0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Firmalar va ularning turlari

Firma — tovar ishlab chiqarish va barcha sohalarda xizmat ishlarini bajarish uchun foyda olish maqsadida resurslarini jamlaydigan va undan foydalanadigan tadbirkorlik shaklidir.

Firmalar tarkibida yuridik shaxs huquqiga ega bo‘Igan turli xil mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar bo‘ladi. Firmani har bir fiiqaro yakka tartibda faoliyat ko‘rsatish uchun yoki bir guruh kishilar o‘rtoqchilik shaklida yuridik shaxs bo'lmasdan ham tashkil etishlari mumkin. Qonun asosida biznes va tadbirkorlikni tashkil etishning ideal shakllari yo‘q. Tadbirkorlikni qaysi shaklda bo‘lishi turli xil shart- sharoitlarga bog‘liq. Rivojlangan kapitalistik dunyodagi firmalarning asosini hozirgacha xuddi shu yakka xo‘jalikka asoslangan kichik firmalar tashkil etadi.

Firma tushunchasi (italyancha — firma — muhr) kommersantning «savdo ismini» ifodalagan. Hozirda bu ibora resurslarni mahsulotga aylantiruvchi institut tushunchasini bildiradi.

«Firma» so‘zi birinchi bor Italiya davlatining shimoliy va markaziy viloyatlarida u yerda kapitalizmni rivojlana boshlashi bilan ishlatiladigan bo‘ldi. XV-XV1I asrlarda firmalar Gollandiya, Angliya, Fransiya, Germaniyaning Ganzey shaharlarida paydo bo‘la boshladi, keyinchalik esa butun dunyoga yoyilib ketdi.

Firmaning mohiyatini buning bozor iqtisodiyoti sharoitida baja- radigan vazifasidan ham bilish mumkin¹:




4-chiyna. Firma va uning vazifalari.

Bozor iqtisodiyotiga o‘tish munosabati bilan korxona va firma­larning turli xillari paydo bo‘la boshladi. Masalan: