Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

да унинг кўндаланг кесимини (d /2 ) тушунмоқ керак. М асалан, 
харининг диаметри 140 ёки 180 мм бўлса, ярим хари 1 4 0 /2 ёки 
1 8 0 /2 деб езилади. Бутун харини бўйламасига баравар тўрт қисмга 
арралаб, чорак хари олинади. Давлат стандартларига мувофиқ, ти­
линган ёғочлар кўндаланг кесимнинг шаклига ва кагга-кичикли- 
гига қараб, қурилиш бруслари, брусчалар ҳамда бошқа хилларга 
бўлинади.
4.23-расм.
Харилар: 
о—
қурилишбоп хари; 
6—
ярим хари (пластин); в— чорак хари.
102

---

4 .24-расм .
Б руслар: 
а—
тагсинч; 
б
— чала арраланган; 
в—
брус: г — уч томони арралангаи брус.
Хари тўрт томонидан ар- 
раланса, тўғри тўртбурчак ёки 
квадрат кесимли тоза кесил­
ган брус ҳосил бўлади. Брус­
лар кесимининг ўлчами 100—
220 мм чегарасида белгилана­
ди. Қурилишда асосан устун- 
лар сифатида квадрат кесим­
ли бруслар томбоп ёпма ту- 
синлар, стропил тўсинлари ва 
тўртбурчак кесим ли ( 4 . 2 4 - 
расм) бруслар ишлатилади.
Кўпинча,кўндаланг кеси­
ми тўғри тўртбурчакли тоза 
қирқилган брус \о с и л қи- 
лишга зарурат бўлмайди. Ёғочни тежаш мақсадида харининг 
томони чала арраланиб, юмалоқ қиррали брус ҳосил қилинади. 
қатгина икки томони арраланган хари икки қиррали брус деб 
лади. Қурилиш учун узунлиги 1 дан 7 м. гача, эни 120 дан 300 
гача ва қалинлиги 110 дан 
225 мм. гача бўлган бруслар 
яроқли ҳисобланади.
Ёғоч аш ёларнинг ку­
рилишда эн г кўп ишлати­
ладиган хили