1 – лабораторияиши 1

 
 
3.1-расм. Импульс тафсиф (характеристика)ларининг кўриниш турлари. 
Занжирларнинг бир жинсли бўлмаслиги, уланиш ва ички бир жинсли 
бўлмасликларига мумкин. Уланиш бир жинсли бўлмаслиги линия қурилиши 
вақтида, кабелнинг турли қурилиш узунликлари тўлқин қаршиликларининг 
бир хил миқдорга эга бўл-маслиги сабабли, муфталарни монтаж ишларини 
101 

---

амалга оширишда ҳосил бўлади. Ички бир жинсли бўлмасликлар кабелларни 
тайёрлаш вақтида ўтказгичлар диаметрининг, изоляцияси қалинли-гининг 
номинал миқдорлардан четга чиқиши (оғиши), кабел узунлиги бўйича 
изоляция материалининг сабаблари натижасида ҳосил бўлади. 
Тадқиқот қилинаётган занжирдаги уланиш ва ички бир жинсли эмаслик 
асбоб экранидаги импульс характеристикасида турли амплитуда ва қутбларга 
эга бўлган акслар сифатида номаён бўлади (3.2-расм).
3.2-расм. Алоқа кабели занжиринингмисол тариқасида импульс тафсифи 
(характеристикаси). 
Бажарилаётган ўлчовларнинг керакли аниқлигини таъминлаш учун 
тадқиқот қилинаётган занжир бўйлаб тарқалаётган сигналнинг тўлқин 
узунлиги қисқаришини очиқ бўшлиқда тарқалаётган сиг-налнинг тўлқин 
узунлигига таққосланишини эътиборга олиш керак. Бу тўлқин узунлигининг 
қисқариши электромагнит тўлқинининг қисқариш коэффициенти η дейилади 
ва қуйидаги ифода ёрдамида аниқланади: 
,
V
с


(3.3) 
 
бу ерда 
С
-бўшлиқда электромагнит тўлқинининг тарқалиш
тезлиги (
С
қ3 10
8
м/с); 
V–занжир бўйлаб электромагнит тўлқинининг тарқалиш
тезлиги;
η-миқдори ўлчанаётган занжир турига қараб асбобнинг олдинги 
панелида жойлашган «Укорочение» бандиси ёрдамида ўрнатилади. 
3.2. Кабеллар ўлчайдиган занжирларини бир жинсли бўлмаганлигини
ўлчов Р5-9 асбоби. 
3.2.1. Р5-9 асбоби ёрдамида қуйидагилар аниқланади: 
-импульс услубида кабелларнинг бузилганликлари ва унинг
характери; 
-бузилган жойгача бўлган масофа;
-тадқиқот қилинаётган занжирнинг тўлқин қаршилиги; 

---

-изоляция 
қаршилигини камайиши ва контактқаршилигиошиши 
натижасида ҳосил бўладиган занжирнинг бир жинсли эмаслиги. 
3.2.2. Асбобнинг техник тафсифлари. 
Асбобнинг электр манбаи кучланиши 220В ёки 127В бўлган ўзгарувчан 
токдан ёки ички автоном электр манбаи (аккумулятор батареяси)дан амалга 
оширилади. 
Бир жинсли бўлмаган жойгача масофа «Расстояние» бандисининг 
шкаласидан (N ва n) бўлакларни аниқлаш ва (3.1) ифодасига қўйиб ҳисоблаш 
йўли билан аниқланади. Асбоб узунлиги 0,01–10 км ва тўлқин қаршилиги 10 
дан 1000 Ом гача бўлган турли хилдаги кабелларда ўлчов ишларини олиб 
боришга имкон беради. Бунда акс этган импульснинг зондловчи импульсга 
нисбатан максимал сўниш миқдори 50 дБ. 
Асбобни атроф муҳитнинг ҳарорати –30
0
С дан 50
0
С бўлганида ишлатиш 
мумкин. Бунда қ35
0
С ҳароратда намлик 98% гача бўлиши мумкин.