Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

рилмаган ёғоч шпалнинг ноқулай шароитдаги чидамлилик мудда- 
ти 4.6-ж адвалда келтирилган. Юқорида айтиб ўтилган тадбирлар 
билан бир қаторда конструктив профилактикадан ҳам фойдала- 
ниш ЛОЗИ
1
.
1
, яъни бино конструкциясини шундай олиш керакки, 
бунда бинодан фойдаланиш вақтида, унинг элементлари янада 
қурийдиган ва нам таъсиридан сақланадиган бўлсин.
i l l

---

4 .5 -ж а д вал
Шимдирилган ва шимдирилмаган ёгоч шпалнинг чидамлилик муддати
Ёғоч тури
Ўртача чидамлилик муддати, йил
Шимдирилмаган
Креозот мойи 
шимдирилган
Рух хлорид 
шимдирилган
Қарағай
5 -7
15-18
13 гача
Тилоғоч
6 -9
20
—
Арча
3 -4
5 -7
10 гача
Эман
12-15
20-25
16 гача
Ёғочни ўтдан ҳимоя қилишда қонструкцияга қопланган кигиз 
устидан лой суваш , шимдирилган кигиз устидан тунука қоплаш 
лозим. Булар ҳимоя қатлами вазифасини ўтайди. Бинонинг ёғоч 
қисмларини ўтга чидамли бўёқ билан бўяшдан мақсад шуки, бўёқ 
қатлами ёнганда, зич парда ҳосил бўлиб, ёғочга ҳаво ўтказмайди. 
Силикат бўёқлар (сую қ шиша асосида ишланадиган) шундай қат- 
лам ҳосил қилади. Бироқ, силикат бўёкушрдаги кислород, ёмғир ва 
газлар таъсирига унча бардош беролмайди, мўрт ва чидамсиз бўла- 
ди. Ўтга чидамли фаол модда 
а н ти п и р е н
деб аталади. Қизиганда 
ёнмайдиган аммиак газини ҳосил қилувчи аммоний фосфат ва эри- 
гандан кейин ёғоч сиртида ҳимоя парда ҳосил қиладиган фосфат 
кислоталар шундай антипиренлар жумласидандир.
Ў з б е к и с т о н н и н г ё г о ч а ш ё л а р и
Ҳозирча Ўрта Осиёда ўрмонлар жуда кам бўлиб дарахт ўсти-