0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsuis ta’lim vazirligi g‘. Hojiahmedov, I. Yaxyayeva, M. Umarova, A. Usmonov sifat menejmenti

Sifatni boshqarishga ma’muriy va iqtisodiy yondashuvlar

Sifatni boshqarishga yondashuvlarni ikki asosiy yo'nalishga ajratish

mumkin. ... _w

Ma’muriy yondashuv. Ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifatini 100% gacha oshirish taklif qilinadi. Mahsulotning sifati uning hayot sikli bosqich- lariga mos ravishda turkumlanadi.

Mahsulotning hayot sikli marketing tadqiqotlari va ishlanmalaridan boshlanib, ishlab chiqarish, sotish, ekspluatatsiya qilishni qamrab oladi va utilizatsiyalash yoki iste’mol qilishgacha davom etadi. Nuqsonlarning yuzaga kelishiga imkon beruvchi muhim bosqichlar va operatsiyalar ajratiladi^ va tadqiq etiladi. Yuzaga kelgan nuqsonlar turlarga ajratiladi. Shunga ко ra, nuqsonlarning yuzaga kelishining oldini olish va sifat darajasini 100% gacha olib chiqish choralari ko‘riladi.

Ma’muriy yondashuvda nuqson paydo bo‘lishi bilan darhol bartaraf qilinishi lozim bo‘lgan favqulodda holat sifatida e’tirof etiladi. ^

Sifat masalasiga iqtisodiy yondashuvda mahsulot sifatining ко zlangan darajasiga erishish uchun iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq xarajatlar miqdori aniqlanadi.

Sifatni ta’minlash uchun kiritilgan bir so‘m ishning muayyan boshlan- g‘ich bosqichida o‘nlab, hatto yuzlab so‘mda daromad keltirishi mumkin. Sifatni ta’minlash yo'lida xarajatlarning me’yordan ortishi kiritilgan pul birligiga nisbatan qaytimning kamayishini keltirib chiqaradi.

Sifatni ta’minlash xarajatlari ortishi shunga olib keladiki, kiritilgan har bir so‘m uchun teng xuddi shuncha qo‘shimcha daromad olinadi. Katta xarajatlar bilan kiritilgan kapital qo‘yilmalar kam qaytimni beradi.

Iqtisodiy yondashuvda mazkur chegara sifatning optimal darajasini aniqlashga imkon beradi. Ishlab chiqarish va foydalanish jarayonida nuqsonlar va alohida buyumlaming orqaga qaytarilishi behuda sarf-xarajatlar qilinishiga

sabab bo'ladi. Dastlab sifatni ma’muriy boshqarish yuzaga kelgan. Texnolo- giyalarning rivojlanishi, sifatni ta’minlashda ilmtalab ishlab chiqarish xarajatlarining yuzaga kelishi kutilayotgan samara bilan taqqoslana boshlandi. «Sifat» tushunchasi iqtisodiy tushunchalar safidan o‘rin oldi. Biroq bu bilan sifatni ma’muriy boshqarish konsepsiyasi ham o‘z o'rnini saqlab qoldi.

Sifatni boshqarishda ma’muriy yondashuvning bir qator tamoyillariga asoslanilmoqda. Biroq ular iqtisodiy jihatdan boyitilgan.

Texnologiyalar evolutsiyasi va sifat tushunchasi