0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Demokratik rahbar
Bunday turdagi rahbar;

• 
  boshqarish funksiyalarini jamoa flkri bilan hisobiashib am alga oshiradi;
  
• 
  ishlab chiqarishni boshqarishga xodimlami jalb qiladi;
  
• 
  ulaming bildirgan fikriga quloq soladi;
  
• 
  ular bilan maslahatlashadi. ijobiy tamonlarini inobatga oladi;
  
• 
  barcha bilan barobar va samimiy tnunosobatda bo^;ladk ustunligini bildirmaydi;
  
• 
  buyruq berish yo‘li bilan emas, balki ishontirish uslubida ish vutadi,
  
• 
  buyruq rabbarlik uslubi bo'ysmuvchilaniingshaxsiy tashabbusini, ijodiy faohyatini rivojlantiradi va jamoada o'rtoqjjk va ish chan muhitini yaratadi.
  

Boshqaruvchi qaysi boshqaruv shaklini qo'llashidan qat'iy nazar o'zining musiaqil.dunyoqarashi, mustaqil fikri va quyidagilarni o^;z ichi- ga olgan ma’naviy qiyofasi boMishi kerak.
Har qanday holatda ham rahbar qaysi bo'grind a rahbar bo'lishidan qat’iy nazar o'zining asosiy majburiyati. ya’ni qo'l ostidagilarni o'zimng misolida tarbiyalashni unutmasligi kerak.
O'zbekiston Respublikasining 'Ta’lim toⁱg‘risida*’gi qonunida, 0‘zbekistonda ta’lim sohasini boshqarish respublika tasarrufidagi yuqo-

ri hukumat va uning boshqarish organlari batnda mahalliy hukumat va uning boshqarish organlari tomonidan amalga oshirilishi koYsatilgan.

Maktabgacha ta'lim muassasalari Xalq ta’limi vazirligi tasarrufiga kiradi. Xalq ta’limi Vazirligining mahalliy organlariga quyidagilar kira- di: Xalq ta’limi viloyat boshqarmask Toshkent shahar xalq ta'limi bosh boshqarmasb tuman xalq ta'limi bo'limi.
Respublikamizda davlat maktabgacha ta’lim muassasalari bilan birga nod a vl at maktabgacha ta’lim muassasalari ham faoliyat yuritadi. Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi o'z faoliyatida O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisin- ing qarorlari va boshqa hujjatiariga. O'zbekiston Respublikasi Prezid en­duing farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, boshqa normativ- huquqiy hujjatlarga, shuningdek oO'zbekiston Respublikasida nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi to'g'risida»gi Nizomga amal qiladi.
Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasining ustavi Vazirlar Mahka­masining 1998-yil 5-yanvardagi 5-son qarori bilan tasdtqiangan Ta’lim muassasasi ustavim ishlab chiqish tartibiga muvofiq ishiab chiqiladi, uning muassisi tomonidan tasdiqlanadi va tegishli davlat organlarida ro'yxatdan ohkaziladi.
Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi ta’lim-tarbiya va sog'lom- lashtirish muassasasi hisoblanadi, quyidagilar uning asosiy vazifalari hi- sobianadi:

• 
  bolalarning hayotint muhofaza qilish va sogdigdni mustabkamlasb;
  
• 
  bolaning shaxsi asoslarini shakllantirish, uning bilimga qiziqishlarini rivojlantirish;
  
• 
  bolaning intellektual, shaxsiy va jismoniy rivojlanishini ta’minlash;
  
• 
  bolaning rivojlanishidagi nuqsonlarni zarur tarzda tuzatish;
  
• 
  bolaning milliy madaniyat va umuminsoniy qadriyatlar bilan tanishtirish:
  
• 
  bolalami maktabda 0‘qishga tayyorlash.
  

Nodavlat maktabgacha ta'lim muassasasi muassasa sifatidagi tashkiliy-huquqiy shaklda tashkil etiladi va qonun hujjatiariga muvofiq faoliyat ko'rsatadi, Yuridik va jismoniy shaxslap shu jumladan nodavlat mulkchilik shaklidagi yuridik va jismoniy shaxslar nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasining muassislari bodishlari mumkin.




Nodaviat maktabgacha ta'lim muassasasi vuridik shaxs maqomiga ega bo'ladi, mustaqil moliya-xoqaiik faoliyatini amalga oshiradi, dumaloq muhrga, burchakli shtampga va o'z logotipi yozilgan blankaga ega boiadi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasi qonun hujjatlariga muvofiq belgilangan tartibda Iksenziya olgan vaqtdan bos blab ta'lim faoliyatini amalga oshirish huquqiga ega bo'ladi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasini akkreditatsiya qilish vakolati davlat organ! tomonidan, attestatsiya asosida amalga oshiriladi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasida ta’lim va tarbiya dunyoviy xususiyatga ega boladi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasida ta’lim mazmuni Q'zbe- kiston respublikasi Xalq ta’Iimi vazirligi tomonidan tavsiya qilingan dasturlar bilan belgilanadi. Muassasa o’z (mualliflik) dasturidan foy- dalanishga haqlidir, Ushbu dasturlarni tasdiqlash tartibi O'zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan belgilanadi,
Nodaviat maktabgacha ta'lim muassasasinmg ish rejimi va bolalarning u yerda qancha vaqt boHishi muassasa ustavida bamda muassasa rahbari (yohud muassiC) bilanota-onalar yoki ularning o'rnini bosuvchi shaxslar o’rtasida tuzilgan shartnomada belgilanadi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarni o'qitish va tarbiyalasfr davlat tilida va « Davlat tili haqida»gi O'zbekiston Respub­likasi Qonuniga muvo.fiq bosiiqa tillarda olibbpriladi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasi 'tarbivalamivchilariga tibbiy yordam ko‘rsatish shtatdagi yoki sogMiqni saqlash organlarining shartnoma asosida rnaxsus, bi rikf ir i Igaq tibbiy ot xodimlari tomonidan amalga oshiriladi. _
Tibbiyot xodimlari nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasi xodim­lari bilan birgalikda bolalarning hayoti. sog'lig'i vajismoniy rivojlanishi. davolash-proflaktika tadbirlari okkazilishi, sanitariya-gigiena normalari- ga, ovqatlanish rejimi va sifatiga rioya qilinisht uchun javob beradilar. Nodaviat maktabgacha ta'lim muassasasi xodimlarini tibbiy ko'rikdan orikazish shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Nodaviat maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarning ovqatlanishi O'zbekiston respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlan- gan tibbiyot, sanitariya-gigiena normalari va talablari asosida amalga oshiriladi.




Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi ta dunning uzluksizhgint ta’tn inlash maqsadida shartnoma asosida o'z faoliyattni uraumiy o*rta ta'litn muassasalari bilan birgalikda amalga oshirishi murnkin.
Nodavlat maktabgacha ta’ lim muassasasiga bolalar 2 yoshdart boshlab- 6-7 yoshgacha tegishli tibbiy xulosa hisobga olingan holda qabul qi linadi, Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalarm qabul qilish va ulaming chiqib ketishi tartibi nodavlat maktabgacha ta’lim muassas ashling ustavi bilan belgilanadi,
Nodavlat muassasa guruhlarldagi bolalar soni davlat maktabgacha ta’lim muassasalari uchun belgilangan sondan ortiq bo'lmasligi kcrak.
Maxsus pedagogik ma’lumotli shaxslar nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasida pedagogik faoliyat bilan shugmllanish huquqiga egadir, Sud tomonidan yoki tibbiy xulosaga muvofiq bunday faoliyat bilan shug’ullanishi ta’qiqlangan shaxslar pedagogik faoliyafgaqo'yilmaydilar, Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi rahhari belgilangan tartibda pedagog kadrlar malakasini oshirishni va ularni qayta tayy orlashni ta hn in­lay di, ulaming slia'ni va qadr-qimmatini himoya qiladi, ilg'or pedagogik va axborot texnologiyalari, mualliflik dasiurlarh uslubik qo'liantnalar va didaktik materiallar joriy etilishi uchun shart-sharoitlar varatadi,
Nodavlat maktabgacha ta’lirn muassasasining pedagoglart va boshqa xodimiar bilan mehnat shartnomalari tuzish va ularni bekor qilish qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Nodavlat maktabgacha ta'lim muassasasida bolalar, ota-onalar yoki ularning ohnini bosuvchi shaxslar va pedagog xodimiar ta’lim ja- rayonining qatnashchilari hisoblanadi.
Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasida vastylik kengashlari tash- kil etiladi, ularni saylash tartibi va ularning vakolatlari maktabgacha ta’- Um muassasalarining ustavlarida belgilanadi.
Bolalarni qabul qilishda nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi ota- onalami yoki ulaming ohnini bosuvchi shaxslarni muassasaning ustavi va uning faoliyatini tartibga soladigan boshqa hujjatlar bilan tanishtirishi shart.
Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi bilan ota-onalar yoki ularning o’rnini bosuvich shaxslar ohtasidagi tvzaro munosabatlar nodavlat mak­tabgacha ta’lim muassasasining ustavi va shartnoma bilan tanibga soli- ^nadi. Shartnoma o‘qitish. tarbiyalash. qarab turish va parvarlik qilish Jai ay onida paydo bo'Jadigan tom on) anting huquqlari, majburiyatlari va javobgarligini o'z Ichiga oladi.




Maktabgacha ta'lim muassasasi tarbivalanuvchisi va xodimi o’rlasi- dagi munosabatlar o'zaro hamkorlik, bolaning shaxsini hurmat qilish va unga shaxsiy xususiyatlariga muvofiq rivojlanishi uchun erkinlik berish asosida olib boriladi.
Maktabgacha ta’Jim muassasasida o‘quv yili bar yili 2-scntabrdan bosblanadi, keying! yilning 1-ivunida tugallahadi va yangi o’quv yili boshlangunga qadar sogTomlashtirish davri boshlanadiY
Bugungi kunda nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari o'z faoli- yatini ”0‘zbekiston Respublikasida nodavlat maktabgacha ta’lim to*g‘- risida”gi Nizom asosida amalga oshiradi.
0‘zbekiston Respublikasining "Maktabgacha ta'lim toⁱg'risida'"gi Nizom i 0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007-yil 25-oktabrdagi 225-sonli qaroriga asosan tasdiqlangan boiib, quyidagi to'qqiz boTimni o‘z ichiga oladi:

1. 
   Umiimiv qoidalar
   
2. 
   Maktabgacha ta'lim muassasasini tashkii etish tartibi
   
3. 
   Maktabgacha ta’lim muassasasi faoliyatini tashkii etish
   
4. 
   Maktabgacha ta’lim muassasasini butlash
   

5. 
   Ta’lim jarayoni qatnashchilari
   

6. 
   Maktabgacha ta'lim muassasasini boshqarish
   
7. 
   Maktabgacha ta’lim muassasasinirigmol-mulki va pul mablagTari
   
8. 
   Maktabgacha ta'lim muassasasining javobgarligi
   
9. 
   Yakuniy qoidalar
   

Nizomning "Urnimiy qoidalar” bo'limi&d maktabgacha ta’lim mu- assasalari o'z faoliyatini ularga tayangan holda amalga oshiradigan me’yoriy-huquqiy hujjatlar hamda maktabgacha ta'lim muassasasining asosiy vazifalari belgilab. berilgan.
Nizomning ikkinchi -“Maktabgacha ta 'Um muassasasinilashkiletish tartibi” bo'limidd belgilab qo’yilganidek, maktabgacha ta'lim muassa­sasi muassis tomonidan tashkii eliladi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro'yxatdan o'tkaziladi. Davlat boshqaruvi organ lari, mahalliv davlat hokimiyati organ lari, davlat korxonalari. qonun hujjatlariga muvofiq boshqa davlat tashkilotlari davlat maktabgacha ta’lim muassasasining muassislari bo'Iishi mumkin. ⁴³


43. «0^:zbekiston Respublikasida nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi to'gbisicbmgi Nizom. —T., 2008. 35—38-betlar.




Maktabgacha ta’lim muassasasini akkreditatsiva qiiish davlat vakolatli organi tomonidan attestatsiya asosida amalga oshiriladi.
Nizomning "Maktabgacha ui 'lim muassasasi faoliyatini tashkil etish ’’ bo ‘limida maktabgaclia ta’lim muassasasidagt ta'lim mazmuni, ish _rejimi, ta’lim olish tili, ovqatlanishni yoMga qo’yish tartibi, tibbiy xizmat .ko‘rsatish, qo'shimcha mablagMar topish masalalari aniq koVsatib beril- gan.
“Maktahgacha ta'lim muassasasini butlash” hoTimida esa, bolalami maktabgacha ta’lim muassasasiga qabul qiiish tartibi, imtiyozga ega gu- ruhlar, bolalami yoshi va rivojlanish darajasiga ko‘ra guruhlarga bo'lish tartibi belgilab henlgait.
Maktabgacha ta'lim muassasasida bolalar, ota-onalar yoki ularning o'rnini bosuvchi shaxslar va pedagog xodimlar ta’lim jarayonining qal- nashchilari hisoblanadi.
Maktabgacha ta’lim muassasasida vasiylik kengashlari tashkil etiladi. ularni saylash tartibi va ularning vakoiatlari maktabgacha ta’lim muas- sasaiarining ustaviarida belgilanadi. Vasiylik kengashlarining faoliyati belgilangan tartibda O'zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi to­monidan tasdiqlattadigan vasiylik kengashi to'g'risidagi namunaviy ni- zotn asosida amalga oshiriladi.
Shuningdek. Nizomning beshinchi boiimida ota-onalar yoki ularning o'Tnini bosuvchi shaxslgr va pedagog xodimlarning huquq hamda maj- buriyatlari belgilab berilgan.
Nizomning o Itinchi bo'limi ’ ‘Maktabgacha ta 7 im m iiass as as ini hoshqarish ” deb nomlangan bo'lib, unda Pedagoglar kengashining faoli- yat y.uritish tartibi hamda maktabgacha ta'lim muassasasi mudirining va- kolatlari ko'rsatib o'tilgan.