Ў збекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

4.2-жадвал – Техник, илмий ва нотехник, ноилмий
ўқув режадаги ёндашувларнинг қиёсланиши

Ўқув режаси ёки лойиҳаси Жараёни аниқлаш Маъноси ва таҳлили Олдинга қўйилган мақсадни аниқлаб олиш Сифатга эътибор қаратиш Танқидий йўллар Тайлор

Техник ёндашувдаги муаммолар Сифатга оид саволлар Талабларга эътиборни қаратиш Мазмуннларни яхли кўрсатиб бериш Талабалар иштирокчи сифатида

Техник илмий ёндашувда ўқув режанинг кўплаб ҳар хил моделлари мавжуд. Тайлор (1949)нинг оригинал тадқиқот иши ҳам моделлардар бири бўлиб хизмат қилади. Унинг ишлари маҳсулот модели билан мувофиқлик пайдо қилади ва ўқув фаолият натижалари ўқув режасининг асоси ҳисобланади. Ёдашувни ўзгартириш-Wiggins ва McTighe (2010) тасдиқлаганидай қайта дизайн модели ҳисобланади. Бу касбий дастурларда жуда машҳурдир. Чунки бу битирувчининг ғоялари билан билимларини боғлайди. Бундай ёндашув Ирландия муассасаларининг ўқув режаларида тез-тез фойдаланиб турилади (O’Neill, 2010). Fink(2003)нинг ўқув режа машҳур модели ёндашувлар нотехник, инсонпарвар бўлса ҳам дастурни лойиҳалаш учун унда “Орқага қайтиш” тушунчаси ифода этилган.

4.3-жадвал – Техник, илмий ёндашувларга оид иккта мисол

Келишув модели - Жараёнлар ва саоллар мазмунини фойдаланиш мумкинлигига эътибор қаратиш - Хақиқт мазмунда мужжассам - Тизим назариянинг чизилиши - Хункенснинг сухбатга ёндашиши

Танқидий моделлари -Мавҳумкликларни қамраб олиш - Ўқув режа талабларнинг тадқиқот ишларига ёрдам бериш лозим - Одатда бу яхши натижа бермас балки, бироқ ижтимоий ва фавқулотда яхши самара беради

Худди шу каби Нотехник ноилмий ёндашувда кўплаб хар хил ўқув режа моделлари мавжуд (Ornstein ва Hunkins, 2004). Бу ёндашувда асосий марказ мазмун ёки ўқув фаолият натижалари хисобланмайди, балки талаба ҳисобланади. “Ривожланиш жараёнида тажрибавий қайта ишланган мавзуда талабага ўзига ёки биродарига қандай ўзига хос аҳамият топганлик даражаси муҳим” (Ornstein ва Hunkins, 2004, 207-б.) бошқаларга қараганда эътиборлироқ талабаларнинг ёндашувлари ҳам бу ёндашувга қўшилишган бўлишар эди. Олий таълимнинг бугунги дастурларида бу бириктирилган ёндашувлар жиҳатлари мавжуд. Бироқ, бу ёндашув кўплаб дастурларда фойдали бўлиши мумкинлигини кўриб чиқиш муҳим.¹⁰

Мужассам Модель (Ornstein & Hunkins, 2004) талабаларнинг нимани ўргангиси келса шуни ўрганишини эркин танловига эътибор қаратади. Модел мужассам жараён эвазига ўқитувчилар талабаларга ўз ғояларини етказиши ва таълим-тарбия олишни биргаликда режалаштириш ва шу режани доимо назорат қилиб боришни таклиф этади. Пост-позитивзм модели тарафдорлари бунга ўқитувчиларнинг камроқ аралашиши тарафдоридир. Бу ёндашувда талабаларга улар хохлаган ғоялар ва маълумотларни инъом этишмайди, лекин ривожлантирадиган ва янги келишувлар олиб келадиган мазмунни ўзгартиришлари мумкин (Ornstein ва Hunkins, 2004, 213 б). Бундай ёндашув мураккаброқдир, аммо кутилмаган ижодикорликни олиб келиши мумкин.
Бу моделни бошқача тадқиқ қилинадиган бўлса уларни ўқув претметига маказлашган ёки талабага марказлашган моделларни текшириш даркор (Ornstein ва Hunkins, 2004). 4.1-жадвалда кўриниб турганидай бу ғоя маҳсулот, жараён ёки техник, нотехник бўлиши ҳам мумкин. 4.6 ва 4.7 жадвалларда бу лойиҳа(кўриниш)ларга келиши ифодаланган.

4.6-Жадвал. Ўқув предметларга марказлашган лойиҳа (кўриниш) (Ornstein & Hunkins, 2004)

Ўқув предметлар асосланган	Ўқув предметда (лойиҳада) иштирокчилар фаолиятини ифода этадиган концептуал гуруҳларга асосланган ўқув предметлар бир нечта ўқув предметлар орасидаги билимларни инкор этади.
Кенг соҳалар	Бир нечта ўқув предметларни фанлараро ўқув предметлар соҳасига боғлаш (копроқ билимлар интеграциясига имкон бериш), яъни, Фан, Ижтимоий тадқиқотлар, Гуманитар фанлар.
Концептуал гуруҳлар	Кенг соҳаларда концептуал гуруҳлар бўлиши мумкин, масалан, “Фан, Технология ва Жамият” ёки “Колониализм”
Мавзуга асосланган	Тушунчалар орасидаги муносабатлар ва ўхшашликлар муҳимлигини ифода этади. Маданиятга ва ходисаларга ассосланган.