1-– мавзу кириш. Таъминлаш манбалари ва вагонлар электр юкламаларини таснифи

19- Elektr yoritgich va vagonlarni isitish 
 
 
Мавзу режаси: 
 
1.Elektr bilan isitish turlari
 
 
2.Kombinatsiyalangan elektr-ko‘mirli isitgich 
Vagonlarda uch xil turdagi elektr isitgichlardan foydalaniladi.
Konveksion isitgich. Bunda elektr pechlari to'g'ridan-to'g'ri yo‘lovchi 
xonasiga o‘matilgan. Bu usul iqtisodiy jihatdan eng tejamli hisoblanadi, 
chunki ajralayotgan issiqlik faqat isitish uchun ishlatiladi. Usul ning 
kamchiligi — ajralayotgan issiqlikning vagon hajmi bo'yicha bir tekisda 
tarqalmasligi. 
Kaloriferli isitgich. Bunda vagonda havo elektr kaloriferda isitilgandan 
so'ng beriladi. Kalorifer havo kanaliga 0‘rnatilgan bo‘ladi. 
Kaloriferli isitgich montaji sodda va juda kompakt ravishda 
joylashgan. 
Uning 
kamchiligi 
sifatida 
qurilmaning 
foydali 
ish 
koeffitsiyentining kichikligini aytib o‘tish kerak. Bunga sabab havoning 
yuqoridan pastga qarab uzatilishida. 
Radiatsiyali isitgich. Bunda elektr isitgichlar havo, pol va shipga 
o‘rnatiladi. Shunga ko'ra, ularga termik jihatdan yuqori puxtalik talab 
etiladi. 
Aytib o‘tilgan usullarning hech biri mustaqil qoMlanilmaydi. Ular 
asosan'kombinatsiyali ravishda, ya’ni konveksion-kaloriferli yoki elektr va 
ko^mirli usilda qoMlaniladi. Bunda suv qozonda qattiq yoqilg‘i (ko‘mir, 
torf, o‘tin) yoqish bilan yoki suv qozoni o‘rnatilgan elektr isitgich 
yordamida amalga oshiriladi. 
Kombinatsiyali isitgichga ega vagonlarda suv isitgich tizimi 
elementlari (trubalar, suv qozoni, kalorifer va b.) bilan biiga elektr isitgich 

---

elementlari (yuqori kuchlanishli isitgichlar va b.) ham o'rnatilgan. Shunga 
ko
k
ra vagon ostida 3000 V li magistral, vagonlararo ulamalar, yuqori 
kuchlanishli apparatlar, elektrisitgich qurilmaning himoya jihozlari 
joylashgan vagon ostidagi yashik ko‘zda tutilgan. 
Kombinatsiyali 
isitgichga 
ega 
vagonning 
elektrlashtirilgan
uchastkadan harakati davrida kontakt tarmog‘idan keladigan tok 
elektrovozga va undan vagonlararo ulamalar orqali vagon ostidagi yuqori 
kuchlanishli isitgich elementlari joylashgan yashikka keladi. Isitgich 
elementlari o‘tgan tok suvni isitadi. Poyezd eletrlashmagan uchastkadan 
o‘tayotganida yoki shu zonada to‘xtab turganida suvni qizitish qattiq 
yoqilg'i yordamida oddiy usuldagidek bajariladi. 
Vagon elektr isitgichiga qo'yiladigan talablar: 
— 
vagon tashqarisidagi havo harorati 40°C bolganda, elektr isitgichi 
vagon ichidagi haroratni 18°C dan kam qilmasdan ushlab turish; 
Tana burchagi steradianda o‘lchanadi va quyidagi formuladan 
aniqlanadi: