0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

Xodimlarni tanlash va ularga baxo berish  usullari

Baholanuvchi sifatlar

Anketa

ma’lum

otlarini

tahlili

Ruhiy

test-

lami

o'tkazi-

sh

Amaliy

ish

o'yin-

lari

Malakaviy

testlar

o‘tkazish

Taqriz-

lami

tekshirish

Suxbat

o'tkazish

1

Idrokliligi (intellekt)

4-

2

Bilimdonligi 

Cumumiv. iotisodiv va

+

++

4

3

Kasbiv bilimi va 

tairihasi

+

+

4-

4-

4

Tashkilotchili 

aobilivati va tairibasi

+

4-f

+

4-

4

5

Kirishimligi va 

tajribasi

+

-H -

++

6

Shaxsiy xislatlari va 

qobiliyati

+

4"

7

Sog;lig‘i va ish 

qobiliyati

+

+

+

+

8

Tashqi ko‘rinishi va 

o'zini tuta bilishi

+

++

9

Motivatsiya

++

Mehnatsa bo ‘lgan munosabatL  va ’ni:

•  berilgan topshiriqqa bo‘lgan mas'ullikni sezish darajasi;

•  kishilarga boigan e'tiborliligi;

•  o‘zining va boshqalaming intizomiga bcrlgan talabi;

•  ishidagi estetik (badiiy) daraja.

Bilim darajasi va ish tairibasi.  va ’ni:

•  egallayotgan lavozimiga ixtisosligining mos tushishi;

•  sug'urta faoliyatini boshqarishning obvektiv asoslarini  bilishi;

•  boshqarishning ilg‘or usullarini bilishi;

•  mazkur kompanivadagi ish staji;

•  omilkorligi;

•  vangilikni xis qila olish tuyg‘usi va h.k.

Tashkilotchilik aobilivati.  va 'ni:

•  boshqaruv tizimini tashkil qila olishi;

•  o‘z mehnatini tashkil qila bilishi;

307

---

•  ishchan majlislami olib bora olishi;

•  o‘z imkoniyatlarini va mehnatini  baholay olishi;

•  boshqalar imkoniyati va mehnatini baxolay olishi.

Odamlar bilan ishlav olishi.  va'ni:

•  bo'vsinuvchilar bilan til topa bilishi;

•  turli korxonalar rahbarlari bilan ishlav olishi;

•  jamoani jipslashtira olish qobiliyati;

•  kadrlami tanlash, joy-joyiga qo‘ya olish qobiliyati;

HuUatlar va axborotlar bilan ishlrn olishi.  va 'ni:

•  maqsadni aniq va qisqa qo‘ya bilishi;

•  farmoyish. buyruq va amaliy xatlami  tuza bilishi;

•  hujjatlami o‘qiv olish qobiliyati;

•  topshiriqlami aniq bera olishi;

•  zamonaviv kompyuter texnologiyalarini  bilishi va ulami  o‘z ishida qoMlay olishi;

Ma 'naviy-axloaiv xislcitlari.  va 'ni:

•  halol, vijdonli, to‘g‘ri;

•  insofli. muruvvatli;

•  xushmuomala. og'ir, vazmin;

•  chidamli. sabotli;

•  kamtar, sodda;

•  sog'lom.

Har bir aniq holatda qayd  qilingan xislatlar ekspertlar tomonidan  (mazkur ishga 

qabul  qilinayotgan  xodimga  mosini)  tanlab  olinadi  va  aksincha  unga  mos  keluvchi 

boshqa xislatlar bu tarkibda boMmasa,  u holda qo‘shimcha  maxsus  fazilatlar baholash 

mezonlariga kiritiladi.

Baholashning  belgilab  qo‘yilgan  tartibi 

attestatsiya 

deb 

ataladi. 

U 

mutaxassislaming  lavozimga  layoqatini,  malakasini,  bilim  darajasi  va  xulq-atvorini 

aniqlashga  va  shu  asosda  ishga  tayinlash  yoki  unvon  berishga,  shuningdek,  ishdan 

chetlatishga xizmat qiladi216.

Attestatsiya  jarayonida  xodimlaming  malakasiga,  uning  bajaravotgan  ishiga 

yoki  lavozimiga  loyiqliliga  xolisona  baho  berilishi 

kerak. 

Attestatsiya 

qilinayotgan  xodimning  ishiga baho  berishda.  uning  reja topshiriqlarini  bajarishdagi 

shaxsiy  xizmati,  mehnat  intizomi,  o‘z  vazifasini  sidqidildan  bajarishi  kabilar 

inobatga  olinishi  zarur.  Ana  shular  asosida  attestatsiya  qiluvchilar  ochiq  ovoz  berish 

yoii bilan quyidagi baholami berishi mumkin:

• bajarayotgan lavozimiga loyiq;

• xodim  ko‘rsatilgan  nuqsonlami  keyingi  o‘tkaziladigan  attestatsiyagacha 

yo‘qotsa, bajarayotgan lavozimiga loyiq;

• egallab turgan lavozimiga loyiq emas.

Shuningdek.  sug;urta  kompaniyalarida  xodimlar  bilan  ishlashni  boshqarishda 

ana  shu  xodimlaming  malakasini  oshirish  va  ulami  qayta  tayyorlash  muhim  o‘rin 

tutadi.

216 David F.Babbel  Anthony M.  Santometro.  Risk Management by Insurers:  An Analysis o f the  Procress 2005,  3  P.