0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

4.7- rasm
zanjirlami uchburchak usulida ulaganda Uf — Uv Faza toklari quyidagi munosabatlardan topiladi:

Liniya va faza toklari o‘rtasidagi munosabatlami aniqlash maqsadida tugunlar uchun Kirxgofning birinchi qonuniga muvofiq tenglamalar yozamiz:

• 
  A + ' CA- ^ AB = 0> bu ifodadan / A= / AB- / CA;
  

^ B + ^ AB ^ BC — bu ifodadan / B—/ BC / AB >

• 
  C+ / Bc / CA °» bu ifodadan / c —/ CA / BC• Bu tenglamalarga muvofiq toklaming vektor diagram-
  

masini quramiz. Faraz qilaylik, ZAB= Z BC= ZCA= R. Bunda faza toklari faza kuchlanishlari bilan bir xil yo‘nalishda bo‘ladi. Yuqorida liniya va faza toklari orasidagi munosabatlarni ifodalovchi kompleks sonlar uchun yozilgan formulalaiga asos-lanib, toklar vektor diagrammasini qurish tartibi bilan tani-shamiz (4.8- rasm). Vektor / AB ning oxiriga vektor / CAni shu vektoming o‘ziga parallel holda, lekin unga teskari yo‘na-lishda ko‘chirsak, vektor (— /CA) ni hosil qilamiz. Tenglamalar sistemasining birinchi tenglamasiga asosan bu ikki vektor, vektorlar/ AB va i CA yig‘indisi, liniya toki vektori/Ani hosil qiladi. Xuddi shunga o'xshash, tenglamalar sistemasining ikkin-chi va uchinchi tenglamalariga asosan liniya toklari / Bva / c vektorlarini topamiz. Teng yonli uchburchaklarning uchidan asosiga perpendikular tushirib OKM to‘g‘ri burchakli uchburchak hosil qilamiz va bu uchburchakdan foydalanib, quyidagi munosabatlami yozamiz:

4 — M. T. Turdiyev

49

www.ziyouz.com kutubxonasi

cos 30°= - — yoki - I Q ~ ^CA' COS 30°; cos 30°= ■

*CA 2 2
Ifodani umumlashtirib
I/ —\J3 ' I-
Demak, uchburchak usulida ulangan uch fazali zanjirlar

uchun asosiy munosabatlar quyidagicha yoziladi:

= u=ur

Uch fazali zanjirda aktiv quwat har bir faza quwatla-rining yig‘indisiga teng:

p= p + p + p
Har uch fazadagi iste’molchilaming qarshiliklari sim-metrik (bir tekis) bo'lganda bu munosabat quyidagicha yoziladi:

P= 3 P{.
Har bir fazaning quwati
Pf ~ J h COS(P>
bunda
quwatini ifodalaymiz:
P= 3 It U{ costp.
50

www.ziyouz.com kutubxonasi

Quwatni liniya toki va kuchlanishi orqali ifodalaymiz.

Yulduzsimon ulaganda:
h = h
Uchburchak usulida ulaganda: UL = Ir U =■[?>•I.
Bu ifodalardan ko'rinib turibdiki, yulduz usulida ulashda ham, uchburchak usulida ulashda ham uch fazali quwat formulalari bir xil:

16. 
    = [ 3 U LI L coscp.
    

Ych fazali zanjirlarda reaktiv quwat formulasini shunga o‘xshash chiqarish mumkin:

17. 
    = V3U L\ L sincp.
    

Iste’molchilarning qarshiliklari bir tekis (simmetrik)

bo'lganda to‘la quwat:

5. 
   = V3ULI L = VP2 +Q2.
   

Bir fazali zanjirlar uchun qurilgan quwatlar uchburchagi uch fazali zanjirlar uchun ham o‘z kuchini yo‘qotmaydi; uchburchaklardagi munosabatlardan:

. Q. P. Q

cp = arctg — cos cp = —, sin cp = —.