|
ilk yosh gunthida:
har kuni ertalab badantarbiya qilish. harakatlarni namunaga muVofiq bajarish;
badantarbivani ochiq havoda. vengil kiyimda bajarish;
~ ertalabki badantarbiya mashqlarini suv muolajalari bilan tugallash (kattalar ko'magida);
yozda ochiq havoda iloji boricha ko'proq bodish;
-kattalar nazorati ostida kichik ochiq suv havzasida (basseynda) cho‘- milish (gigiena ialablariga amal qilgan holda).
Kichik guruhda:
har kuni ertalab badantarbiya qilish;
harakatlarni namunaga muvofiq bajarish;
badantarbiyani ochiq havoda, yengil kiyimda bajarish;
ertalabki badantarbiya mashqlarini suv muolajalari bilan tugallash; (kattalar ko"magida);
ertalabki badantarbiya mashqlarini aniq va izchil bajarish;
bolalarni yuz-qodlarini musiaqil yuvishga odatlantirish, suvni sacliratmaslik. sovundan to‘g‘ri foydalanlsh, badanini hod sochiqda artish, yozovlarida ochiq havoda ilojt borichako'proqbodish. chodnihsh, dushdan foydalanish;
ochiq suv havzasida (basseynda) ehobnilish (gigiena talablariga atria] qilgan holda).
O ‘rta guruhda:
~ har kuni kattaiar nazoratida badantarbiya mashqlarini xonada, clarchalarni ochib qo'ygan holda bajarish: ochiq havoda esa sport kiyimida bajarish;
qo‘l, oyoq. gavda uchun mashqlarni aniq va izchillik bilan bajarish. qomatni to'g'ri tutish;
har kuni ertalab badantarbiya mashqlarini bajarish, har qanday ob- havoda ham harakatli o'yinlar oSnash;
-har kuni oyoqlarni yuvish, sekin-asta suv haroratini pasavtirib borish:
xona haroratidagi suvda hodlangan gubka void palimoq qo"Iqop bilan das t lab qodlamh key in oyoqlarni. ko'krakni, qorin va orqani teskari yo'nalishda teri qizarguncha artish.
Katta guruhda:
har kuni kattaiar nazoratida ertalabki badantarbiya mashqlarini bajarish;
badantarbiya mashqlarini ochiq havoda gilamcha ustida. yengil ki- yimda predmetlar bilan va ularsiz bajarish, mashqlarni suv muolajalari bilan tugallash;
muayyan izchillikda, aniq, shiddat bilan muskullarni tarang holga keltlrish. mashqlarni, qomatni urgdi tutgan holda bajarish;
yuz, bolyin, qo'lni tirsakkacha sovuq suv bilan yuvish;
badamarbiyadan so dig darhol gubka yoki uy haroratdagi suvda hodlangan kichikroq pahmoq sochiq bilan tana a’zolarini artish; avval qodlarni, keyin badanni quruq sochiq bilan tana qizarguncha, quruq qilib tezda artish;
faqat kattalarning ruxsati bilan chodnihsh, kattalarning nazorati ostida cho'milishning asosiy qoidalariga rioya qilish;
yalangoyoq vurganda oyoqni shikastlantirish xavfi yo'q joylarda yu- rish;
chiniqtirish qoidalarini ongli ravishda bajarish.
Tayyorlov guruhida:
har kuni ertalabki badantarbiya mashqlarini bajarish;
badantarbiya mashqlarini ochiq havoda gilamcha ustida, yengii kiyimda buvumlar bilan va ularsiz bajarish, mashqlami suv muolajalari bilan tugallash;
muayyan izchillikda. aniq. shiddat bilan muskullarni tarang holga keitirish, mashqlarni qornatni to‘g‘ri tutgan holda bajarish;
-xonada yengii kiyimda bo‘lish, derazaning kichik darchasini ochib qo'yish;
ertalabki badantarbiya mashqlarini bar kuni. har qanday havoda bajarish;
vuz, boN'in, qo'lni tirsakkacha sovuq suv bilan yuvish;
badantarbiyadan so'ng darhol gubka yoki uy haroratidagi suvda ho‘llangan kichikroq pahmoq socliiq bilan tana a'zolarini artish, avval qoHlarni. key in badanni quruq sochiq bilan tana qizarguncha, quruqqilib tezda artish;
faqat kattalarning ruxsati bilan eho‘rmlish. kattaiaming nazorati ostida cho'milishning asosiy qoidalariga rioya qitish;
yalangoyoq yurganda oyoqni shikastlantirish xavfi yo'q joylarda yurish.'
' Gngienik shart-sharoitlar. Mak.tabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning jismoniv to'g'ri rivqilanishi uchun gigienik shart-sharoitlar - uyqu, ovqatlanish va kiyinish, kun tartibi kabilami hisobga olish zarur.
Bolalarni jismoniy jihatdan tarbiyalashdagi muhim vazifa nerv tizimi gigienasidir. Bu vazifani hal etishda uyqu katta ahamiyatga ega. Uyqu miya yarim sliarlarining normal jshlashi uchun zarur bo'lgan kuch-quvvatni tiklaydi. Chuqur va yaxshi, uzoq davom etadigan uyqu nerv tizimining, organizm charehashining oldini oiuvchi asosiy vositadir. Agar bola yomon uxlasa, uyquga to'y mas a nerv tizimining buzilganidan dalolat beradi. Nerv tizimi qo'zg'aluvchan bolalar aksariyat yomon uxlashadi. Bunday bolalarning uyqu tormozlanishi chuqur normal uyquni ta’minlay olmaydi. Shunda bunday bolalar kichkiginagina. arzimagan sharpadan ham uyg'onib ketaveradi. Bola qanehalik yomon uxlasa. lining axloq me'vori, oYaro munosabati, muomalasi shuncha yomonlashadi, bunday hoini biz injiqlik deb tushunamiz. Yaxshi uyqu bolaning sog'lomligidan darak beradi.
Bola yaxshi uxlashining asosiy sharti uning yoshiga mos bo'lgan sut- kalik rejimni hayotining birinchi kunidan boshlab to'g'ri tashkil edshi- dir. Bola tez va yaxshi uxlashi uchun kerakli shart-sharoit yaratish, uy-
g'oqlik vaqticla taollashtiruvchi har xil harakallarni tashkil etish kerak. Shuningdek, boialar yaxshi uxl ash lari uchun ularni kuchli qo'zgdatadigan aqliy va jismoniy ish qildirmaslik kerak. Bolalarda uyqudan oldin salbiv hislarni uyg'otmaslik kerak, bunday muomala natijasida bolaning miya yarimsharlarida yuqori qo‘zg‘olish o'ehogd hosil bodadi. Uyqudan oldin kattalaming bola bilan muomalasi nihovalda tinch, samimiy. bolalarni uyquga tayyorlovchi bodishi lozim. Bolalarni uyquga tayyorlash ularda mustaqil likni tarbiyalash bilan bog'liq holda olib boriladi. Bir yoshning oxiriga kelib. boialar o‘z oyoq kiyimini, paypog‘ini mustaqil yechishga o'rgatilishi niumkin. Uch yoshga kelib mustaqil yechinishga, kiyimni chiroyli taxlab qoAishga, o'z karavoti oldiga borib, unga chiqib olishga cvrgatiladi. Avvaliga bu uyquga tayvorgariik bodgan bodsa, keyinchalik borib bu hamma narsa bolalarda uyquni keltiruvchi vosita boklib xizmat qiladk Agar mana shu jarayonlar bodmasa bolaning uxlashi qiyin kechadi.
Agar bola yaxshi uxlasa tetik, quvnoq bodib uyg'onadi va hafsala bilan kiyina boshlavdi. Bolani bevaqt uyg'otisb lining nerv tizimi va xulqiga salbiy ta!sir kodsatadi. Bolalarni blrdaniga uygdrtish juda zararti, chunki ko'pchilik boialar uyquga toAmaydi. Bolarni har doim bir vaqtda uyg'otilsa, ulaming miyasida ko'nikish pavdo bodadi. Bulling natijasida sekin "turinglar’* degan tovushdan hatto eng qattiq uxlab yotgan boialar ham uyg‘onib ketishadi. Uvg'otilmasa. uyg'ongan boialar kiyinguncha 30-45 daqiqa ichida hamma boialar uyqusi pishib. oAlari sekin-asta uyg‘onishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
