0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi

Sug‘urta tashkiloti byudjetini rejalashtirishning algoritmi173

Sug'urta  faoliyatini  byudjetlashtirish  -   bu  uning  moliyaviy  faoliyatini 

rejalashtirish, 

tahlil 

va  nazorat 

qilish 

jarayonidir. 

Sug'urta 

faoliyatini

byudjetlashtirishda,  rejalashtirish  katta  ahamiyatga  ega.  Sababi  rejalashtirish  orqali 

qo‘yilgan maqsadga erishishning optimal variantlari  ishlab chiqiladi.

Sug'urta 

tashkiloti  byudjetini 

shaklantirishda 

quyidagi 

metodlardan

foydalaniladi:

•  statistik -  sug'urta tashkilotining moliyaviy faoliyatiga qaratilgan byudjet;

•  egiluvchan -  aniq faoliyatga qaratilgan byudjet;

•  tadrijiy -  oldingi yillar madumotlari asosida shaklantiriladigan byudjet;

•  boshlang‘ich byudjet-noldan shakllanadigan byudjet, bozordagi  mavjud holat 

va yangi ma’lumotlar asosida shakllanadi.

Sug'urta tashkilotida byudjetlashtirish quyidagi bosqichlarga bo‘linadi. 1

1  3 

>KaMoacH TOMommaH Taitep-iaHzui.

238

---

Birinchi  bosqich  —  sug'urta  faolivatining  asosiy  ko'rsatkichlar  prognozini 

shakllantirish,  sug'urta  tashkilotining  tashkiliy  strukturasi,  biznes  jarayonlarini 

aniqlash va boshqaruvni tashkil etish.

Ikkinchi  bosqich -  sug'urta tashkiloti  faoliyatini prognozlashtirish va byudjetini 

shakllantirish.

Uchinchi  bosqich — boshlang'ich byudjet ijrosini tahlil va nazorat qilish.

2. Byudjetlashtirishning zamonaviy tizimlari.

Hozirgi kunda sug'urta tashkilotlarining quyidagi byudjet turlari mavjud.

Sug'urta 

tashkilotining 

taslilaliy byudjeti

Sug’urta

tnslikilotiiung

operatsion

byudjeti