05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

Tayanch iboralar:
List,taxta, quvurlarni bukish,

quvurlarni 

razvalsovkalash
, 
egish, zagatovka, gira, bolg`a, egish ishlarini 
mexanizatsiyalash.
5.1.Umumiy ma`lumotlar 
Metallga jismoniy kuch ishlatib, uning shaklini o`zgartirishga 
egish
deyiladi. 
Chilangarlikda buyumlarni giraga qsib yoki sandonga kuyib, bolgada zarb 
berish orkdli shakli uzgartiriladi. Yupqa listlar to`qmoq bilan, diametri 3 mm. 
gacha bulgan simlar esa ploskogubsa yoki ombir bilan egiladi. Plastik 
materiallar egilishga moyil buladi. Detallarni egishda tu
ғ
rilagich, egish 
mashinalari (presslar)dan foydalaniladi. Egish kuyidagicha amalga oshiriladi: 
ikkita kuzgalmas tayanchda erkin yotuvchi zagotovkaga eguvchi kuch (zarba) 
ga`sirida egiluvchi kuchlanish hosil qilinadi. Agar bu kuchlanish materiallarning 
qayishqoqlik chegarasidan oshmasa, zagotovka olgan shakl uz asliga kaytsa 
bunday material egilgan hisoblanadi. ammo,
zagotovkaga berilgan yangi shakl 
uzgarmasdan 
kolishi, 
buning 
uchun 
egish 
kuchlanishi 
materialning 
qayishqoqlikgidan kuchliroq bulishi kerak. 
93-rasmda zagotovkani egishda kuchlanishning hosil bulishi kursatilgan: 
zagotovkaning urta patlami—neytral harakatda bo`lib, u uzaymaydi va 
qisqarmaydi. 
Т
ugri burchak ostida egilishi kerak bulgan detallar uchun material qalinligida 
0,5—0,8 mm kuyim kiydiriladi. Burchaklikning ichki tomonlari uzunligini 
kushib detal zagotovkasining yoyilmasini hosil qilish
mumkin. 
1-misol. 
94-rasmda burchaklik va tutqichning ichki tugri burchaklari kursatilgan
 
(a).
Burchaklikning ulchamlari: a=30 mm; b=70 mm; t=6MM. Zagotovka 
yoyilmasining uzunligi: 
L = a + b + 0,5 t = 30 + 70 + 3 = 103 mm. 
93-rasm.
Egilgan zagotovkada kuchlanish sxemasi. 

---

27
Т
u-
щ
ich ulchamlari: a=70 mm; =80 mm; s=60 mm; 
t=4 mm. Zagotovka yoyilmasining uzunligi: 
L = a + b + s+ 0,5 t = 70 + 80 + 60 + 2 = 212 mm.ga 
teng.