Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Игнабаргли ёғоч турлари. 
Қурилишда ишлатиладиган ёғоч ашё­
ларнинг асосий қисми игнабаргли ёғочлардир.
Қарағай 
қандай тупрок^и 
ерда ўсганлигига қараб икки 
хил бўлади: биринчиси қум 
тупроқли ерда ўсиб, ёғочли 
қисми майда қатламли, жуда 
зич, қаттиқ, пишиқ ва сарғ- 
иш-қизил рангда, иккинчи- 
си пасттекисликдаги ўсадиган 
ёғочли қисми сарғиш, йирик 
хужайрали, енгил бўлади. Ка­
лин дарахтзорда ўсганининг 
танаси тўғри ва кам шохли. 
Унда смола кўп бўлганлиги 
сабабли тез чиримайди ва нам 
таъсирига чидамли.
а 
б 
в
4.4-расм.
Қорақайин ёғочи:
а —
кўндаланг; 
6
— радиал; 
в —
1
ангенц и ал 
кесимпари.
80

---

Ўзбекистонда қарағай жуда кам. Айниқса, республикамизнинг 
жанубида ўсадиган қарағайлар бошқаларига нисбатан сифатсиз. Т а- 
наси эгри, ёғочи бўш ва тез чирийди. Қарағай ёғочи қурилишнинг 
деярли ҳамма жойларида, жумладан, кўприк қуришда, шпаллар 
ва турли ёрдамчи конструкциялар тайёрлашда, қолиплар ясашда 
ишлатилади. Қарағай 3 5 0 —500 йил яшайди.
Арча 
— ёғочлиги тўла пишган, оқ-сарғиш ёки оқ-қизғиш (бот- 
қокдикларда ўсадиган тури) дарахт. У Ўрта Осиёнинг тоғ бағирла- 
рида ўсади. Танаси тўғри, цилиндрсимон, аммо кўп шохли. Уни 
ёриш осон, қарағайга қараганда кам смолали, шунинг учун нам 
таъсирида тез чирийди. Қуруқ жойда ишлатиладиган ёғочи жуда 
узоқ вақт чиримай сакданади. Гоҳ намланиб, гоҳ қуриб турадиган 
жойда ишлатилган арча ёғочи 5—6 йилдан кейин бутунлай чириб