|
Miltiy park, tabiat qo ‘riqxonalari va biologik
rezervatlarda iabiat muhofazasini tashkil qilish va ekoturizjnda
foydalanish tizimi (EKONET).
1. Biosfera rezervatlari, qo
‘
riqxonalar, milliy parklaming asosiy
muhofazadagi hududlari yoki yadrosi.
2. Ekologik koridorlar (qo'riqlanadigan obyektlar va y adro
o ‘rtasidan turlar migraísiyasi o ‘tadigan mintaqalari).
3. Bufer mintaqalar (foydalanishdan olinmagan, x o ‘jalik faoiiyati
va tabiatdan ratsional foydalanishga ruxsat berilgan bo ‘lib tabiatni
tiklash sharoitlari ham yaratilgan).
81
Uchinchi (3-iqtisodiy mintaqa) zonada Baday-to‘qay xalqaro
biosfera rezervatida mahalliy aholining kichik qishloqlari yoki
alohida isylari ham joylashgan. Bu aholi asosan qo‘riqxona
muhofazasiga jalb qilingan. Shuningdek, ushbu aholining xo‘jalik
faoliyatiga ham shaxsiy chorvasini ham yashash joyi atroflarida
boqishga ham raxsat berilgan.
Biosfera rezervatidagi o£rmonlarni kesish, belgilangan joydan
boshqa joylarda yerni qo'shib olish yoki o‘zlashtirish, foydalanishga
ruxsat berilmaydi. Turizmda, rekreatsiyada foydalanishga qisman
ruxsat berilgan. Kelgusida Baday-to‘qay biosfera rezervatidagi
istiqbolliy bunday tajribani boshqa qo‘riqxonalarimizda ham
qollash istiqbollari mavjud.
0 ‘zbekistonda ekoturizmni rivojlantirishning maqsadi va
vazifalarini amalga oshirishda ekoturizmni rivojíantirishda xalqaro
modellami 0 ‘zbekiston sharoitida qo‘llashdagi tadqiqotlaming
natijalarini tahlil qilish natijasida quyidagi istiqbolli yocnalishlami
belgilash mumkin:
1. Ekoturizmni vatanimizda rivojíantirishda birinchi navbatda
ekoturizmni rivojíantirishda xalqaro modellaming tavsif va
ta’riflarini, bu modellarning maqsadi va vazifalarini, modellar
bo‘yicha amaíga oshiriladigan ishlarni batafsil o ‘rganish talab
qilinadi.
2. Mamlakatimizda ekoturizmni rivojíantirishda xalqaro
ekologik modellarni qo'llash obyektlari mufassal o‘rganiiishi
lozim bo‘ladi.
3. Alohida muhofaza qilinadigan hududlar va tabiat
qo‘riqxonalari, miliiy bog‘lardan ekoturizmni rivojíantirishda
foydalanishning huquqiy va me’yoriy hujjatlarini davlat miqyosida
ishlab chiqish talab qilinadi.
4. Ekoturizmni rivojíantirishda mamlakatimizning ekoturistik
resurslari va obyektlari xalqaro hamda ichki turizm bo‘yicha
darajalarga bo‘linishi, bu obyektlarning ekoturizmda foydalanish
imkoniyatlari o'rganiladi.
5. Ekoturizmni rivojlantirishdagi eng muhim masalalardan
82
bin — ekoJogik turizm resurslari madaniy markazlardan ancha
uzoq masofalarda joylashganligi sababîi bu maskanlarda turistik
infratuzilmalarning tashkil etilmaganligi hisoblanadi. Shuning
uchun ham birinchi navbatdagi vazifalardan biri — alohida
muhofazadagi hududlar, davlat tabiat qo‘riqxonalari va milliy
boglarimizda ekoturistlarga infratuzilma tizimini va xizmatlarini
tashkil qilishimiz ekoturizmni rivojlantirishdagi birinchi masala
hisoblanadi.
6
.
Mamlakatimizda
ekoturizmni
rivojlantirish
doizarb
masalalardan ekanligi va bu istiqbolli yocnalishda ekoturizmni
rivojlantirishning xalqaro modellarini qo‘llashnmg reklamalarini
ishlab chiqish hamda xalqaro va ichki turizm bozorlariga chiqarish
Icutiigan natijalarni beradi.
7. Ekoturizmni rivojlantirishda yana bir muhim masalalardan
biri shundan iboratki, turizm boshqaravida 0 ‘zbekistonda tuiizmm
rivojlantirish davlat qo‘mitasi va iming viloyatlardagi mintaqaviy
bolimlarida, ekskursiya sayohat byurolarida «Ekoturizmni
tashkil qilish va boshqarish tizimi»ni tashkñ qilish tuzilmalari
shakllantirilishi zarur bo‘ladi.
8. Istiqbolda ekoturizmni rivojlantirishdagi yana bir doizarb
masalalardan biri — barcha viloyatlarimizda aholining qiziqishini,
tadbirkoriigini va tashabbuskorligini tasfikil qilish, aholining
ijtimoiy va iqtisodiy manfaatdorligini ta’minlovchi imtiyozli davlat
qarorlarini ishlab chiqish talab qilinadi.
9. Ekoturizmni rivojlantirishdagi eng muhim muammolardan
biri bolgan yana bir masala shundan iboratki, ekoturizmni
harakatga keltiruvchi bdisoslashgan maxsus turistik firmalar yoki
turistik tashkilotlar hanuzgacha tashkil qilmmayapti. Shuning
uchun ham marnlakatimizning barcha viloyatlarida ekoturizmni
tashkil qiluvchi va ekoturistik xizmatlarni ko‘rsatuvchi turistik
firmalar tashkil qilish ekoturizmni rivojlantirishda shu kunning
vazifalaridan hisoblanadi.
10.
Mamlakatimizda ekoturizmni rivojlantirishda mxsat
berilgan ekoturizm resurslariga turistik marshrutlar ishlab chiqishni
83
yoiga qo‘yish va bu turistik marshrutlaming reklamasini xalqaro
va ichki turizm bozoriga chiqarish.
11. Mamlakaiimizda xalqaro va ichki ekoturizmni rivojlantirish
ishlarini jadallashtirish. Bu yo‘nalishda xalqaro ekoîurizm va
ichki ekoturizmni rivojíantirishga ixtisoslashgan turistik firmalami
tashkil qilish.
12. Qishloqîarimizda ekoturizmni qishloq turizmi, rekreafsiya
turizmi, ziyorat turizmi va sport turizmlari bilan bog‘langan holda,
majmuali tashkil qilish.
Tayanch so(z to iboralan EKONET, ekologik modellar, turistik
infiatuzilma, ixtisoslashish, ekologik koridor, bufer mintaqa,
yadro.
Mavzuni o'zlashtmsh bo‘yicha test savollari:
1. Hozirda ekofcurizmning nechta xalqaro model! bor?
A. 2 ta.
B. 4 ta.
D. 6 ta.
E. 8 ta.
2. Ekoturizmning birincld xalqaro modeli qayeria isWSafe
clsiqilgan?
A. AQSHda.
B. Kanadada.
D. Avstraliyada.
E. Germaniyada.
3. Ekoturizmning xalqaro Yevropa modeM qaysi davlatda ishlafe
chiqiSgan?
A. Germaniyada.
B. Shvetsiyada.
D, Yaponiyada..
E. Angliyada.
4. EKONETdam foydaïanisls nectia trämdan iborat?
84
A. 2 tizimdan.
B. 3 tizimdan.
D. 4 tizimdan.
E. 5 tizimdan.
Mavznni o'zlashtirish lso4yicha savoi va iopshiriqlar:
1. Ekoturizmni rivojlantirish bo‘yicha xalqaro Amerika
modelini o‘rganing va amaliy darslarda gapirib bering.
2. Ekoturizmni rivojSantirish bo‘yicha xalqaro Avstraliya
modelini o‘rganing va amaliy darslarda gapirib bering.
3. Ekoturizmni rivojlantirish bo£yicha xalqaro park rezervat
modelini o‘rganing va amaliy darslarda gapirib bering.
4. Ekoturizmni rivojlantirish bo£yicha xalqaro Osiyo modelini
o'rganing va amaliy darslarda gapirib bering.
5. Ekoturizmni rivojlantirish bo£yicha xalqaro Yevropa
modelini o£rganing va amaliy darslarda gapirib bering.
6. Rezervatlardan ekoturizmda foydalanish bo£yicha qaysi
modelni qo‘Uash mumJkin?
7. Milliy parklarimizdan ekoturizmda foydalanish bo£yicha
qaysi modeini qo£llash mumldn?
85
7-mavzu. 0 ‘ZBEKIST0NDA EKOLOGIK TURIZMNI
RIVO JLANTIRIS HDA QISHLOQ TURIZMIDAN
Do'stlaringiz bilan baham: |
