|
Ilkyosh guruh (2—3 yoshli bolalarming rivojlanish xususiyailari. Bu davr o'ziga xos xususiyatlarga ega. Bir yoshdan ikki yoshgacha bo'lgan- 12
12. Bolaion tayanch dasturi - T.f 201(h - 5-b.
45
davr mobaynida boianing mitqi va o‘zgalar romonidan avtilgan so'zlarni tushunish qobilivatlari jadal rivojiangan bodsa, 2-3 yoshga kelib, o‘z- galar nutqiga taqlid qllisb jarayoni boshlanadi, bola musiqa, badiiy so'z ta’siriga tez berlladi.
Shuning uchun ham unga xuddi shu davrdan boshlab she'rlar avtish hamda raqsga tushishni o‘rgatish lozim. Ularda kattalarga jo'r bo"lib qo‘- shiq aytish, musiqaga muvofiq harakat qiiish, ohangni his ctish ko'nik- masi shakllanadi.
Bu yoshdagi bolalarni bir joyga jamlaganda ular orasida cbzaro muloqotga kirishish ko‘nikmalari shakllana boshlaydi. Ta'lim-tarbiyaviy ishlar bolalarda shakllana boshlagan xuddi ana shu ko‘nikmalarni rivoj- lantirishga va ularni malakalarga aylantirishga yo'naltirilmog’i lozim,
Kichik gurnh (3-4 yoshli bohilarjning rivojlantsh xususiyailari. Bola 3 yoshga qadam qo'vganda jismoniy o'sishi bir qadar sekinlashadi. Bu davrda uning og‘irligi 14-15 kg.. bo‘yi 90-95 smga yetadi. Bola jismonan anclla chiniqib.. asab tizimi taraqqiy etadi. Tayanch harakat organ lari takomillashib boradi. 3 yoshli bolalar qisqa muddat davomida o;z xatti- harak.atlariniidoraqilishko‘nikmasiga egabodadilar. Ulardagimustaqillik ortib boradi, hissiyot hamda sensor idroki rivojlanib boradi. Jamoa bo‘lib o‘ynash ko‘nikmalari shakllanadi. 0‘yin asosida amalga oshiriladigan mehnat faoliyatini farqlash imkoniyati kengayadi. Tasviriy faoliyat hamda qurish-yasasb faoliyatining dastlabki ko‘rinishlari namoyon bodadi. Uch yoshli bolalarning diqqati qisman markazlashadi. xotirasi in us-, tahkamlanib boradi, moddiy borliqni idrok etish jarayoni boshlanadi, faraz qilish imkonivatlari vujudga keladi. Bund a o'yin faolivati etakchi rol o‘ynaydi. Mazkur dastur xuddi mana shu faoliyatni kengavtirishga va rivojlantirishga keng yo*l ochadigan tadimiy mashg‘ulotlar tizimini bel- gilab berishga yo‘naltiriigan.
0‘rta guruh (4-5 yosh bolalarjmng rivojlcmish xususiyailari. Bola to‘rt yoshga yetgach, uning jismoniy o‘sishi birmuncha jadallashadi, bu davr mobaynida bo‘yi 105-108 sm gacha o‘sadi, ogdrligi esa IS- 19 kg bodadi. Bu davrda boianing miyasi tez rivojlanadi. Katta varim sharlar po‘stlogdning faoliyati takomillashib boradi, Boladagi asosiy harakatlanting rivojlanishida jiddi.y-s.ifat o‘zgarishlar sodir bodadi, ularni bajarishda tabiiylik ortib boradi, bolalarda qiyoslash ko‘n.ikmasi shakllanadi, Bu yoshdagi bolalarning nutqi ravon, xotirasi ancha teran, mustaqil fikrlash darajasi bir qadar rivojiangan bodadi. Barcha harakat va
faoliyatlarni ozi mustaqil bajarishga intiladi. Bu yoshda bola nihoyatda serharakat, o'yinqaroq, o'la qiziquvchan bo'lad i. U bar qanday tadbirga bajonidtl qatnashadi. Shuning uchunham ulami to'g'ri ovqatlantirish. o'z vaqtida uxlatish, salomatJigini muhofaza qilish, ruhiy holalini nazorat qi- Ub borish. quvnoq kayiiyatda bo'lishini ta‘mini ash muhim ahamiyatga eza. Ular bilan olib boriladigan mashg'ulotlarning mazmunini xuddi mana shunga yo'naltirish maqsadga muvoliqdir.
Katta gunth (5—6 yosh bolalatjning rivojlamsh xmusiyatlari. Bu davrda bolaning bo'yi 7-8 sm ga o‘sadi. lining oyoqlari gavdasiga nis- batan tezroq rivojlanadi, og'irligi 20-22 kg m tashkil etadi. Bolalaming umurlqa suyakiari qotmaganligi tufayli tez qiyshayib qolisbi inumkin. Shuning uchun ham suyaklarning to'g'ri o'si shim" ia’mini ash ga alohida e’tibor berish kerak. Ulaming vuragi chaqaloq yuragiga nisbatan 4—5 barobar kattalashgan. biroq muskullari hali yetarli darajada mus- tahkamlanmagan boiadi, Olti voshga etganda miya po‘stlog‘ining asab katakchalari rivojlanih, og'irligi va tashqi ko'rinishidan kattalaraikiga yaqinlashadi. Shuning uchun ham bolaning asablariga juda ehtiyotkorlik bilan,munosabatda boMish talab etiladi. lining talaffuzi aniq. nutqi ra.von bodishini ta'minlash kerak. Bolaning bu faoliyatida nuqson bo’lgan taq- dirda uning ol'dini olish choralarini ko‘rish lozim. Bu yoshdagi bola- larning so'z bovligining rivojlanis-higa. alohida e'tibor berish lozim. Ulaming nutqidagi so'zjar bolaning filer ifodalash ehtiyojlarini to'la qondirishi kerak. Bu davrda bolalarning matematik tafakkuri, bisoblash ko'nikmalari rivojlanishi lozim. Dastlabki iqtisodiy lushunchalarga ■ehtivoj seziladi. Bolaning faraz qilish qobiliyatini jadal rivojlantirishga alohida e'tibor qaratish maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
