0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

25.3.  Sug‘urta kompaniyalarida  xodimlar bilan ishlash mcnejmcnti

Bugungi  amaliyotda  xodinilarni  boshqarish  muammosiga  ikki  xil 

yondoshuv mavjud:

■S

 inson resurslarini boshqarish;

S

 xodimlami  boshqarish.

‘inson  resurlarini  boshqarish"  tushunchasi  boshqarishning  strategik jihatlarini, 

shuningdek  ijtimoiy  rivojlanish  masalalarini  o‘z  ichiga  oladi  va  ularga  ustuvorlik 

beriladi.  ‘'Xodimlami  boshqarish"  tushunchasi  esa  ko‘proq  kadrlar  bilan  tezkor 

ishlashni  anglatadi.

Shuningdek  sug‘urta  kompaniyasi  yerlarida  moliyaviy  yomon  ahvol  katta 

miqdorda  qiymatning  koiarilishi.  golib  kelishi  haqida  dalil  mavjud,  qivmatning 

o‘sishi  inqiroziy  jarayonlar:  qonuniy  qiymatlar  va  ehtimol  menejmentning  haqiqiy 

iqdisodiy  baho yaratishdagi  e'tiborining og'ishini qoilab-quwatlavdi211.

Agar  birinchi  yondoshuv  davlat  miqvosida  bandlik  va  uni  muvofiqlashtirish 

vazifalaridan  kelib  chiqsa,  ikkinchi  yondoshuv  bevosita  sug‘urta  kompaniyasi 

darajasidagi  mehnat  munosabatlari  va  ulami  muvofiqlashtirishdan  kelib  chiqadi.  Bu 

holatni  bizni quyida keltirilgan jadval maiumotlarda izohlash mtunkin.

Xodimlami  boshqarish  deganda  sug'urta  kompaniyasida  band  boigan  kishilar 

salohiyatini  rivojlantirish  va  undan  samarali  foydalanish,  ulaming  faoliyat 

ko‘rsatishi  uchun  zaruriy  shart-sharoit  yaratish  bo‘yicha  o‘zaro  bogiangan 

tashkiliv  -  iqtisodiy  va  ijtimoiy  tadbirlar tizimi  tushuniladi.

Funksional  boshqaruv  deganda  bevosita  kadrlar  masalasini  vechish  bilan 

b o g iiq   masalalar,  y a ’ni  kadrlarni  tanlash,  ishdan  bo‘shatish,  malakasini oshirish, 

ish xaqi  va hokazolar tushuniladi.

Tashkiliv  boshqaruv  tushunchasi  kadrlar  ishi  uchun  bevosita javob  beruvchi 

barcha  shaxs  va  boshqarmalar,  ya’ni  rahbarlar,  kadrlar  bo‘limi,  kasaba uyushmalari 

va boshqalami o‘z ichiga oladi.

Sug‘urta kompaniyasida band bo‘lgan barcha xodimlar ikki toifadan iborat:

•  xizmat ko'rsatuvchilar:

•  boshqaravchilar (rahbarlar, mutaxassis-menejerlar).

Xodimlami,  ya’ni  inson  omilini  boshqarish  quvidagi jihatlami  boshqarishni 

o‘z ichiga oladi.

Sug‘una  kompanivalarini  boshqarish  tizimida  mehnat  resurslarini  boshqarish 

juda  ham  murakkabdir.  Chunki,  xizmatlar  ko‘rsatish  va  boshqarish  masalalarining 

markazida  odamlar  -  ishchilar,  mutaxassislar  va  rahbarlar  turadi.  Sug'urta

211

David F.Babbel Anthony M.  Santometro.  Risk Management by Insurers:  An Analysis o f the Procress 2005, 4 P.

303

---

kompaniyasi  oldida  turgan  maqsadga  erishish  va  rejalaming  bajarilishi  faqat 

shular ishtirokida bo‘ladi.

Inson  omilini  hisobga  olmaslik.  insonga  e’tiborsizlik  oxir-oqibatda,  sug'urta 

faoliyati 

samaradorligini 

pasayishiga 

olib 

keladi. 

Mehnat 

resurslarini 

boshqarishning asosiy maqsadi  ishchilar va xodimlaming  qobiliyatlarini.  yanadajadal 

va unumli mehnat qilishga safarbar etishdir.