4
Ushbu ma`ruzalar matni o`rta maxsus kasb-hunar ta`lim o`quv
yurtlari
o`quvchilari barcha mutaxassisliklari uchun mo`ljallangan.
Ma`ruzalarlar matnidan “Elektr chilangarlik ishlari” fani o`qituvchilari
foydalanishlari mumkin.
Tuzuvchi:
Hamroyev V.J.
Navbahor “Istiqlol” sanoat kasb-
hunar kolleji ishlab chiqarish ta`limi
ustasi
Taqrizchi:
Xujanov B.
NDKI o`qituvchisi
5
Muqaddima
Mamlakatimizda ta`lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar
yoshlarga ta`limtarbiya berishni sifatjixatidan yangi pog`onaga kutarish, talaba
va
o`quvchilar
fan
asoslarini
puxta
egallashlariga
erishish,
ularni
mehnatsevarlik, Vatanga mehrmuhabbat ruhida tarbiyalash kabi yuksak
maqsadlarga yo`naltirilgan. Isloxrtlar, jumladan, malakali ishchi kadrlarni rejali
asosda tayyorlashning muhim bo`gini hisoblangan hunartexnika ta`limi tizimini
yanada rivojlantirish va takomillashtirish, yoshlarga umumiy kasb ta`limiii
berishdauningaxamiyatini oshirish vazifasini nazarda tutadi.
Fantexnika taraqqiyoti tufayli sanoatning
mashinasozlik va mstallarga
ishlov berish sohalarida muttasil namoyon bo`lib turadigan chuqur sifat
o`zgarishlari ishlab chiqarish malakalariga nisbatan tobora yuksak talablar
quyadi. Bu esa, o`z navbatida, mazkur coxaga aloqador oliy o`quv yurtlari,
kasbhunar kollejlarida o`quvtarbiya jarayonining darajasini shunga muvofiq
ravishda oshirib borish zaruriyatini ilgari suradi.
Yuqorida aytib o`tilgan vazifalardan kelib chiqib, hozirgi yoshlarning kasb
mahoratini oshirishga nisbatan quyidash aniq talablar ko`yiladi:
chukur
umumta`lim, siyosiy va kasbiy tayyorgarlik; kasbiy faoliyatni to`xtovsiz
ravishda takomillashtirib borish va buning natijasi o`laroq, mehnat
unumdorligini o`stirish hamda ishlar sifatini yaxshilash bobida yuqori
natijalarga erishish: o`z bilimi va malakasini muntazam ravishda oshirib xamda
novatorlar, ishlab chiqarish ilg`orlari tajribasini doimo o`rganib borib, ijodiy
foydalanish. Shu nuqtai nazardan bo`lg`usi mutaxassislarga bilimlarning biror
minimumini berish
bilangina cheklanib qolmasdan, ularni yangi qiyin
muammolarni mustaqil hal etishga, haqiqiy novatorlikka, chukur bilim olishga
o`rgatish xam zarur.
Davr talablariga muvofiqo`z kasbiy maxrratini muttasil oshira borib, zarur
bilim va ko`nikmaukuvlarni hosil qilganlaridan keyin ularni mehnat faoliyatiga
o`qituvchi yoki ustaning bevosita yordamisiz tatbiq eta olish qobiliyatiga ega
bo`lsalargina faol fikr
Shu nuqtai nazardan kitobning asosiy vazifalarini
quyidagicha ifodalash
mumkin; talabalarga ishlarni bajarish jarayonida o`z kuzatishlari asosida
Ma`lum xulosalar chiqarish imkoniyatini yaratish; kasb malakalarini
oshirishlarida va ishda uchragan qiyinchiliklarni mustaqil yengish qobiliyatini
shakllantirishda hamda nazariy bilimlarini anadda tatbiq etishlarida yordam
berish.
Qo`llanma 30 ta o`quv ishlab chiqarish mashg`ulotidan iborat bo`lib, ular
asosiy umumchilangarlik amallarining
usullarini bajarish tartibi, o`quvishlab
Chiqarish ko`rsatmalari, shuningdek, amallarning bajarilish sifatini tekshirishga
doir ko`rsatmalarni o`z ichigaolgan.
Oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlarida ishlab chikdrish ta`limi dasturiga
muvofiq tug`ilgan bu o`quv ishlab chikdrish mashg`ulotlarida bevosita ishlab
Chiqarish faoliyatiga oid masalalar va mashqlar, ularga javob hamma izohlar,
o`lchash hamda hisoblash texnikasi asoslari bayon etilgach. Eng muhim
6
umumchilangarlik amallarini bajarishningturli
usullari izchilliqsa ochib
berilgan.
«Ishlab chiqarishga oid masalalar, mashklar va javoblar» bobi
o`kuvchilarda mustaqil ishlash va biror qarorga kelish, ishda uchraydigan
qiyinchiliklarni yengish, nazariy kursda olingan bilimlarni amalda qo`llash
ko`nikmauquvlariii rivojlantirishga xizmat qiladi. Ushbu masala va mashqlarni
butun guruh bo`lib emas, balki har qaysi talaba o`zi mustaqil bajara olishini
ko`zlab kiritilgan. Ular o`zlarini nazorat qilishda
yoki masalani yechishga
kuchlari yetmaganda, javoblar va kisqacha tushuntirishlarga murojaat qilishlari
mumkin.
«O`lchov asboblaridan foydalanish» o`quvishlab chiqarish mashg`uloti eng
tipik o`lchov asboblarining tuzilishi bilan tanishtirib, ularni qo`llash sohalarini
to`g`ri aniqlashga hamda o`lchash usullarini o`rganishga yordam beradi.
«Hisoblash texnikasi» mavzuida hozirgi jadal taraqqiyot asrida hisoblash
texnikasining ahamiyati to`g`risida, mitti hisoblash asboblari xususida qisqacha
ma`lumotlar keltirilgan.
Umuman, qo`llanma talabalar faolligi
va mustaqilligini oshirish, ularda
texnik tafakkurni rivojlantirish, shuningdek, mehnatni tashkil etishga ijodiy
yondashish tuyg`usini tarbiyalash, ta`lim berishning jamoa shakllarini astasekin
mustaqil, yakka tartibda ishlashga o`tkazish, fanlararo bog`lanishning keng
imkoniyatlarini ochib berish maqsadlarini ko`zda tutadi.
