|
Kiyinish bam gigienik omil sifatida bolaning jismoniy rivojlanishiga o‘z ta'sirini kodsatadi. Kiyim har doim bolani odab turgan havo tempe- ralurasiga mos kelishi kerak, U yengil materia Id an tayyorlanib, iiavoni, issiqlikni yaxshi odkazadigan bodishi, oson yuviladigan, yaxshi hodlana- digan, namni shimadigan. elastik va badanni bevzovta qilmaydigan bodishi lozim.
Yozgi kiyim rangi ochiq, asosan oq gazlamadan, qishki kiyim - to‘q rangti materialdan tikilishi lozim. Boialaming kiyimi ularning yosiiiga yarasha, yengil, qulay, qismavdigan. estetik didiga javob beradigan arzon materialdan tikilishi kerak, Shuningdek, bolalarning oyoq kiyimi ham qulay, poshnasi 1-1,5 sm bodishi kerak. Vaqt-vaqti bilan bolalarga q ish da binoning ichida. yozda maydonchada yalangoyoq yurishga ruxsat berish kerak. Notekis joy da yalangoyoq yurish to von yassttigini yo'qotadi. bola organizmini chiniqtiradi
Bolalarning ovqathmishi (nonushta. tushki ovqat, kech tushki ovqat va kccliki ovqat) osoyishta vazivatda o'tishl kerak. Bota stol atrofiga vaxshi ishtaha bilan o'tirsa, uning organizmida ovqatning vaxshi hazm bo'li shiga yordam beruvchi shart-sharoit hosil qiladi. Yaxshi ishtaha bolalarda mus- taqillikni, madaniy-gigienik malakaiami, stoi atrofida o'zini to'g'ri tutib o'tirish malakalarini tarbiyaiashga yordam beradi. Eng muhimi - bolalar- ning yoshligldan bosh lab ularda yaxshi ishtaha bo'lishini ta’minlash muhim ahamiyatga egadir,
Botalarnt iIk v os hi dan boshlab ovqatni mustaqilyeyishga o'rgatish ularda ovqatni ishtaha bilan yeyishga, ovqatga ijobiy munosabatni uyg'otishga yordam beradi. Ikkinchi yoshning boshidan qoshiqqa o'rgatish. to'rtinchi yosh- dan sanchqidan, beshinchi yoshda piehoqdan foydalanish malakalarini tar- biyalab borish zarur. Bundan tashqari bolalarda ovqat yeyislidan oldin qo‘- lini yuvisb. tartibli yeb-iehish. chapillatmay, tcvushsiz chaynash va ichish, salfetkadan foydalanish. to'g'ri o'tirish, ovqat uchun tashakkur bildirish, ovqatdan key in og'izni chavqash kabi maishiy-gigienik malakalar ham tarbiyalab boriladi. Mazkur jarayonda katlalaming namunasi, tushuntirish, o'rgatish, nazorat kabi tarbiya uslublarining abamivati katta.
Kun tartibi jismoniy tarbiyaning muhim shartidir. Kun tartibi xilma-xil faoliyathamdadamoiishningvaqtjihatdanmaqsadga muvofiqtaqsimlanishi, hayot tartibidir.
Kun tartibini tashkil ctuvchi bare ha qismlami (ovqatlanish. uvqu. o'yin, sayr. mashg-uiotlar) bir me'yorda lakrorlash natijasida bolalarda faoliyatning bir turidan Ikkinchi turiga o'tishni yengillashtiruvchi mustahkam ko'nikma hosil bo'ladi. Aynan kun tartibiga rioya etish bolaning nerv faoliyati tizimi va barcha fizioiogikjarayonlarning o'tib borishiga samarali ta'sir ko'rsatadi.
Kun tartibiga qo'yiladigan asosiy talab bolalarning yosh xususiyatlarini hisobga olishdir. Kichik guruhlarda uvqu, ovqatlanish, yeehinish.vuvinish va boshqalarga ko'p vaqt ajratiiadi. Katta bo'lgan sari bolalarning mustaqilligi orlib, o'yin va faoliyatning boshqa turlariga ko'proq e’tibor beriladl. Urnuman olganda, kun tartibi ham gigicnik. ham tarbiyaviy funksiyani ba- jaradi.
Kun tartibini tuzish va uni tashkil etishda quyidagi jihatlarga e'tibor qaratish zarur:
kun tartibini tuzishda yil fasllarining e'tiborga olinishi. Masalan. yozda bolalarning ko'proq ochiq havoda bo'lishi, ertalab ertaroq uyg'o- tiJib. kechqurun uxlashga kcehroq yotqizilishi va boshqalar;
7.00-7.30
|
O'rind an turish. ertalabki yuvinib-taranish. (uyda)
|
7.30-8.30
|
Qabui, so g‘lie'ini tekshirish, o'yinlar. ertalabki badamarbiya
|
8.30-8.55
|
b'omishtaga tayyorgarlik, norms lit a
|
8.55-9. iO
|
O'yinlar, masbg'aiollarga tayyorgarlik
|
9.10-11.00
|
Mashg'ulotlar
|
11.00-11,15
|
Sayrga tayvorgarlik
|
O
o
rr,
1
|
Sayr (o'yinlar, mehnat. kuzatish, harakatli o'yinlar — 10 daqiqa. jismoniy mashqlar 20-30 daqiqa)
|
13.00-13.15
|
Sayrdan qaytish
|
13.15-13.35
|
Tuslilik
|
13.35-15.25
|
Uyqu
|
15,25-15.50
|
Uyqudan turish. yuvinisli
|
15.50- 16.05
|
Yengil 2 tushlik
|
16.05-18.15
|
O'yinlar. mustaqil faoliyat. sayr
|
18.15-18.40
|
Kechki ovqat
|
18.40- 19.30
|
O'yinlar. bolaiarning uyga ketishi
|
19.30-20.10
|
Sayr (uyda)
|
20,10-20.40
|
Tincli o'yinlar. gigienik muoiajalar (uyda)
|
20.40-6.30(7.30)
|
fungi uyquga tavvorlamsh, tungi uyqu (uyda.)
|
3) kun tartibini o'zgarmasligiga alohida e’tibor qaratish. Ya’ni bo 1 alar vaqtida ovqatlanishlari, shug‘ullanishlari, o'ynashlari. uxlashlari talab cti- ladi, Bu bolalarda barqaror dinamik ko'nikmalami hosil qiladi. iilarni tar- tiblilikka, intizomlilikka o‘rgatadi;
4) kun tartibini tuzishda ota-onalaming ish vaquning boshlanisbi va tugashi ham hisobga olinishi. Avrim ota-onalar ish vaqtining biroz keeh ■tugashini hisobga olgan holda, individuallashtirilgan va tabaqalashtirilgan kun tartiblari ishlab chiqiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
