0 ‘zbek3ST0n tarixi umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 8- sinfi uchun darslik

Xurosondagi 
siyosiy  ahvol
9

---

komil  nabira,  Alisher  Navoiy  chuqur  e’tiqod  qo‘ygan  Mo'min  Mir- 
zoning  qatl  etilishiga  erishganlaridan  so‘ng  yanada  kuchaydi.  Qora 
kuchlarning  maqsadi  taxtga  Boysung‘urni  emas,  uning  o‘gay  ukasi 
Muzaffar  Husaynni  o‘tqazish  edi.
Badiuzzamon  oqil  va  tadbirkor,  harbiy  salohiyati  yuqori,  adolatpe- 
sha  shahzoda  edi.  U  o‘z  saroyida  olimlar,  shoirlar,  ulamolar,  san’at- 
korlarni  yig‘ib  anjumanlar  o‘tkazardi.  0 ‘zi  ham  go‘zal  g !azallar  bi­
tardi.  Ulug‘  Alisher  Navoiy  uning  bu  fazilatlariga  juda  yuqori  baho 
bergan.
Otasi  Sulton  Husayn  Boyqaroning  Muzaffar  Husayn  Mirzoga  no- 
haq  yon  bosishi,  o‘g‘li  Mo‘min  Mirzoning  qatl  etilishi  oxir-oqibat 
Badiuzzamon  va  otasi  o‘rtasida  urush  keltirib  chiqardi.  Urushda  Ba­
diuzzamon  yengildi.  0 ‘zaro  qirg‘inbarot  urushlar  oxir-oqibat  sulh 
tuzish  bilan  yakunlandi.  1506-yilda  Sulton  Husayn  Boyqaro  vafot 
etdi.  Shundan  keyin  mamlakatda  qo‘shhokimiyatchilik  vujudga  keldi. 
Badiuzzamon  va  Muzaffar  Husaynlar  bir  vaqtda  hukmdor  deb  e’lon 
qilindilar.  Bu  esa  shuningsiz  ham  og!ir  kunlami  kechirayotgan  Xu- 
roson  davlatini  parokandalikka  olib  keldi.
Temuriylar  saltanatida  boshlangan  toj-u  taxt  uchun  ayovsiz  kurash 
oqibatida  saltanat  inqirozga  yuz  tutdi.  Natijada,  ko‘pdan  buy on  Te­
muriylar  saltanati  hududlarini  egallashni  o‘z  oldiga  maqsad  qilib 
qo‘ygan  Muhammad  Shayboniyxonning  Movarounnahr  va  Xurosonni 
egallab  olishi  uchun  qulay  sharoit  vujudga  keldi.
'“^T  ■  1447-yil  -   Shohrux  Mirzo  vafot  etdi.
.  ]  ■  1458-yil  -   Sulton  Abu  Said  Mirzo  vaqtincha  bo‘lsa-da  Temuriylar 
saltanatini  birlashtirdi.
•  1506-yil  -   Husayn  Boyqaro  vafot  etdi.  Xurosonda  qo‘shhokimi- 
yatchilik  vujudga  keldi.
1.  Movarounnahrda  temuriylar  hukmronligining  inqirozga  yuz  tutishiga 
nimalar  sabab  bo‘ldi?
2.  Bobur  Mirzoning  siyosiy  kurash  maydoniga  chiqishi  haqida  nimalarni 
bilib  oldingiz?
3.  Xurosonda  temuriylar  hukmronligining  zaiflashib  qolishiga  nimalar 
sabab  bo‘ldi?
/ Т Д   Movarounnahr  va  Xurosondagi  siyosiy  ahvolni  taqqoslang.  0 ‘zaro 
o'xshash  va  o‘ziga  xos  jihatlarni  aniqlang  hamda  ularni  yozma 
ravishda  qayd  eting.